متاستاز کبدی چیست و درباره آن چه می دانید؟

متاستاز کبدی (Liver metastases) به وضعیتی گفته می شود که در آن سرطانی که، در اصل در قسمت دیگری از بدن ایجاد شده است به کبد گسترش میابد. برخی از متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است متاستازهای کبدی را “سرطان ثانویه کبد” بنامند.

سلول های سرطانی که در متاستاز کبدی ایجاد می شوند سلول های کبدی نیستند. آنها سلولهایی هستند که در اصل از بافتی که برای اولین بار سرطان از آنجا آغاز شده می آیند.

از آنجا که سرطان از قسمت دیگری از بدن به کبد گسترش یافته است، پزشک ممکن است متاستازهای کبدی را مرحله ۴ سرطان (یا سرطان پیشرفته) معرفی کند.

سرطان اولیه کبد نسبت به متاستازهای کبدی کمتر دیده می شود. به طور معمول، افراد مبتلا به سرطان اولیه کبد دارای عوامل خطری مانند سیروز یا هپاتیت هستند.

علائم

مراحل اولیه متاستازهای کبدی ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد. با پیشروی بیشتر تومور در کبد، این بافت ممکن است متورم شود.

تورم کبد می تواند باعث انسداد جریان خون و صفرا شود. وقتی این اتفاق بیافتد، فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:

• کاهش وزن
• تیره شدن ادرار
• از دست دادن اشتها
• نفخ شکم
• زردی
• تهوع و استفراغ
• بزرگ شدن کبد
• درد در شانه راست
• درد در سمت راست و بالای شکم
• گیجی
• تب
• خستگی
• تعریق

تشخیص متاستاز کبدی

اگر فردی علائم سرطان کبد را داشته باشد، ارائه دهنده خدمات بهداشتی ممکن است به متاستازهای کبدی مشکوک شود.

تیم پزشکی پس از انجام معاینات اولیه و پرسیدن برخی سؤالات، برای تأیید وجود یا عدم وجود سرطان کبد، باید آزمایشاتی را انجام دهند.

برخی از آزمایشاتی تشخیصی شامل موارد زیر است:

• سی تی اسکن شکمی
• آزمایشات عملکرد کبد
• سونوگرافی کبد
• لاپاروسکوپی
• آنژیوگرام
• اسکن MRI

درمان های متداول در متاستاز کبدی

درمان متاستازهای کبدی به طور معمول با هدف کاهش علائم و افزایش امید به زندگی انجام می شود. در بیشتر موارد، هیچ راهی برای درمان متاستازهای کبدی وجود ندارد.

دو روش درمانی برای متاستازهای کبدی وجود دارد:

• درمان موضعی
• و درمان سیستماتیک.

سن و وضعیت کلی سلامتی فرد تعیین خواهد کرد که رویکرد پزشک ممکن است موضعی باشد یا سیتماتیک.

معالجه همچنین به موارد زیر نیز بستگی دارد:

• محل شکل گیری سرطان اولیه
• اندازه تومورها
• تعداد تومورهای کبدی
• نوع و تعداد درمان های گذشته

برخی از گزینه های درمانی موضعی عبارتند از:

• رادیوتراپی
• پرتودرمانی

درمانهای سیستمیک ممکن است از طریق جریان خون سرطان را در سراسر بدن هدف قرار دهند. برخی از گزینه های درمان سیستمیک عبارتند از:

• درمان اصلاح کننده بیولوژیکی
• شیمی درمانی
• هورمون درمانی
• درمان هدفمند

پیش آگهی و امید به زندگی

امید به زندگی و پیش آگهی زندگی برای مبتلایان به متاستازهای کبدی به طور معمول ضعیف است، زیرا سرطان تمایل به درمان ندارد.

با این حال، درمان ها ممکن است به کوچک کردن تومور، بهبود امید به زندگی و تسکین علائم کمک کند.

به طور کلی میزان بقا برای ۵ سال آینده بستگی به منشاء سرطان دارد. سایر عوامل دخیل در میزان بقا شامل جنس، سن و سلامت کلی فرد است.

به عنوان مثال، طبق یک مطالعه، میزان بقای ۵ ساله برای مبتلایان به متاستازهای کبدی ناشی از روده بزرگ به شرح زیر است:

• بدون درمان: کمتر از ۸ ماه
• با درمان: حدود ۱۱%

عوارض

ممکن است فرد علائم حاد تری را تجربه کند که نشان می دهد باید فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشد.

برخی از این علائم عبارتند از:

• استفراغ مکرر یا استفراغ دو یا چند بار در روز به مدت بیش از ۱ روز
• تورم غیرمعمول در پاها یا شکم
• مشکل در بلع
• استفراغ خونین
• زردی
• تیره شدن مدفوع
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

متاستازهای کبدی عارضه سرطان های پیشرفته تر هستند. متاستاز در اصل نشان میدهد که سرطان از یک منطقه به منطقه دیگر سرایت کرده است. متاستازهای کبدی می توانند آینده برخی از سرطان های زیر باشند:

• سرطان تخمدان
• سرطان پستان
• سرطان مری
• سرطان روده بزرگ
• سرطان کلیه
• سرطان رکتوم
• سرطان ریه
• سرطان آندومتری
• سرطان معده
• سرطان پانکراس
• سرطان پوست

متاستاز کبد می تواند سالها پس از درمان موفقیت آمیز سرطان اولیه نیز رخ دهد. فرد باید معاینات منظم را انجام دهد تا از سالم ماندن سرطان جلوگیری کند.

فرد همچنین باید علائم متاستازهای کبدی را بداند و در صورت تجربه هر یک از علائم آن، به پزشک اطلاع دهد.

پیشگیری

جلوگیری از همه انواع متاستازها به کبد همیشه ممکن نیست. این شرایط هنگامی رخ می دهد که سرطان از ناحیه دیگری از بدن گسترش یابد و سرانجام به کبد برسند.

درمان سرطان اولیه می تواند به کاهش خطر شیوع سرطان به بخش های دیگر بدن کمک کند. با این حال، حتی درمان اولیه نیز  متضمن عدم گسترش و متاستاز انواع سرطان ها نیست. زیرا برای مثال متاستازهای کبدی می توانند سالها پس از درمان موفقیت آمیز سرطان اولیه نیز، ایجاد شوند.

مردم برای کمک به جلوگیری از ابتلا و پیشرفت بیماری سرطان باید از دستورالعمل های زندگی سالم و توصیه های پزشکان پیروی کنند.برای مثال افراد باید موارد زیر را رعایت کنند:

• اجتناب از سیگار و مواد مخدر و الکل
• ورزش کردن و داشتن رژیم غذایی متعادل

همچنین ، تشخیص زودهنگام هر نوع سرطان اغلب بهترین فرصت برای درمان موفقیت آمیز را نشان می دهد. فرد باید معاینات منظمی داشته باشد و درمورد علائم غیرمعمول با پزشک خود صحبت کند.

خلاصه

متاستاز کبدی بدان معنی است که سرطان در یک قسمت از بدن به کبد شخص مبتلا گسترش یافته است. در این موارد، فرد مبتلا به سرطان پیشرفته یا مرحله ۴ است.

پیش آگهی متاستازهای کبدی ضعیف است و تقریباً بعد از ۵ سال از سرطان تنها ۱۱ درصد شانس بقا وجود دارد.

درمان ها می توانند به کاهش علائم و کوچک شدن تومور کمک کنند ، اما به طور معمول درمانی برای متاستازهای کبدی وجود ندارد.