درمان با متوترکسات

این اطلاعات از یک بروشور پایه ای بر اساس پسوریازیس به دست آمده است.

مقدمه

پسوریازیس یا صدفک یک اختلال پوستی مزمن غیر مسری است. ضایعات قرمز، متورم با پوشش خشک، پوسته های سفید نقره ای به طور معمول به عنوان پسوریازیس تشخیص داده می شوند. این ضایعات و یا علائم توسط سلول های پوست بیش از حد تولید شده توسط بدن ایجاد می شوند. علت نرخ رشد سریع پوست ناشناخته است.

هدف از درمان پسوریازیس کم کردن سرعت تولید بیش از حد سلول های پوست است. به طور کلی، درمانهای موضعی استفاده می شود، اما گاهی اوقات برای درمان گسترده پسوریازیس غیر فعال کردن و درمان سیستمیک (مصرف دارو در داخل، یعنی قرص و تزریق) لازم است. متوترکسات یک درمان سیستمیک است که می تواند به عادی شدن تکثیر سلولی و بازگرداندن پوست به ظاهر طبیعی کمک کند.

این اطلاعات در استفاده از متوترکسات، مزایای بالقوه آن، و عوارض جانبی آن به عنوان یک درمان برای پسوریازیس شرح داده می شود.

متوتروکسات چیست؟

متوترکسات (MTX) از اوایل دهه ۱۹۶۰ برای درمان پسوریازیس شدید و یا غیرفعال کردن آن استفاده شده است. آن نیز برای درمان ورم مفاصل پسوریاتیک استفاده می شود. متوترکسات در ابتدا برای درمان سرطان مورد استفاده قرار گرفت. به طور تصادفی، آن برای برطرف کردن پسوریازیس به طور مؤثری کشف شد.

به طور کلی، متوترکسات برای مردم با حداقل ۳۰ درصد پوست پوشش داده شده با پسوریازیس که پاسخگو، و یا واجد شرایط برای درمان نور موضعی یا ماوراء بنفش معمولی (UVB و PUVA) نمی باشند، مورد استفاده قرار می گیرد. کف دست نشان دهنده حدود یک درصد از سطح پوست است.

تا چه حدی متوتروکسات برای پسوریازیس مؤثر است؟

متوتروکسات بهترین آثار را در پسوریازیس گسترده، اریترودرمیک و پسوریازیس پوسچولر حاد، پسوریازیس از لحاظ جسمی ناتوان کف دست و پا، پسوریازیس در افراد مسن، و ورم مفاصل پسوریاتیک شدید دارد.

اکثر بیماران به پاکسازی قابل توجه و یا حتی رفع کامل بیماری خود با متوتروکسات دست می یابند. پاکسازی و یا بهبودی می تواند برای چند هفته تا یک سال یا بیشتر پس از قطع درمان به طول انجامد.

متوتروکسات می تواند در کاهش علائم آرتریت پسوریاتیک و تخریب مفاصل ممانعت کننده ناشی از اشکال خاصی از ورم مفاصل پسوریاتیک بسیار مؤثر است.

آیا هر کسی می تواند از متوتروکسات برای پسوریازیس استفاده کند؟

شرایط پزشکی و تاریخچه پزشکی که ممکن است برخی از بیماران را از استفاده از MTX ممانعت کند وجود دارد:

• زنانی که باردار هستند
• مردان و زنانی که در حال تلاش برای بچه دار شدن هستند (حاملگی باید در طول و حداقل به مدت ۱۲ هفته بعد از قطع درمان با متوتروکسات اجتناب شود)
• افرادی که اختلالات خونی دارند
• مردم با یک زخم پپتیک فعال
• افراد مبتلا به کم خونی شدید
• افراد مبتلا به سیروز کبدی
• افراد مبتلا به هپاتیت فعال
• افراد مبتلا به کبد بزرگ و یا غیر طبیعی بودن کلیه
• افراد مبتلا به بیماری های عفونی فعال
• افرادی که الکل مصرف می کنند (آبجو، شراب، مشروبات الکلی)
• بیمارانی که نامطمئن هستند

چگونه متوتروکسات استفاده می شود؟

متوتروکسات را می توان یا از طریق دهان یا تزریق استفاده کرد. رایج ترین روش مردم، متوتروکسات از طریق دهان به صورت قرص و یا به شکل مایع است. پزشک به تدریج دوز دارو را به کمترین مقدار مورد نیاز تنظیم می کند تا به پاکسازی دست یابد. این روش امکان این که بیمار دچار عوارض جانبی شود را به حداقل می رساند. متوتروکسات معمولاً در یک دوز واحد یک بار در هفته استفاده می شود.

