شوک دیابتی و واکنش های انسولین

هیپوگلاسمی (کاهش قند خون) شدید، یا شوک دیابتی، یک خطر جدی سلامت برای افراد مبتلا به دیابت است. که واکنش به انسولین نیز نام دارد، و در نتیجه ی انسولین خیلی زیاد است، در هر زمان که نوعی عدم تعادل بین انسولین در سیستم شما ، یا در مقدار غذای مصرفی یا سطح فعالیت بدنی روی دهد، این بیماری می تواند رخ دهد. حتی در زمانی که تصور می کنید می توانید دیابت خود را مدیریت نمایید، روی می دهد.

ممکن است در ابتدا علائم و نشانه های شوک دیابتی خفیف به نظر برسند. اما نباید آنها را نادیده گرفت، اگر به سرعت درمان نشود، هیپوگلاسمی می تواند به بیماری بسیار جدی تبدیل شود که موجب ضعف (غش کردن) شما شود، و به توجه فوری پزشکی نیاز باشد. همچنین شوک دیابتی می تواند منجر به کما (اغما) و مرگ شود. این موضوع اهمیت دارد که نه تنها شما، بلکه خانواده و سایر افراد در اطراف شما یاد بگیرند علائم هیپوگلاسمی را را تشخیص دهند و بدانند چه کاری انجام دهند. این امر می تواند زندگی شما را نجات دهد.

هیپوگلاسمی چیست؟

هیپوگلاسمی سطح پایین قند خون است. سلولهای درون بدن شما از قندهای کربوهیدرات ها برای انرژی استفاده می کنند. انسولین، که در حالت طبیعی در پانکراس (لوزالمعده) ساخته می شود، برای ورود قند به درون سلول ها ضروری است. و مانع افزایش سطوح قند خون می شود.

حفظ سطح مناسب قند در خون شما مهم است. سطوحی که خیلی بالا هستند، می توانند موجب دهیدراتاسیون (کم آبی) شدید شوند که تهدیدی برای زندگی است. با گذشت زمان، قند اضافی در بدن آسیب جدی به اندام هایی مانند قلب، چشم، و سیستم عصبی وارد می کنند.

به طور معمول، تولید انسولین درون بدن شما تنظیم می شود، به نحوی که شما به طور طبیعی دارای مقدار مورد نیاز انسولین برای کمک یه کنترل سطح قند هستید. اما اگر بدن شما انسولین نسازد یا نتواند به شیوه ای موثر از انسولین تولید شده استفاده نماید، تزریق انسولین به صورت دارو یا سایر داروها برای افزایش مقدار انسولین تولیدی در بدن لازم می شود. بنابراین، اگر شما به مداوا با انسولین نیاز داشته باشید، این مسئولیت شماست تا ببینید آیا در هنگام نیاز، مقدار کافی انسولین در اختیار دارید.

زمان و مقدار مصرف انسولین یا داروهای دیگر بستگی به زمان، چیستی و مقدار غذایی که می خورید دارد. همچنین به سطح فعالیت بدنی شما نیز بستگی دارد زیرا سلول های بدن شما در زمان فعالیت قند بیشتری مصرف می کنند. هیپوگلایسمی اساساً واکنش به انسولین بیش از حد در بدن است. انسولین سطح گلوکز خون را با سرعت پایین می آورد. آنگاه بدون خوردن یا با سوختن سریع تر قند در بدن شما به دلیل فعالیت جسمانی، سطح قند به میزان خطرناکی کاهش می یابد.

عوامل هیپوگلیسمی چیست؟

چندین چیز می تواند موجب هیپوگلیسمی شود. سطح قند خود شما می توان پایین بیاید اگر شما:

• فعالیت جسمی بیش از حد معمول داشته باشید
• یک وعده غذایی نخورید
• در زمان و مقدار عذایی که به طور طبیعی می خورید تغییر دهید
• انسولین یا داروهای دیگر را در زمانی متفاوت از همیشه مصرف نمایید
• مصرف بیش از حد الکل  بدون خوراکی

آیا نشانه های هیپوگلیسمی یا علائم هشدار شوک دیابتی وجود دارد؟

علائم و نشانه های هیپوگلسمی را می توان به صورت خفیف یا زود هنگام، متوسط و شدید دسته بندی نمود. علائم خفیف عبارتند از:

• سرگیجه
• تحریک پذیری
• نوسان خلق یا تغییر ناگهانی در رفتار
• گرسنگی
• لرزش
• عرق کردن
• ضربان قلب سریع

علائم متوسط عبارتند از:

• گیجی
• سر درد
• هماهنگی ضعیف

علائم هیپوگلیسمی شدید عبارتند از:

• غش کردن و بیهوشی
• تشنج
• کما

همچنین ممکن است هیپوگلیسمی در طی شب که خواب هستید رخ دهد. علائم عبارتند از:

• گریه در خواب
• کابوس
• خیس شدن لباس خواب یا ملافه ناشی از تعریق
• بیدار شدن با خستگی، تحریک پذیری و یا گیجی

در صورت تجربه ی هر یک از علائم هیپوگلیسمی، برسی قند خون اهمیت دارد تا مطمئن شوید قند خون پایین نیست. اگر پایین است، باید به سرعت درمان شده یا به دنبال مراقبت های اضطراری باشید. اگر به دلایلی سطح قند خون خود را چک نکنید، باید به پیش روید و قند خون پایین خود را درمان نموده، اگر متوجه علائم مراقبت های اضطراری شده باشد. اگر علائم متوسط، شدید هستند یا نمی توانید به خودتان کمک کنید، به دنبال اورژانس پزشکی باشید.

