آزمایش هورمون تیروئید

آزمایش هورمون تیروئید آزمایشی است که میزان این هورمون را در خون برای بررسی وضعیت غده تیروئید اندازه گیری می کند. غده تیروئید این هورمون ها را برای تنظیم سوخت و ساز بدن تولید می کند.

غده ی تیروئید یک غده ی پروانه ای شکل است در جلوی گلو و در زیر حنجره است.

غده تیروئید با استفاده از ید موجود در مواد غذایی دو هورمون می سازد:

• تیروکسین ( T4)
• تری یدوتیرونین (T3)

غده ی تیروئید هورمون های تیروئید را ذخیره می کند و آن ها را در صورت نیاز به درون خون آزاد می کند.

هورمون های تیروئید برای رشد مغز خصوصا در ۳ سال اول زندگی لازم هستند.

در صورتی که هورمون تیروئید به اندازه کافی تولید نشود، عقب ماندگی ذهنی ممکن است ایجاد شود. بچه های بزرگ تر نیز برای رشد طبیعی به هورمون های تیروئیدی نیاز دارند.

بالغین نیز برای تنظیم سوخت و ساز بدن به هورمون های تیروئیدی نیاز دارند.

آزمایشات خون هورمون های تیروئیدی شامل موارد زیر است:

تیروکسین تام (T4)

• بیشتر تیروکسین موجود در خون به پروتئین متصل شده است.
• ۱ درصد T4 به صورت آزاد است.
• آزمایش T4 تام هم میزان T4 آزاد و هم میزان T4 متصل به پروتئین را اندازه گیری می کند. تیروکسین آزاد تحت تاثیر عملکرد بدن است ولی تیروکسین متصل به پروتئین این گونه نیست.

تیروکسین آزاد (FTI و یا FT4)

• تیروکسین آزاد (F4) می تواند مستقیما اندازه گیری شود و یا از طریق شاخص تیروکسین آزاد (FTI) اندازه گیری می شود.
• FTI میزان T4 آزاد را در مقایسه با T4 متصل به پروتئین بیان می کند.
• FTI می تواند در تشخیص میزان غیر طبیعی T4 که به دلیل مقادیر غیر طبیعی تیروکسن متصل به پروتئین است، کمک کننده باشد.

تری یدوتیرونین (T3)

• بیشتر T3 موجود در خون به گلوبولین متصل است.
•  کمتر از ۱ درصد T3 به صورت آزاد  وجود دارد.
• آزمایش اندازه گیری T3 هم میزان T3 آزاد و هم T3 متصل به گلوبولین را اندازه گیری می کند.
• T3 تاثیر بیشتر بر انرژی بدن نسبت به T4 دارد، حتی اگر میزان T3 کمتر از میزان T4 باشد.

علت انجام آزمایش هورمون تیروئید چیست؟

این آزمایشات به دلایل زیر انجام می شود:

• بررسی علت غیر طبیعی بودن هورمون تحریک کننده تیروئید ( TSH).
• این آزمایش رایج ترین دلیل برای انجام آزمایشات تیروئید است.
• بررسی روند درمانی بیماری های عملکردی تیروئید. تیروکسین تام (T4)، تیروکسین آزاد (FT4) و شاخص تیروکسین آزاد (FTI) اغلب برای بررسی روند درمان پرکاری تیروئید انجام می شوند.
• بررسی عملکرد غده ی تیروئید در نوزادان. یک بیماری به اسم کم کاری تیروئید مادرزادی وجود دارد که از رشد طبیعی جلوگیری می کند و اگر سریعا بعد از تولد درمان نشود، مشکلات زیادی ایجاد می کند مثل عقب ماندگی ذهنی.

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

بسیاری از داروها می توانند نتیجه این آزمایش را تغییر دهند. باید پزشک را در مورد هر نوع دارویی که مصرف می کنید ( چه با نسخه چه بی نسخه ) مطلع سازید.

اگر داروی تیروئید مصرف می کنید حتما به پزشک زمان مصرف آخرین دوز را بگویید. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که داروهای خود را قبل از انجام آزمایش قطع کنید.

 با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

آزمایش هورمون تیروئید چگونه انجام می شود؟

آزمایش خون

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

آزمایش از پاشنه پا

در نوزاد تازه متولد شده نمونه خون معمولا از پاشنه پا گرفته می شود.

برای نمونه گیری از پاشنه پا چند قطره خون از پاشنه پا جمع آوری می شود. ابتدا پوست پاشنه پا با الکل تمیز می شود و بعد با لانست سوراخ می کنند و چند قطره خون در لوله جمع آوری می کنند. وقتی به میزان کافی خون جمع آوری شد، محل نمونه گیری را بانداژ می کنند.

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

نمونه گیری از پاشنه پا

درد خفیف معمولا وقتی لانست وارد پوست می شود وجود دارد. نوزاد ممکن است کمی احساس ناراحتی در ناحیه نمونه گیری بکند.

خطرات

نمونه خون

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود داردکه محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.

خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نمونه گیری از پاشنه پا

احتمال خیلی کمی وجود دارد که مشکل جدی پیش بیاید. ممکن است کمی کبودی در محل نمونه گیری ایجاد شود.

در نوزادانی که مشکلات انعقادی دارند ممکن است خونریزی ادامه داشته باشد. ممکن است مشکل خونریزی در هنگام نمونه گیری کشف شود.