پزشک دوز متوتروکسات را افزایش نمی دهد تا به پاکسازی کامل (۱۰۰ درصد) برسد، اگر چند ضایعات سرسخت باقی بماند. در عوض، درمان دیگری به طور کلی اضافه خواهد شد، مانند UVB، کورتیزون ها یا آنترالین، تا ضایعات باقی مانده را برطرف کند.

پزشک چند تست، از جمله آزمایش کلیه و کبد را انجام می دهد تا اطمینان یابد که دارو به طور سالم و ایمن توسط بدن متابولیزه شده و تأثیر منفی بر عملکرد کبد یا مغز استخوان نمی گذارد.

اگر درمان متوتروکسات بلند مدت پیش بینی شده است، پزشک ممکن است نیاز به یک بیوپسی سوزنی کبد داشته باشد. بیوپسی ممکن است قبل یا بعد از شروع مصرف دارو و در فواصل داده شده در حالی که این دارو مصرف می شود انجام گیرد.

بیوپسی اولیه کبد ممکن است برای چند ماه بعد از شروع درمان با متوتروکسات به تعویق افتد. این برای جلوگیری از روش غیر ضروری در مورد درمان با متوتروکسات می باشد تا به هر دلیلی در یک دوره کوتاه از زمان متوقف شود. دلایل متوقف کردن متوتروکسات عدم پاسخ بیمار، عوارض جانبی غیرقابل قبول و یا پاسخ سریع به هر گونه داروی اضافی که لازم نیست، می باشند.

چگونه متوتروکسات به سرعت عمل می کند؟

در اغلب بیماران مبتلا به پسوریازیس، بهبود در عرض ۴-۶ هفته آغاز خواهد شد. اکثر بیماران پاکسازی قابل توجهی در دو یا سه ماه از شروع درمان را تجربه می کنند.

در بیماران مبتلا به ورم مفاصل پسوریاتیک، ممکن است تا شش ماه طول بکشد تا دارو به حداکثر اثر خود برسد. اثر می تواند شامل کاهش التهاب و درد و بهبود انعطاف پذیری باشد.

چه مدت مردم متوتروکسات استفاده کنند؟

هنگامی که پاکسازی اولیه به دست آمد، پزشک به طور کلی دوز متوتروکسات را کمتر کرده و یا کاهش می دهد. در صورت امکان پزشک همه داروها را متوقف خواهد کرد تا زمانی که علائم بازگردند. برخی افراد ممکن است یک دوز ثابت از متوتروکسات برای حفظ پاکسازی نیاز داشته باشند.

عوارض جانبی کوتاه مدت

متوتروکسات می تواند باعث ناراحتی با درجه مختلف در طول درمان شود. برخی از افراد هیچ شکایتی را تجربه نمی کنند. شایع ترین عوارض جانبی کوتاه مدت عبارتند از:

• کم خونی
• تهوع
• بی خوابی
• از دست دادن اشتها
• خستگی
• ریزش موی موقتی در برخی از بیماران

سایر عوارض جانبی با تکرار کمتر شامل:

• Phototoxicity (آفتاب سوختگی)
• سردرد
• زخم دهان
• تب و لرز
• بثورات پوست یا زخم
• سرگیجه
• استفراغ
• کبودی آسان، خونریزی
• ناراحتی معده و اسهال، گاهی اوقات همراه با خون در مدفوع
• کاهش تعداد گلبولهای سفید خون که می تواند شخص را مستعد ابتلا به عفونت کند

تهوع را گاهی اوقات می توان با نوشیدن شیر یا غذا خوردن قبل از مصرف دارو کاهش داد. تهوع شدید ممکن است به معنی دوز بیش از حد بالای دارو باشد. همچنین، اگر زخم در دهان ظاهر شود، دوز ممکن است خیلی بالا باشد. اگر چه پزشکان در گذشته به استفاده از اسید فولیک با متوتروکسات تردید داشته اند، به تازگی نشان داده شده است که اسید فولیک با دوز ۵ میلی گرم در روز می تواند تهوع ناشی از متوتروکسات را بدون تداخل با اثرات مفید این داروها بر روی پسوریازیس کاهش دهد.

متوتروکسات گاهی اوقات ممکن است باعث آفتاب سوختگی شود در صورتی که بیمار بیش از حد در معرض نور خورشید یا نور ماوراء بنفش قرار گیرد در حالی که دارو مصرف می کند. این واکنش گزارش شده است حتی زمانی که متوتروکسات چند روز پس از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش استفاده شده است.

