آزمایش گروه خونی

آزمایش گروه خونی : یکی از  مواردی که در شرایط اورژانسی که بیماران نیاز به تزریق خون دارند باید مشخص باشد، نوع گروه خونی آن ها می باشد. در صورتی که گروه خونی  تزریق شده با گروه خونی بیمار همسان نباشد، حتی ممکن است باعث مرگ بیمار شود. اهمیت دیگر تعیین گروه خونی در خانم های باردار است، مواردی از ناسازگاری RH در بارداری های دوم به بعد به علت عدم تطابق گروه خونی مادر و جنین دیده می شود که می تواند برای جنین کشنده باشد. با توجه  موارد ذکر شده هر فرد می بایست در کارت بهداشت خود و یا در برگه ی دفتر تلفن همراه خود، گروه خونی خود را نوشته باشد، تا در شرایط حاد برای وی مفید باشد.

آزمایش گروه خونی

آزمایش تعیین گروه خونی قبل از انتقال خون و تعیین گروه خون زنان باردار انجام می شود. خون انسان با مارکرهایی که در سطح گلبول قرمز وجود داد ( آنتی ژن نامیده می شود) طبقه بندی می شود.

از مهمترین آنتی ژنها، آنتی ژن گروه خونی ( ABO ) و آنتی ژن  RH   است، که یکی از آنها مثبت و دیگری منفی است. بنابراین دو آزمایش مهم تعیین گروه خونی، آزمایشهای ABO و RH می باشد.

آزمایش ABO

آزمایش ABO نشان می دهد که افراد یکی از چهار نوع گروه خونی را دارند .

اگر  گلبول های قرمز شما :

• آنتی ژن  A را داشته باشد: شما گروه خونی نوع A را دارید. پلاسمای شما آنتی بادی  هایی دارد که به گروه خونی B  حمله می کند. حدود ۴۲ درصد مردم ( ۴۲ نفر از ۱۰۰ نفر) در ایالات متحده گروه خونی A دارند. ۶ درصد آنها گروه خون  A منفی و ۳۶ درصد آنها گروه خونی A مثبت دارند.
• آنتی ژن B را داشته باشد : شما گروه خونی نوع B را دارید : پلاسمای شما آنتی بادی  هایی دارد که به گروه خونی A حمله می کند. حدود ۱۰ درصد مردم ( ۱۰ نفر از ۱۰۰ نفر) در ایالات متحده گروه خونی B دارند.۲ درصد آنها گروه خونی B منفی و ۸ درصد آنها گروه خونی B مثبت دارند.
• نه آنتی ژن A و نه آنتی ژن B داشته باشد : شما گروه خونی o دارید. پلاسمای شما آنتی بادی هایی دارد که هم به گروه خونی A و هم گروه خونی B حمله می کند.
• دود ۴۴ درصد ( ۴۴ نفر از ۱۰۰ نفر) در ایالات متحده گروه خونی o دارند. ۸ درصد آنها گروه خونی o منفی و ۳۷ درصد آنها گروه خونی o مثبت دارند.
• هر دو آنتی ژن A و B را داشته باشد : شما گروه خونی  AB    دارید.  پلاسمای شما آنتی بادی هایی بر علیه گروه خونی A و B ندارد.  حدود ۴ درصد ( ۴ نفر از ۱۰۰ نفر) در ایالات متحده گروه خونی AB دارند.  ۱ درصد آنها گروه خونی  AB منفی و ۳ درصد آنها گروه خونیAB  مثبت دارند.

در انتقال خون برای دریافت خون باید خونی را که از نظر آنتی ژن شبیه به آنتی ژن های شماست دریافت شود ( خون سازگار )

اگر شما انتقال خون با آنتی ژن ناسازگار داشته باشید ( خون ناسازگار )  آنتی بادی ها ی پلاسمای شما گلبول های قرمز اهدا شده را از بین می برند، که به آن واکنش انتقال خون گفته می شود و وقتی خون ناسازگار تزریق شود،  این واکنش به سرعت اتفاق می افتد .

واکنش انتقال خون می تواند خفیف تا شدید باشد و یا حتی باعث مرگ شود.

گروه خونی O منفی هیچ آنتی ژنی ندارد.  به آن دهنده جهانی گفته میشود.  چون با همه ی گروه های خونی سازگار است.

گروه خونیAB مثبت گیرنده جهانی نامیده می شود. چون کسی که گروه خونی AB مثبت دارد می تواند از همه گروه های خونی، خون دریافت کند، اگر چه گیرنده جهانی و دهنده جهانی ممکن است در موارد اورژانسی برای بقیه گروه ها استفاده شود، ولی آزمایش گروه خونی همیشه برای جلوگیری از واکنش انتقال خون باید انجام شود.

آنتی ژن های فرعی ( به جز A و B و RH ) که روی گلبول قرمز قرار دارد، گاهی اوقات می توانند مشکل ساز شوند و باید قبل از دریافت خون آزمایش شوند.

امروزه به علت وجود آزمایش تعیین گروه خونی، واکنش جدی بعد از انتقال خون نادر است .

آزمایش RH

در آزمایش تعیین RH، آنتی ژن RH ( که به عنوان عامل RH نام می گیرد) بر روی گلبول های قرمز بررسی می شود.