نتیجه آزمایش هورمون تیروئید

آزمایشات هورمون تیروئید برای بررسی میزان هورمون های تیروئیدی در خون و چگونگی عملکرد غده تیروئید انجام می شوند.

میزان طبیعی هورمون تیروئید

میزان طبیعی هورمون تیروئیدی در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

نتایج آزمایش معمولا بعد از چند روز در دسترس است.

آزمایشگاه ها معمولا میزان F4 آزاد را اندازه گیری می کنند. اما ممکن است میزان T4 و T3 uptake را نیز اندازه گیری کنند. نتیجه این آزمایشات با نتیجه آزمایش اندازه گیری میزان TSH مقایسه می شود.

نتایج آزمایشات هورمون های تیروئیدی

تیروکسین کامل (T4)

• ۱۱.۸ تا ۲۲.۶ میکروگرم در دسی لیتر یا ۱۵۲ تا ۲۹۲ نانومول در لیتر در نوزادان
• ۶.۴ تا ۱۳.۳ میکروگرم در دسی لیتر یا ۸۳ تا ۱۷۲ نانومول در لیتر در بچه ها و بچه های بزرگ تر
• ۵.۴ تا ۱۱.۵ میکروگرم در دسی لیتر یا ۵۷ تا ۱۴۸ نانومول در لیتر در بالغین

تیروکسین آزاد  (FT4)

• ۰.۷ تا ۲.۰ نانوگرم در دسی لیتر یا ۱۰ تا ۲۶ پیکومول در لیتر

تری یدو تیرونین کامل (T3)

• ۱۰۵ تا ۲۴۵  نانوگرم در دسی لیتر یا ۱.۶ تا ۳.۸ نانومول در لیتر در اطفال ۱ تا ۱۴ سال
• ۸۲ تا ۲۱۳ نانوگرم در دسی لیتر یا ۱.۳ تا ۳.۲۸ نانومول در لیتر در جوانان سنین ۱۲ تا ۲۳
• ۸۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در دسی لیتر یا ۱.۲ تا ۳.۱ نانومول در لیتر در بالغین

تری یدوتیرونین آزاد (FT3)

• ۲۶۰ تا ۴۸۰ پیکوگرم در دسی لیتر یا ۴.۰ تا ۷.۴ پیکومول در لیتر در بالغین

اندکس تیروکسین آزاد(FTI)

• اندکس ۱.۵ تا ۴.۵ در بالغین

در شرایط بسیاری میزان هورمون های تیروئیدی تغییر می کند.

پزشک با شما در مورد نتایج غیر طبیعی که با نتیجه آزمایش شما مرتبط باشد صحبت می کند.

افزایش میزان هورمون های تیروئیدی

افزایش میزان هورمون ( هایپر تیروئیدیسم) ممکن است به دلایل زیر باشد:

• بیماری غده تیروئید مثل بیماری گریوز، تیروئیدیت و یا گواتر که به علت رشد یک یا چند نودول غیر طبیعی است.
• مصرف بیش از حد داروهای تیروئید.

کاهش میزان هورمون های تیروئیدی

کاهش میزان هورمون ( هیپوتیروئیدیسم) ممکن است به دلایل زیر باشد:

• بیماری های تیروئیدی مثل تیروئیدیت
•  بیماری غده هیپوفیز
• آسیب به غده  ی تیروئید در اثر عمل جراحی و یا رادیو تراپی

چه عواملی بر  روی نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید واین که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• کورتیکواستروئید، استروژن، پروژسترون و یا داروهای ضد بارداری.
•  داروهای رقیق کننده خون مثل آسپیرین، هپارین و یا وارفارین
•  داروهایی مثل فنی توئین و یا کاربامازپین
•  داروهای قلبی مثل آمیودارون و یا پروپرانول
• لیتیوم
• انجام عکس برداری با اشعه ایکس و مصرف ماده حاجب
•  باردار بودن

بررسی ها و تفکرات

نتایج کاذب می تواند در نوزادان برای بررسی کم کاری تیروئید مادرزادی ایجاد شود.

آزمایشات هورمون های تیروئیدی ممکن است چند روز بعد از آزمایشات اولیه تکرار شود. اگر نتایج همچنان غیر طبیعی بود و پزشک به کم کاری تیروئید مشکوک بود، آزمایشات تکمیلی باید انجام شود.

آزمایشات خون دیگری نیز برای بررسی میزان هورمون های تیروئیدی انجام می شود.

هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)

آزمایشی است که میزان TSH را در خون اندازه گیری می کند و قابل اعتماد ترین راه برای بررسی مشکلات تیروئید است.

سایر آزمایشات تیروئید مثل T3 و T4 ممکن است انجام شود.

آزمایش اندازه گیری آنتی بادی تیروئیدی که میزان آنتی بادی که بر علیه تیروئید تولید می شود را اندازه گیری می کند.

وجود این آنتی بادی ها ممکن است نشان دهنده بیماری خود ایمنی باشد مثل هاشیموتو و یا گریوز.

 آزمایش TBG

TBG از مهمترین پروتئین های موجود در خون است که هورمون های T3  و T4 را حمل می کند.
این آزمایش معمولا انجام نمی شود.

سایر آزمایشاتی که برای بررسی مشکلات تیروئید انجام می شوند، عبارتند از:

• اسکن تیروئید
• سونوگرافی تیروئید و پاراتیروئید
• نمونه برداری از تیروئید

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com