عوارض جانبی طولانی مدت

خطر مصرف طولانی مدت اصلی متوتروکسات بر روی کبد می باشد. با این حال، احتمال خطر نسبت به آنچه که تصور می شد، کمتر است. درصد کمی از بیماران، به طور کلی ۱ از ۲۰۰ تخمین زده می شود که زخم کبد قابل برگشت پس از یک دوز تجمعی ۵/۱ گرم را تجربه کنند. این خطر می تواند افزایش یابد اگر بیمار دارای یک دوز تجمعی متوتروکسات بالای ۵/۱ گرم باشد (یک گرم برابر ۱،۰۰۰ میلی گرم) و یا در صورتی که بیمار یک عامل یا بیشتر از عوامل خطر زیر را داشته باشد:

• الکل
• وزن بیش از حد
• مصرف آرسنیک
• دارای دیابت
• عملکرد کلیه های غیر طبیعی
• داشتن سابقه بیماری کبدی

تمام مطالعات نشان می دهند که بروز سیروز کبدی حداقل با دوز متوتروکسات کل کمتر از ۵/۱ گرم رخ می دهد. یک مطالعه در اروپا در مقیاس بزرگ تأیید کرد که آسیب کبدی ناشی از متوتروکسات اغلب زمانی که دارو متوقف شده است، ایجاد می شود.

خطر آسیب کبد بستگی به دوز تجمعی، برنامه درمان، و دوره های استراحت از مصرف دارو دارد. این می تواند یک تا چند سال و یا ۱۰ تا ۲۰ سال برای رسیدن به دوز تجمعی که باعث در معرض خطر قرار گرفتن بیشتر کبد باشد، طول بکشد.

از بیوپسی کبد تنها تست قابل اعتماد برای بررسی آسیب کبدی می باشد. پیگیری بیوپسی کبد توصیه می شود زمانی که دوز تجمعی MTX بیش از ۵/۱ گرم است. اگر فیبروز کبدی توسعه یابد، درمان معمولاً قطع می شود.

آسیب کبدی که در زمان کوتاهی از سیروز رخ می دهد به طور کلی معکوس خواهد شد. به عنوان یک قاعده، یک سال پس از درمان باید کافی باشد تا کبد به حالت عادی برگردد، هر چند طول یا زمانی که آن طول می کشد بستگی به شدت آسیب دارد.

آیا متوتروکسات هر گونه خطر برای باردار شدن و یا حاملگی ایجاد می کند؟

متوتروکسات می تواند باعث ایجاد نقائص هنگام تولد شود اگر در طول بارداری مصرف شود. زنان نباید باردار شوند زمانی که متوتروکساتمصرف می کنند. هر دو مردان و زنان باید متوتروکسات را حداقل سه ماه قبل از تلاش برای باردار شدن متوقف کنند.

متوتروکسات برای پسوریازیس هیچ گونه خطر عمده ای برای باروری مردان و زنان و حاملگی های آینده آنها ایجاد نمی کند. مطالعات زنان تحت درمان با دوز بالای متوتروکسات برای سرطان رحم یک الگوی طبیعی باروری و نرمال نوزادان پس از درمان با متوترکسات را نشان داد. مردان فرزندان نرمالی ایجاد کرده اند در حالی که متوتروکسات مصرف می کرده اند.

موارد احتیاطی

اگر شما در حال مصرف متوتروکسات هستید، شما نباید یک واکسن ویروس زنده دریافت کنید. شما باید  برای ۳ ماه مصرف MTX را قبل از واکسینه شدن با یک ویروس زنده قطع کنید. اگر شما هر واکسیناسیون برنامه ریزی شده ای دارید، لازم است تا به دکتر خود قبل از دریافت واکسن اطلاع دهید.

خلاصه

• برای بررسی تمام داروهایی که شما برای سایر بیماری ها مصرف می کنید با پزشک خود مشورت کنید، از جمله داروهای متضاد و متقابل.
• هرگز دوز تجویزی متوتروکسات بدون مشورت با پزشک خود افزایش ندهید.
• تماس با پزشک خود در مورد هر گونه عوارض جانبی که شما در ضمن استفاده از متوتروکسات تجربه می کنید الزامی است.
• جلوگیری از بارداری در حالی که متوتروکسات مصرف می کنید و به مدت حداقل ۱۲ هفته پس از قطع درمان. اگر بارداری در زمان مصرف متوتروکسات اتفاق افتاد، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
• در مورد آفتاب گرفتن و یا قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش در حالی که متوتروکسات مصرف می کنید، مراقب باشید. با پزشک خود در مورد هر گونه اقدامات احتیاطی صحبت کنید.
• در حالی که متوتروکسات مصرف می کنید، الکل ننوشید.
• دستورالعمل های پزشک خود را دقیقاً دنبال کنید.

ترجمه شده از وبسایت: www.skinsite.com