اگر گلبول های قرمز شما :

• آنتی ژن  RH را داشته باشند٬ خون شما RH مثبت است.
• آنتی ژن RH را  نداشته باشند٬ خون شما RH  منفی است.

برای مثال ٬ اگر خون شما آنتی ژن A و آنتی ژن  RH داشته باشد ٬گروه خونی شماA  مثبت می شود. اگر  خون شما آنتی ژن B داشته باشد ولی آنتی ژن RH نداشته باشد ٬گروه خونی شما B منفی می شود.

گروه خونی RH مخصوصا برای خانم های باردار اهمیت زیادی دارد. مشکلی که می تواند اتفاق بیافتد این است که خانمی گروه خونش RH منفی باشد و نوزادی با گروه خونی RH مثبت به دنیا بیاورد٬که به این حالت ناسازگاری RH می گویند. اگر خون نوزاد RH مثبت با خون مادر RH منفی در زمان بارداری و یا زایمان مخلوط شود ٬ سیستم ایمنی مادر آنتی بادی می سازد. این واکنش آنتی بادی را سیستم حساسیتی RH می گویند و وابسته به این است که چه زمانی رخ دهد و می تواند گلبول های قرمز خون را تخریب کند.

اگر واکنش حساسیتی RH اتفاق بیافتد، عموما تاثیری بر روی سلامتی جنین در دوران بارداری ندارد، اما می تواند بر روی سلامت جنینی که RH مثبت باشد در طول زمان بارداری تاثیر بگذارد. بعد از اینکه واکنش حساسیتی RH اتفاق افتاد ٬ می تواند مشکلات زیادی برای جنین بوجود آورد.

( بیماری ناسازگاری RH یا اریتروبلاستوزیس جنینی ). در موارد نادری ٬ اگر بیماری RH درمان نشود ٬ جنین ممکن است از بین برود.

آزمایش تعیین نوع  RH قبل از بارداری برای تعیین گروه خونی انجام می شود. اگر فرد RH  منفی بود ٬باید به او RH ایمنوگلوبولین تزریق شود که از وقوع واکنش حساسیتی RH جلوگیری کند.

مشکلات مربوط به واکنش حساسیتی RH از زمانی که ایمنوگلوبولین RH گسترش پیدا کرده ٬ بسیار کم شده است.

علت انجام آزمایش گروه خونی چیست ؟

آزمایش گروه خونی در موارد زیر انجام می شود:

• قبل از دریافت خون ( انتقال خون)
• قبل از اهدا خون
• قبل از اهدا اعضا
• قبل از جراحی
• وقتی خانمی قصد بارداری دارد یا اولین بار است که باردار می شود.
• نشان می دهد که دو نفر آیا می توانند ارتباط خونی داشته باشند.
• برای اطلاع از شناسایی یک فرد مظنون به ارتکاب جرم و جنایت

نحوه آماده سازی برای انجام آزمایش گروه خونی

شما لازم نیست اقدام خاصی قبل از آزمایش انجام دهید.

چگونگی انجام آزمایش گروه خونی

فرد مسئول انجام آزمایش کارهای زیر را انجام می دهد:

• بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند و در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
• تمییز کردن محل فرو رفتن سوزن
• فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
• وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
• باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شد.
• قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن، بعد از در آوردن سوزن
• فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود و یک نوار کشسان دور بازو بسته می شود که ممکن است احساس کنید کمی نوار سفت است. شما ممکن است فرورفتن سوزن را احساس نکنید یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات انجام آزمایش خون

احتمال کمی وجود دارد که هنگام خون گیری مشکل خاصی بوجود بیاید.

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجو د بیاید . اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود  دارد  که محل انجام آزمایش کبود شود.

در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون رگ متورم شود، که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی کمک کند.

خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یاخونریزی دارید یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

آزمایش تعیین گروه خونی قبل از انتقال خون انجام می شود و برای بررسی گروه خونی خانم های باردار هم کاربرد دارد.  جدول زیر سازگاری انواع خون بین دهندگان و گیرندگان را نشان می دهد.

جدول زیر را بخوانید و دنبال کنید: کسی که گروه خونی A منفی دارد می تواند ازگروه خونی A منفی و یا o منفی خون دریافت کند.

آنتی ژن های فرعی در سطح گلبول های قرمز، قبل از انتقال خون چک می شود.

عوامل موثر بر آزمایش خون

عللی که شما ممکن است نتوانید آزمایش خون انجام دهید و یا اینکه چرا نتایج ممکن است کمک کننده نباشند، عبارتند از:

• انتقال خون ۳ ماه قبل از آزمایش تعیین گروه خونی داشته اید.
• پیوند مغز استخوان داشته اید.

در این موارد چه فکر می کنید؟

واکنش شدید انتقال خون امروزه با وجود آزمایش تعیین گروه خونی بسیار نادر است.

آزمایش گروه خونی ممکن است برای بررسی هویت پدر و مادر هنگام تولد انجام شود. برای مثال : در مورد صفات پدری ٬ اگر گروه خون مادر و فرزند متضاد با گروه خونی پدر باشند ٬ گروه خونی واقعی پدر  گاهی اوقات با تطابق این آزمایش مشخص می شود.  ولی گروه خونی برای اثبات وضعیت پدر مفید است. سایر تست ها از جمله نوع آنتی ژن لکوسیتی انسان هم ممکن است انجام شود.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com