آزمایش تستسترون

آزمایش تستسترون میزان این هورمون مردانه را در خون اندازه گیری می کند. تستسترون بر روی ویژگی های جنسی تاثیر می گذارد.

در آقایان بیشتر میزان تستسترون در بیضه ها تولید می شود. هم در آقایان و هم در خانم ها مقدار کمی تستسترون در غده آدرنال ساخته می شود.

غده هیپوفیز میزان تستسترون را در بدن کنترل می کند. وقتی میزان تستسترون کاهش می یابد، غده ی هیپوفیز، هورمونی به نام هورمون محرک جسم زرد ( LH) آزاد می کند. این هورمون به بیضه ها دستور تولید تستسترون را می دهد.

قبل از بلوغ، میزان تستسترون در پسران کم است. تستسترون در زمان بلوغ افزایش می یابد. این حالت باعث کلفت شدن صدا، بزرگ شدن ماهیچه ها، تولید اسپرم و رشد موهای صورت و بدن می شود. میزان تستسترون تا سن ۴۰ سالگی در بالاترین سطح خود قرار دارد و در سنین بالاتر کاهش می یابد.

در خانم ها نیمی از تستسترون در تخمدان ها تولید می شود. خانم ها نسبت به آقایان مقدار کمتری تستسترون تولید می کنند.  اما تستسترون نقش مهمی را در بدن آقایان و خانم ها دارد.

بر روی مغز، استخوان ها و حجم عضلات، توزیع چربی در بدن، میزان انرژی، بافت تناسلی و عملکرد جنسی تاثیر می گذارد.

بیشتر تستسترون در خون توسط پروتئینی به نام گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی(SHBG) ساخته می شود. تستسترونی که به پروتئین متصل نمی شود ( تستسترون آزاد) ممکن است در صورتی که فرد مشکل جنسی داشته باشد، مورد آزمایش قرار گیرد.

همچنین در افرادی که در اثر بیماری کلیوی و یا هایپرتیروئیدیسم میزان SHBG آن ها متغیر است، تستسترون آزاد اندازه گیری می شود.

میزان تستسترون تام در طول روز متغیر است. بیشترین میزان آن در اول صبح و کمترین میزان آن بعد از ظهر است.

علت انجام این آزمایش چیست؟

آزمایش تستسترون به دلایل زیر انجام می شود:

• بررسی ناباروری در مردان. کاهش میزان تستسترون می تواند منجر به کاهش اسپرم شود.
• بررسی مشکلات جنسی در مردان. کم بودن میزان تستسترون ممکن است فعالیت جنسی مرد را کاهش دهد و یا اجازه نعوط را ندهد. (اختلال نعوظ)
• بالا بودن میزان تستسترون باعث بلوغ زودرس در پسر بچه ها می شود.
• بررسی علت بوجود آمدن علایم ثانویه مردانه در زنان مثل موی زائد و کلفت شدن صدا.
• بررسی علت عادت ماهانه نامنظم در خانم ها
• بررسی تاثیر داروهای کاهنده تستسترون در مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته.
• بررسی علت پوکی استخوان در مردان.

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

قبل از انجام آزمایش نیاز به انجام کار خاصی نیست. پزشک ممکن است نمونه اول صبح درخواست کند، چون بین ساعت ۷ تا ۹ صبح میزان تستسترون بیشترین حد است.

این آزمایش چگونه انجام می شود ؟

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نتایج آزمایش تستسترون

این آزمایش میزان تستسترون را در خون اندازه گیری می کند.

میزان طبیعی تستسترون

میزان طبیعی تستسترون در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

تستسترون تام

مردان : ۲۷۰–۱۰۷۰ ng/dL (9–۳۸ nmol/L)

زنان : ۱۵–۷۰ ng/dL (0.52–۲.۴ nmol/L)

اطفال ( وابسته است به سن و زمان بلوغ) : ۲–۲۰ ng/dL یا  ۰.۰۷–۰.۷ nmol/L

میزان تستسترون برای زنان یائسه حدود نیمی از میزان طبیعی زنان غیر باردار سالم است و در زنان باردار میزان تستسترون ۳ تا ۴ برابر زنان غیر باردار سالم می شود.