چگونه هیپوگلیسمی درمان می شود؟

اگر هیپوگلیسمی شما خفیف یا متوسط باشد، بهترین روش برای افزایش سریع قند خون خوردن یا نوشیدن برخی انواع قند است. که به صورت قرص گلوکز در داروخانه ها موجود است. یا ممکن است بخواهید نیم فنجان آب میوه بنوشید یا پنج تا شش قطعه آب نبات سخت مورد استفاده قرار دهید.

سایر تنقلات برای بالا بردن سطح قند خون عبارتند از:

• یک دوم فنجان از سودا یا نوشابه معمولی – رژیمی نباشد
• یک فنجان شیر
• ۱ قاشق سوپخوری شکر
• ۱ قاشق سوپخوری عسل
• یک چهارم فنجان کشمش
• ۲ حبه قند بزرگ یا ۶ حبه قند کوچک محلول در آب

شما همچنین می توانید از دکتر یا متخصص تغذیه توصیه هایی برای سایر اقلام میان وعده ای بخواهید که در صورت نیاز، به بالا بردن سطح قند خون شما کمک می کنند.

پس از مصرف میان وعده، ۱۵ دقیقه منتظر بمانید و دوباره سطح قند خود را چک نمایید. اگر هنوز پایین است، یک میان وعده ی دیگر بخورید و بعد از ۱۵ دقیقه درباره چک کنید. این روند تا رسیدن به سطح مطلوب قند خون ادامه دهید. اگر هوشیاری خود را از دست داده اید، به مراقبت های فوری پزشکی نیاز دارید. در مورد شوک دیابتی با اعضای خانواده و اطرافیان خود صحبت کنید تا در صورت نیاز بدانند چه کنند. برخی با ۹۱۱ تماس می گیرند یا شما را به اتاق اورژانس منتقل می کنند.

شما می توانید از پزشک بخواهید تا یک کیت نجات گلوکاگون (glucagon) تجویز کند و نحوه ی استفاده از آن را به دیگران آموزش دهید. گلوکاگون یک هورمون طبیعی است که به سرعت سطح قند خود را در بدن افزایش می دهد. اگر شما فاقد هشیاری هستید، تزریق گلوکاگون حتی قبل از رسیدن اورژانس می تواند مانع عوارض بیشتر شود و به بهبود شما کمک کند.

نحوه مدیریت در صورت مصرف بیش از حد انسولین

آیا می توان از شوک دیابتی جلوگیری نمود؟

یکی از کارهایی که می توان برای جلوگیری از هیپوگلیسمی انجام داد درک داروهای مورد استفاده است، اینکه آیا انسولین هستند یا قرص هایی که تولید انسولین را در بدن شما افزایش می دهند. در مورد چگونگی و زمان مصرف دارو از پزشک خود بپرسید و اطمینان حاصل نمایید که دوز توصیه شده در زمان توصیه شده مصرف شود. از دکتر بخواهید توضیح دهد چه موقع باید تنظیماتی در دارو با زمان بندی یا روتین دارو صورت گیرد.

برنامه غذایی با مقدار مناسب غذا در زمان مناسب داشته باشید. از هیچ وعده یا میان وعده ای صرف نظر نکنید، به ویژه قبل از خواب یا ورزش. در مورد میان وعده ها با متخصص تغذیه مشورت نمایید. ممکن است برخی از آنها در زمان خاصی برای پیشگیری از هیپوگلیسمی بهتر باشند. در زمان فعالیت بدنی شدید، از مصرف بیشتر کربوهیدرات مطمئن شوید.

طبق برنامه پزشک سطح قند خون روزانه را چک کنید. همچنین قبل از ورزش و در وقفه های زمانی تمرینات، و بعد از اتمام فعالیت بدنی، سطح قند خون را چک نمایید.

در مورد مصرف الکل با پزشک مشورت نمایید. مصرف مطمئن آن با راهنمایی پزشک می تواند مانع افزایش خطر هیپوگلیسمی شود.

آیا مبتلایان به دیابت، باید اقدامات احتیاطی ویژه ای به دلیل هیپوگلیسمی انجام دهند؟

از آنجا که هیپوگلیسمی به سرعت و در هر زمانی می تواند روی دهد، همیشه مطمئن باشد که تنقلات مناسب برای بالا بردن قند خون در اختیار دارید.

اگر دچار هیپوگلیسمی هستید یا گمان می کنید ممکن است این اتفاق بیفتد، هرگز رانندگی نکنید. زیرا ممکن است بیهوش شوید. اگر پشت فرمان متوجه ی علائم آن شدید، توقف نموده و قند خون را چک کنید. اگر پایین بود، چیزی بخورید و تا رسیدن به سطح نرمال، رانندگی نکنید.

یک دستبند ID پزشکی بپوشید و کارتی با خود داشته باشید که شما را به عنوان فرد مبتلا به دیابت شناسایی کند. در کارت اشاره شود که در زمان بیهوشی شما چه باید کرد. مطمئن باشید اعضای خانواده در مورد هیپوگلیسمی و چه باید بکنند تا نکنند، تزریق انسولین، تلاش برای خوراندن غذا یا مایعات به شما اطلاعات کافی دارند.

مهم ترین اقدام احتیاطی پیگیری برنامه دیابتی است که با دکتر کار می کنید. که نه تنها خطر هیپوگلیسمی را کاهش می دهد، بلکه از عوارض اصلی و بلند مدت جلوگیری خواهد شد.

ترجمه شده از: webmd.com