آزمایش سی پپتید

آزمایش سی پپتید میزان این پپتید را در خون اندازه گیری می کند. این پپتید به میزان برابر با انسولین در خون وجود دارد، چون انسولین و C پپتید وقتی از پانکراس تولید می شوند با هم مرتبط هستند. انسولین به بدن در استفاده و کنترل قند خون کمک می کند. انسولین به قند خون اجازه می دهد تا برای ایجاد انرژی وارد سلول ها شود.

• میزان C پپتید در خون نشان می دهد که پانکراس چه مقدار انسولین تولید می کند.
• سی پپتید تحت تاثیر میزان قند خون قرار نمی گیرد.
• آزمایش C پپتید موقعی انجام می شود که بیمار دیابتی باشد ولی مشخص نباشد که به دیابت نوع۱ مبتلا است یا به نوع ۲.
• بیماری که پانکراس آن عملکرد درستی نداشته باشد ( دیابت نوع ۱)، میزان انسولین و C پپتید وی کم است.
• بیماری که دیابت نوع ۲ داشته باشد، میزان C پپتید در خون آن طبیعی و یا زیاد است.
• آزمایش C پپتید می تواند علت کاهش قند خون ( هیپوگلایسمی)، مثل مصرف بیش از حد دارو برای درمان دیابت و یا تومور غیر سرطانی در پانکراس( انسولینما) را تشخیص دهد.
• فردی که به واسطه مصرف زیاد انسولین میزان قند خون پایینی دارد، میزان C پپتید کمی دارد اما میزان انسولین خون آن زیاد است.
• تومور انسولینما باعث می شود که پانکراس میزان زیادی انسولین تولید کند و در نتیجه میزان قند خون شدیدا کاهش می یابد ( هیپوگلایسمی).
• شخصی که انسولینما دارد، وقتی میزان انسولین در خون وی افزایش می یابد، در نتیجه میزان C پپتید خون نیز افزایش می یابد.

علت انجام آزمایش سی پپتید چیست؟

آزمایش C پپتید به دلایل زیر انجام می شود:

• تشخیص دیابت نوع ۱ از نوع ۲
• بررسی علت کاهش قند خون (هیپوگلایسمی)
• بررسی وضعیت تومور انسولینما

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

• معمولا برای انجام این آزمایش باید به مدت ۸ ساعت ناشتا بود.
• مصرف انسولین و داروهای خوراکی برای درمان دیابت نوع ۲ می تواند نتیجه آزمایش را تغییر دهد.
• از پزشک خود در مورد قطع کردن مصرف داروهای خود سوال کنید.
• با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

این آزمایش چگونه انجام می شود ؟

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نتیجه آزمایش سی پپتید

آزمایش C پپتید میزان این پپتید را در خون اندازه گیری می کند.

میزان طبیعی C پپتید

میزان طبیعی C پپتید در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد.

جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

C پپتید ناشتا

۰.۵۱–۲.۷۲ نانوگرم در میلی لیتر یا ۰.۱۷–۰.۹۰  نانو مول در لیتر

افزایش میزان C پپتید

• افزایش میزان C پپتید و قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و یا افراد مبتلا به مقاومت به انسولین ( مثل سندرم کوشینگ ) اتفاق می افتد.
• افزایش میزان C پپتید با کاهش میزان قند خون ممکن است به علت وجود انسولینما و یا استفاده بیش از حد از داروی خاص مثل گلیبورید باشد.
• اگر میزان C پپتید بعد از تزریق انسولین افزایش یابد، به معنی بازگشت تومور و یا گسترش آن به سایر قسمت های بدن است ( متاستاز)

کاهش میزان C پپتید

• کاهش میزان C پپتید و قند خون در بیماری های کبدی، عفونت شدید، بیماری آدیسون و یا درمان با انسولین انجام می شود.
• کاهش میزان C پپتید با افزایش میزان قند خون در دیابت نوع ۱ وجود دارد.
• خارج کردن پانکراس باعث کاهش شدید میزان C پپتید می شود به طوری که قابل اندازه گیری نمی باشد.
• میزان قند خون بالا می رود و شخص باید انسولین تزریق کند.

چه عواملی بر نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  این که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• مصرف داروهایی مثل انسولین و یا سولفونیل اوره آ برای دیابت نوع ۲.
• نارسایی کلیه. انسولین و C پپتید توسط کلیه ها دفع می شود. میزان C پپتید ممکن است در فردی با نارسایی کلیه افزایش یابد.
• داشتن اضافه وزن. در افراد چاق میزان انسولین بیشتری تولید می شود که باعث افزایش میزان C پپتید می شود.

بررسی ها و تفکرات

• آزمایش C پپتید همزمان با انجام آزمایش قند خون انجام می شود.
• افرادی که اخیرا به دیابت نوع ۲ مبتلا شده اند اغلب میزان C پپتید در آن ها طبیعی و یا زیاد است. گاهی اوقات فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ میزان C پپتید در خونش کاهش می یابد.
• برای کمک به افتراق دیابت نوع ۱ و ۲ و کمک به روند درمان، بیشتر پزشکان به سن بیمار، وزن و علایم بالینی بیمار توجه می کنند.
• در موارد نادری ممکن است آزمایش تحریک C پپتید برای کمک به تشخیص دیابت نوع ۲ انجام شود. در آزمایش تحریک C پپتید یک نمونه خون برای اندازه گیری میزان C پپتید گرفته می شود. سپس هورمونی که باعث افزایش میزان قند خون می شود به بیمار به صورت وریدی تزریق می شود و مجددا نمونه گیری انجام می شود.
• در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ میزان C پپتید کاهش می یابد چون پانکراس نمی تواند در واکنش به گلوکاگن انسولین تولید کند.
• در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، میزان C پپتید نسبت به نمونه اول افزایش می یابد، چون پانکراس در واکنش به گلوکاگن انسولین بیشتری تولید می کند.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com