آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) میزان این آنتی ژن را در خون اندازه گیری می کند. PSA از طریق غده پروستات در بدن آقایان ترشح می شود. به طور طبیعی در یک آقای سالم میزان PSA در خون کم است. میزان PSA در خون به طور طبیعی با بزرگ شدن پروستات ناشی از افزایش سن بالا می رود.

آنتی ژن اختصاصی پروستات ممکن است به علت التهاب پروستات ( پروستاتیت ) و یا سرطان پروستات افزایش یابد.

جراحت، انجام آزمایش رکتال و یا فعالیت جنسی ممکن است میزان آنتی ژن اختصاصی پروستات را کمی افزایش دهد.

علت انجام آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) چیست؟

این آزمایش به دلایل زیر انجام می شود:

• غربالگری در مردان برای سرطان پروستات و یا برای بررسی بزرگ شدن خوش خیم پروستات (BPH) و التهاب پروستات.
• اگر میزان PSA بالا باشد و علایم سرطان پروستات را داشته باشید ممکن است نیاز به انجام نمونه برداری باشد.
•  بررسی سرطان پروستات در طول درمان. اگر میزان PSA افزایش یابد می تواند نشان دهنده گسترش سرطان باشد.
• PSA معمولا در افرادی که پروستات آن ها در عمل جراحی خارج شده  است، وجود ندارد.
• افزایش میزان PSA در کسانی که پروستاتشان خارج شده می تواند نشان دهنده عود سرطان باشد.

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

قبل از انجام این آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید اگر:

• چند هفته قبل سیستوسکوپی انجام داده اید.
• انجام جراحی پروستات و یا نمونه برداری از پروستات در چند هفته قبل.
• اخیرا سابقه ی سوند گذاری داشته اید.
• ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش PSA نباید انزال، تماس جنسی و یا خود ارضایی داشته باشید.

با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) چگونه انجام می شود ؟

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.

خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نتیجه آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

افزایش میزان PSA همیشه به معنای سرطان پروستات نیست. میزان PSA در بزرگ شدن خوش خیم پروستات و یا التهاب پروستات نیز افزایش می یابد.

اگر میزان PSA بیشتر از ۸ نانوگرم بر میلی لیتر باشد، ممکن است به دلیل سرطان پروستات باشد و ممکن است لازم باشد برای تایید سرطان نمونه برداری انجام شود.

آزمایش PSA آزاد برای پیگیری در کسی که نمونه برداری از پروستات انجام داده، برای بررسی سرطان انجام می شود.

PSA – آزاد در خون به هیچ پروتئینی متصل نیست.

کاهش میزان PSA آزاد در خون می تواند نشان دهنده ی سرطان پروستات شود.

چه عواملی بر نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  این که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• داشتن رابطه جنسی چند روز قبل از آزمایش
• استفاده از سوند قبل از انجام آزمایش
• داشتن عفونت ادراری و یا التهاب مثانه
• انجام آزمایش رکتال، نمونه برداری از پروستات و یا جراحی پروستات در چند روز اخیر
• مصرف دارو مثل سیکلوفسفامید ( سیتوکسان) و متوترکسات برای درمان سرطان.
• داروهایی مثل فیناسترید و دوتاسترید که برای جلوگیری از بزرگ شدن پروستات در افراد مبتلا استفاده می شوند.

بررسی ها و تفکرات

انجام هم زمان آزمون رکتال و PSA شانس تشخیص سرطان پروستات را افزایش می دهد.

طبیعی بودن میزان PSA به منظور عدم وجود سرطان پروستات نیست. در بعضی از آقایان مبتلا به سرطان پروستات، میزان PSA طبیعی است.

کارشناسان در مورد آزمایش اختصاصی که در صورت بالا بودن سطح PSA انجام می شود، اختلاف نظر دارند. این تصمیم بستگی به عوامل زیر دارد:

• نتیجه آزمایش رکتال
• نتیجه آزمایش PSA در گذشته. اگر میزان PSA در مدت زمان کوتاهی افزایش یافته باید پیگیری شود.
• وضعیت سلامتی و سن بیمار
• خطرات آزمایشات بیشتر و درمان
• سایر آزمایشات پروستات برای افتراق بیماری های خوش خیم و بدخیم پروستات انجام می شود.
• آزمایش غلظت آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSAD) با میزان PSA برای بررسی سایز پروستات مقایسه می شود.
• سایز پروستات با سونوگرافی ترانس رکتال قابل اندازه گیری است.(TRUS)
• PSA Velocity آزمایشی است که در آن سرعت افزایش میزان PSA را نشان می دهد. میزان PSA در افراد مبتلا به سرطان پروستات به سرعت افزایش می یابد و در افرادی که مبتلا به بزرگ شدن خوش خیم پروستات هستند به آهستگی افزایش می یابد.
• آزمایش Cpsa آزمایشی است که معمولا بعد از نمونه برداری از پروستات انجام می دهند. این آزمایش میزان انواع PSA را که در خون به پروتئین متصل هستند، اندازه گیری می کند.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com