بررسی فسفات خون

بررسی فسفات خون

آزمایش اندازه گیری فسفات، میزان فسفات را در خون اندازه گیری می کند. فسفات یک ذره باردار است که حاوی فسفر معدنی است. بدن به فسفات برای ساخت و ترمیم استخوان ها و دندان ها و عملکرد اعصاب و عضلات نیاز دارد. بیشتر فسفر موجود در بدن ( حدود ۸۵ % ) در استخوان ها یافت می شود و بقیه آن در سراسر بدن ذخیره می شود.

کلیه ها به کنترل میزان فسفر در بدن کمک می کند. فسفر اضافی از طریق کلیه ها فیلتره می شود و بوسیله ی ادرار دفع می شود. افزایش میزان فسفر در خون به علت بیماری های کلیوی ایجاد می شود.

میزان فسفات در خون تحت تاثیر میزان کلسیم خون است. کلسیم و فسفات در بدن نسبت عکس با هم دارند. یعنی وقتی میزان کلسیم افزایش می یابد، میزان فسفات کاهش می یابد و بر عکس.

هورمونی به نام پاراتورمون (PTH) میزان فسفات و کلسیم را در خون تنطیم می کند.

وقتی میزان فسفات اندازه گیری می شود، میزان ویتامین D و گاهی اوقات میزان PTH نیز به طور هم زمان اندازه گیری می شود.

در برخی از بیماری ها مثل عفونت ها، تعادل بین کلسیم و فسفات از بین می رود. به همین دلیل معمولا کلسیم و فسفات با هم اندازه گیری می شوند.

علت انجام آزمایش اندازه گیری فسفات چیست؟

این آزمایش به دلایل زیر انجام می شود:

• بررسی بیماری کلیوی و یا استخوانی
• کمک به تشخیص بیماری غده پاراتیروئید
• بررسی علت غیر طبیعی بودن میزان ویتامین D

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

بسیاری از داروها بر نتیجه این آزمایش تاثیر می گذارند. در مورد داروهایی که مصرف می کنید ( چه داروهای با نسخه و چه بی نسخه ) پزشک خود را مطلع سازید.

با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید، احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

این آزمایش چگونه انجام می شود؟

آزمایش خون

• بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
• تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
• فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
• وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
• باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
•  قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
• فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

آزمایش از پاشنه پا

• در نوزاد تازه متولد شده نمونه خون معمولا از پاشنه پا گرفته می شود.
• برای نمونه گیری از پاشنه پا چند قطره خون از پاشنه پا جمع آوری می شود. ابتدا پوست پاشنه پا با الکل تمیز می شود و بعد با لانست سوراخ می کنند و چند قطره خون در لوله جمع آوری می کنند. وقتی به میزان کافی خون جمع آوری شد، محل نمونه گیری را بانداژ می کنند.

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

نمونه گیری از پاشنه پا

درد خفیف معمولا وقتی لانست وارد پوست می شود وجود دارد. نوزاد ممکن است کمی احساس ناراحتی در ناحیه نمونه گیری داشته باشد.

خطرات آزمایش اندازه گیری فسفات

نمونه خون

 ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود داردکه محل نمونه گیری کبود شود.
در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود، که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نمونه گیری از پاشنه پا

احتمال خیلی کمی وجود دارد که مشکل جدی پیش بیاید. ممکن است کمی کبودی در محل نمونه گیری ایجاد شود.

در نوزادانی که مشکلات انعقادی دارند ممکن است خونریزی ادامه داشته باشد. ممکن است مشکل خونریزی در هنگام نمونه گیری کشف شود.

نتیجه آزمایش اندازه گیری فسفات

آزمایش فسفات میزان فسفات را در نمونه خون اندازه گیری می کند.

فسفات یک ذره باردار است که حاوی فسفر معدنی است. میزان فسفات معمولا در بچه ها بیشتر از بزرگسالان است، چون رشد استخوانی در بچه ها بیشتر است.

نتایج معمولا بعد از ۱-۲ ساعت در دسترس است.

میزان طبیعی فسفات در خون در جدول زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است،      و آزمایشگاهی که شما    مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

فسفات در خون

بالغین: ۲.۷–۴.۵ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) یا ۰.۸۷–۱.۴۵ میلی مول در لیتر  (mmol/L)

اطفال: ۴.۵–۵.۵ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) یا ۱.۴۵–۱.۷۸ میلی مول در لیتر  (mmol/L)

نوزادان: ۴.۵–۹.۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) یا ۱.۴۵–۲.۹۱ میلی مول در لیتر  (mmol/L)

افزایش میزان فسفات در خون

میزان فسفات در خون به دلایل زیر ممکن است افزایش یابد:

• بعضی از تومورها مثل لنفوما
• بیماری های کلیوی، غیر فعال بودن غده پاراتیروئید ( هیپوپاراتیروئیدیسم)، آکرومگالی، درمان شکستگی، کتواسیدوزیس دیابتیک درمان نشده و یا بیماری استخوانی.
• افزایش بسیار زیاد ویتامین D در بدن
• کاهش میزان فسفات در خون

میزان فسفات در خون به دلایل زیر ممکن است کاهش یابد:

• پرکاری پاراتیروئید، بیماری استخوان مثل استئومالاسی، کمبود ویتامین D و یا بعضی از بیماری های کلیه و یا کبد.
• سوء تغذیه و یا گرسنگی طولانی مدت
• شرایطی مثل اسپرو که از جذب روده ای جلوگیری می کند.
• وابستگی به الکل
• افزایش میزان کلسیم
• بعضی از انواع تومورها

چه عواملی بر روی  نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد؟

• مصرف بعضی از داروها که باعث کاهش میزان فسفات می شود مثل استازولامید و اپی نفرین.
• تزریق میزان زیادی قند که سبب افزایش میزان انسولین می شود، می تواند باعث کاهش میزان فسفر شود.

بررسی ها و تفکرات

• نتیجه آزمایش میزان فسفات در خون به تنهایی مفید نیست. اندازه گیری سایر الکترولیت ها مثل (کلسیم،کلر، منیزیم، پتاسیم و سدیم ) نیز لازم است.
• سایر آزمایشات خون مثل اندازه گیری اوره نیتروژن دار(BUN) و یا کراتینین می تواند برای بررسی عملکرد کلیه ها مفید باشد.
• کودکانی که میزان فسفات خون آن ها کم است نسبت به بقیه کودکان رشد کمتری دارند.
• کاهش میزان فسفات ممکن است در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ اتفاق بیافتد و یا بیمار دیابتی که تحت درمان با انسولین باشد.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com