آزمایش اندازه گیری فولیک اسید

آزمایش اندازه گیری فولیک اسید ، میزان اسید فولیک را در خون اندازه گیری می کند. فولیک اسید یکی از انواع ویتامین B است. بدن به ویتامین B برای ساخت گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC)، پلاکت ها و برای رشد طبیعی نیاز دارد. همچنین اسید فولیک برای رشد جنین ضروری است.

اسید فولیک در پلاسما قابل اندازه گیری است. این موضوع نشان دهنده مصرف اخیر اسید فولیک در رژیم غذایی است. اسید فولیک در غذاهایی نظیر جگر، سبزیجات با برگ سبز، مرکبات، غلات و حبوبات غنی شده با ویتامین B  وجود دارد.

میزان اسید فولیک می تواند در گلبول های قرمز خون اندازه گیری شود. ولی اندازه گیری اسید فولیک در پلاسما راه بهتری برای اندازه گیری میزان اسید فولیک ذخیره در بدن است.

میزان اسید فولیک در گلبول های قرمز خون زمانی که سلول ها ساخته می شود، اندازه گیری می شود، به اندازه ۴ ماه زودتر. این میزان اسید فولیک معمولا تحت تاثیر اسید فولیک در رژیم غذایی نیست. این یک راه دقیق تر برای اندازه گیری میزان اسید فولیک است.

خانم های باردار و یا خانم هایی که قصد بارداری دارند، احتیاج به اسید فولیک بیشتری برای ساخت گلبول های قرمز و رشد جنین دارند. زنانی که قبل از بارداری و در زمان بارداری به اندازه کافی اسید فولیک دریافت نکنند، احتمال زیادی دارد که بچه آن ها دچار نقایص مادرزادی شود، مثل شکاف لب یا شکاف کام و یا نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا.

کمبود اسید فولیک می تواند باعث ایجاد کم خونی به نام کم خونی مگالوبلاستیک شود. کمبود متوسط اسید فولیک معمولا علایم بالینی خاصی ندارد. کمبود شدید آن ممکن است باعث ایجاد سردرد، اسهال، خستگی و درد زبان شود.

علت انجام آزمایش اندازه گیری فولیک اسید چیست؟

آزمایش اندازه گیری اسید فولیک به دلایل زیر انجام می شود:

• بررسی کم خونی. آزمایش اندازه گیری اسید فولیک معمولا به همراه آزمایش ویتامین B12 انجام می شود. چون کمبود این دو باعث ایجاد کم خونی می شود.
• بررسی سوء تغذیه و یا مشکلات سوء جذب اسید فولیک.
• بررسی روند درمانی کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک.
• بررسی میزان اسید فولیک در خانم باردار.

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

برای انجام آزمایش اسید فولیک باید به مدت ۸ تا ۱۰ ساعت ناشتا باشید. اگر به طور مرتب دارو مصرف می کنید باید به پزشک اطلاع دهید.

این آزمایش چگونه انجام می شود؟

1. بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
2. تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
3. فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
4. وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
5. باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
6. قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
7. فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات آزمایش اندازه گیری فولیک اسید

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.

در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.

خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نتیجه آزمایش اندازه گیری فولیک اسید

آزمایش اسید فولیک میزان آن را در خون اندازه گیری می کند.

میزان طبیعی اسید فولیک در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

فولات در بخش مایع ( پلاسمای) خون

در بالغین: ۳–۱۳  (ng/mL) یا ۷–۳۰  (nmol/L) (SI units)

در اطفال: ۵–۲۱ ng/mL یا ۱۱–۴۷ nmol/L

فولات در گلبول های قرمز

در بالغین: ۱۴۰–۶۲۸ ng/mL یا ۳۱۷–۱۴۲۲ nmol/L (SI units)

در اطفال: بیش از ۱۶۰ ng/mL یا بیش از ۳۶۲ nmol/L

افزایش میزان اسید فولیک

• افزایش میزان اسید فولیک در خون ممکن است به دلیل افزایش میزان آن در رژیم غذایی، مصرف ویتامین و یا قرص اسید فولیک باشد. مصرف اسید فولیک بیش از نیاز بدن مشکلی ایجاد نمی کند.
• افزایش میزان اسید فولیک می تواند به معنای کمبود ویتامین B12 باشد. سلول های بدن به ویتامین B12 برای استفاده از اسید فولیک احتیاج دارند. بنابر این اگر میزان ویتامین B12 خیلی کم شود، اسید فولیک نمی تواند توسط سلول ها استفاده شود. اما آزمایش اندازه گیری اسید فولیک راه قابل اعتمادی برای تشخیص کمبود ویتامین B12 نیست.

کاهش میزان اسید فولیک

• کمبود اسید فولیک می تواند به معنی اشکال در رژیم غذایی، مصرف الکل و یا اختلال در خوردن مثل بی اشتهایی عصبی باشد.
• کاهش میزان اسید فولیک می تواند به معنی سوء جذب اسید فولیک، کمبود ویتامین C، بیماری کبدی، بیماری سلیاک و یا بیماری کرون باشد.

کاهش میزان اسید فولیک می تواند مشکلات متعددی برای افراد خاص ایجاد کند:

• خانم های باردار برای رشد جنین خود احتیاج به اسید فولیک بیشتری دارند.
• افرادی که کم خونی همولیتیک دارند، بیماری است که در آن گلبول های قرمز تخریب شده و نیاز به اسید فولیک بیشتر می باشد.
• افرادی که شرایط خاصی دارند مثل نارسایی کلیه و بعضی از انواع سرطان ها ممکن است مصرف اسید فولیک در آن ها به سرعت بالا رود. آن ها ممکن است نیاز به دیالیز داشته باشند.

چه عواملی بر نتیجه آزمایش تاثیر دارد؟

عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  این که نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• مصرف بعضی از داروها که بر میزان اسید فولیک تاثیر می گذارد. داروهایی که مصرف می کنید را به پزشک اطلاع دهید.
• مصرف زیاد الکل.
• داشتن شرایطی مثل کم خونی فقر آهن و یا کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12.

بررسی ها و تفکرات

داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل برای دریافت کافی اسید فولیک به جلوگیری از کمبود اسید فولیک کمک می کند.

غذاهای حاوی اسید فولیک عبارتند از:

• مرکبات، سبزیجات سبز، غلات و حبوبات غنی شده با ویتامین
• اگر کم خون هستید، ممکن است لازم باشد مکمل ویتامین B12 مصرف کنید. اگر شما کم خونی دارید و مقدار کافی ویتامین B12 از طریق غذا دریافت نمی کنید، ممکن است پزشک به شما مکمل ویتامین B12 بدهد.
• مصرف اسید فولیک قبل و هنگام بارداری می تواند شانس تولد نوزاد با نقص مادر زادی را کاهش دهد.
• آزمایش اسید فولیک اغلب همزمان با آزمایش ویتامین B12 انجام می شود.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com