تستسترون آزاد

مردان : ۵۰–۲۱۰ pg/mL (174–۷۲۹ pmol/L)

زنان : ۱.۰–۸.۵ pg/mL (3.5–۲۹.۵ pmol/L)

افزایش میزان تستسترون

• در مردان افزایش میزان تستسترون ممکن است به دلیل سرطان بیضه و یا سرطان غده آدرنال باشد.
• در پسران جوان افزایش میزان تستسترون ممکن است به دلیل بلوغ زودرس، وجود یک تومور در بیضه و یا غیر طبیعی بودن غده آدرنال باشد.
• در خانم ها افزایش میزان تستسترون ممکن است به علت سرطان تخمدان و یا غدد آدرنال و یا به علت سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOD) باشد.
• در موارد نادری ممکن است قسمتی از تخمدان که تستسترون تولید می کند به هورمون محرک جسم زرد (LH) حساس شود و تستسترون بیش از اندازه تولید شود. به این بیماری hyperthecosis می گویند.

کاهش میزان تستسترون

• در مردان و یا پسران بالغ کاهش میزان تستسترون ممکن است به دلیل مشکلات بیضه مثل رشد ناکافی، جراحت و یا عدم وجود بیضه ها باشد. و یا ممکن است به دلیل درمان با هورمون های زنانه مثل استروژن، مشکلات غده هیپوفیز و یا بسیاری از بیماری های مزمن باشد.
• کاهش میزان تستسترون در مردان می تواند به دلیل بیماری های مادرزادی خاص مثل سندرم داون، بیماری کبدی ( سیروز) و یا استفاده از داروهای درمان سرطان پروستات باشد.
• مصرف طولانی مدت الکل می تواند باعث کاهش میزان تستسترون شود.
• در خانم ها، کاهش میزان تستسترون می تواند به دلیل غیر فعال بودن غده هیپوفیز مثل بیماری آدیسون، کاهش عملکرد تخمدان ها در اثر بیماری و یا جراحی و مصرف بعضی از داروها (مثل کورتیکواستروئید ها و یا استروژن) باشد.
• افزایش وزن، درد مزمن و یا مصرف داروهای ضد درد که می توانند میزان SHBG را کاهش دهند.

چه عواملی بر روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  این که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• مصرف داروهایی مثل استروژن (داروهای ضد بارداری)، تستسترون، کورتیکو استروئیدها، دیگوکسین (لانوکسین)، اسپیرونولاکتون (آلداکتون) و یا باربیتورات ها.
• پرکار بودن تیروئید که می تواند باعث افزایش میزان SHBG شود و کم کاری تیروئید باعث کاهش میزان SHBG می شود.
• مصرف داروهای موثر در درمان سرطان پروستات.
• مصرف داروهایی که میزان پرولاکتین را افزایش می دهند مثل داروهای تشنج.

بررسی ها و تفکرات

• اگر میزان تستسترون تام کاهش یابد، آزمایشات بیشتری جهت بررسی علت آن انجام می شود.
• میزان سایر هورمون ها که توسط غده هیپوفیز تولید می شود مثل هورمون محرک فولیکول(FSH) و هورمون جسم زرد(LH) نیز ممکن است اندازه گیری شوند تا مشخص شود علت کاهش تستسترون اشکال در تخمدان، بیضه و یا غده هیپوفیز است.
• معمولا افزایش شدید LH و کاهش میزان تستسترون به این معنی است که تخمدان و یا بیضه ها عملکرد درستی ندارند.
• این الگو اغلب در زنان پس از یائسگی وقتی که تخمدان ها غیر فعال می شود ایجاد می شود.
• کاهش میزان LH و کاهش شدید و یا افزایش تستسترون ممکن است به علت مشکل در غده هیپوفیز باشد.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com