صرع و تحریک عصب واگ (VNS)

تحریک عصب واگ چیست؟

تحریک عصب واگ (VNS) یک تکنیک برای درمان صرع است. این عمل شامل کاشتن یک دستگاه شبیه ضربان‌ساز است که تحریکات الکتریکی را ایجاد می‌کند تا عصب واگ را تحریک کند. عصب واگ یکی از ۱۲ اعصاب مغزی است که ایمپالس‌های الکتریکی تولید شده در مغز را به ساختارهای مختلف هدایت می‌کند. (اکثراً در سر و گردن) عصب واگ، بلندترین عصب مغزی، همچنین تا ارگان‌های درون قفسه سینه و شکم کشیده شده است. (کلمه واگ از یک کلمه لاتین به معنی سرگردان گرفته شده است). این عصب به اندام و ساختارهای زیادی مانند حنجره (طناب‌های صوتی)، ریه‌ها، قلب و لوله گوارشی می‌رود.

تحریک عصب واگ چگونه انجام می‌شود؟

زمانی که بیمار در بیهوشی عمومی قرار دارد، دستگاه محرک – که به اندازه یک سکه است – با یک جراحی در زیر پوست قسمت بالای قفسه سینه قرار داده می‌شود. یک سیم از دستگاه خارج می‌شود و در زیر پوست مسیری را طی می‌کند تا به عصب واگ برسد و یک الکترود را به این عصب متصل می‌کند. عصب واگ با ایجاد یک برش کوچک در گردن، در دسترس است.

بعد از آنکه دستگاه کاشته شد، دستگاه توسط یک کامپیوتر برای ایجاد پالس‌های الکتریکی در فواصل معین و با توجه به تحمل بیمار برنامه‌ریزی می‌شود. برای مثال دستگاه می‌تواند این‌گونه برنامه‌ریزی شود که هر ۵ دقیقه یکبار، ۳۰ ثانیه تحریکات الکتریکی ایجاد کند. تنظیمات دستگاه قابل تغییر هستند و میزان تحریکات کم‌کم با افزایش تحمل بیمار، افزایش می‌یابد. برنامه‌ریزی مجدد در مطب پزشک انجام می‌شود. همچنین به بیمار یک دستبند مغناطیسی می‌دهند که وقتی به دستگاه نزدیک می‌شود باعث تولید جریان الکتریکی فوری می‌شود و می‌تواند باعث توقف تشنج قریب‌الوقوع یا کاهش شدت آن شود.

تحریک عصب واگ یک درمان ثانویه است. یعنی قبل از انجام این عمل درمان دیگری برای بیمار گذاشته شده است. بیمارانی که تحت VNS  قرار می‌گیرند، به دریافت داروهای‌شان ادامه می‌دهند. هر چند در بعضی موارد، بعد از تحریک عصب واگ بیمار می‌تواند دوز داروهایش را کمتر کند.

از تحریک عصب واگ چه زمانی استفاده می‌شود؟

سلول‌های مغزی توسط ارسال سیگنال‌های الکتریکی طبق الگوهایی با هم ارتباط برقرار می‌کنند. در بیماران صرعی، این الگوها یا به دلیل آسیب یا به دلایل ژنتیکی، مختل می‌شوند و باعث ایجاد غیر کنترل شده جریان الکتریکی در سلول‌های مغزی می‌شود. این باعث تحریک بیش از حد به خاطر حجم زیاد تحریکات الکتریکی در مغز می‌شود و یک تشنج را رقم می‌زند. تشنج‌ها می‌توانند توسط ایمپالس‌های الکتریکی نامناسب در کل مغز ایجاد شوند که به آن‌ها تشنج جنرال می‌گویند، یا فقط قسمتی‌هایی از مغز مسبب تشنج باشند که به آن تشنج پارشیال گفته می‌شود.

اکثر بیماران صرعی می‌توانند تشنج‌های‌شان را با داروهای ضدتشنج کنترل کنند. برای ۳۰% از بیمارانی که توسط دارو درمانی بهبود نیافته‌اند، انجام عمل جراحی برای خارج کردن قسمت‌هایی از مغز که باعث تشنج می‌شوند ممکن است انجام شود. همچنین در بیمارانی که قادر به تحمل عوارض جانبی داروها نیستند. اما در افرادی که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند – برای مثال بیمارانی که تشنج به دلیل اختلالات الکتریکی در کل مغز است (جنرال) – و تشنج‌های‌شان با داروه درمانی کنترل نشده است. VNS می‌تواند یک گزینه درمانی باشد.

تحریک عصب واگ چگونه کار می‌کند؟

دقیقاً مشخص نیست که تحریک عصب واگ چگونه کار می‌کند. اما مشخص است که عصب واگ یک مسیر مهم برای دسترسی به مغز است. تفکر بر این است که با تحریک عصب واگ، انرژی الکتریکی در مناطقی از مغز تخلیه می‌شود و باعث از بین رفتن ایمپالس‌های الکتریکی غیرطبیعی مسئول تشنج می‌شود. تئوری دیگر این است که تحریک عصب واگ باعث تحریک آزادسازی مواد شیمیایی و خاصی می‌شود و این مواد باعث کاهش تشنج‌ها می‌شوند.

خطرات تحریک عصب واگ چیست؟

خطرات VNS شامل آسیب به عصب واگ یا عروق اطراف آن مانند شریان کاروتید و ورید ژوگولار است. به علاوه، خطرات مربوط به هر عمل جراحی هم وجود دارد مانند عفونت، خونریزی و حساسیت به داروهای بیهوشی.

مزایای تحریک عصب واگ چیست؟

VNS یک درمان نیست و حذف کامل تشنج‌ها معمولاً اتفاق نمی‌افتد. اما خیلی از بیمارانی که تحت عمل VNS قرار می‌گیرند کاهش بیش از ۵۰ درصدی تعداد تشنج‌ها و کاهش شدت تشنج‌ها را تجربه خواهند کرد و این می‌تواند کیفیت زندگی را به اندازه زیادی بهبود بخشد.

چه عوارض جانبی مرتبط با تحریک عصب واگ وجود دارد؟

شایع‌ترین عوارض تحریک عصب واگ شامل خشونت صدا، سرفه، احساس قلقلک در ناحیه گردن و مشکلات بلع است. این‌ها فقط زمانی ایجاد می‌شوند که دستگاه در حال فعالیت است. این عوارض معمولاً شدید نیستند و به مرور زمان بهتر می‌شوند.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com