صرع و لیژنکتومی

لیژنکتومی چیست؟

لیژنکتومی یک عمل برای برداشتن ضایعه یا یک ناحیه آسیب دیده یا دارای اختلال عملکرد در مغز است. ضایعات مغزی عبارتند از: تومورها، جای زخم ناشی از جراحات یا عفونت، عروق خونی غیر نرمال و هماتوماها (یک ناحیه متورم که از خون پر شده است). یک ضایعه می‌تواند در ۲۰ تا ۳۰% مبتلایانی که به داروهای ضد تشنجی پاسخ نداده‌اند، باعث تشنج شود، هنوز به‌طور دقیق معلوم نیست که خود ضایعه باعث ایجاد تشنج می‌شود یا بافت‌های اطراف ضایعه در مغز تحریک می‌شوند و تشنج اتفاق می‌افتد. به همین دلیل ممکن است جراح به همراه ضایعه، قسمتی از بافت مغزی اطراف آن را هم بر می‌دارد که به آن لیژنکتومی به همراه کورتیسکتومی گفته می‌شود.

چه کسی برای لیژنکتومی کاندید می‌شود؟

در بیمارانی که تشنج‌های آن‌ها مرتبط با یک ضایعه مغزی است و آن بیماران که تشنج‌های آن‌ها با درمان‌های دارویی بهبود نیافته است، لیژنکتومی یک گزینه درمانی است. در ضمن، خارج کردن ضایعه بدون آسیب رساندن به نواحی مسئول عملکردهای حیاتی بدن مانند حرکات، حسی، تکلم و حافظه، باید میسر باشد. البته دلایل منطقی برای اینکه بیمار از این عمل سود خواهد برد، باید وجود داشته باشد.

قبل از لیژنکتومی چه اقداماتی انجام می‌شود؟

افرادی که برای این عمل کاندید می‌شوند، مورد ارزیابی دقیق قرار می‌گیرند که شامل مانتیورینگ تشنج، نوار مغزی و MRI است. این تست‌ها به پزشک برای تعیین مناطق آسیب دیده، کمک می‌کند و اثبات می‌کند که علت تشنج آن آسیب‌های مغزی است. یک تست دیگر برای ارزیابی فعالیت‌های الکتریکی مغز، مانیتورینگ نوار مغزی ویدیوئی است که طی آن دوربین‌هایی تشنج بیمار را هم زمان با ثبت فعالیت‌های الکتریکی توسط نوار مغزیف ضبط می‌کنند.

در بعضی از افراد، مانیتورینگ تهاجمی (که در آن الکترودهایی در نواحی خاصی از مغز قرار می‌گیرند) برای تشخیص محل دقیق بافت مسئول ایجاد تشنج، انجام می‌شود.

در طول لژیونکتوی چه اتفاقاتی می‌افتد؟

برای انجام این عمل لازم است تا مغز به وسیله روشی که به آن کرانیوکتومی می‌گویند در دسترس قرار گیرد. کرانی به جمجمه مربوط می‌شود و اُکتومی به معنی بریدن است. بعد از آن‌که بیمار به خواب رفت (بیهوش عمومی) طرح یک برش روی اسکالپ ایجاد می‌کند، یک تکه از استخوان جمجمه را بر می‌دارد و سخت شامه را باز می‌کند (پرده‌ای که دور مغز را می‌پوشاند) به این ترتیب یک پنجره برای داخل کردن ابزار جراحی و خارج کردن بافت مورد نظر ایجاد می‌شود. میکروسکوپ جراحی برای ایجاد درشت نمایی از بافت‌های مورد نظر برای جراح استفاده می‌شوند. جراح از اطلاعات بدست آمده از تصویر برداری‌های قبل از جراحی برای تعیین محل ضایعه و جلوگیری از آسیب نواحی عملکردی حیاتی مغز، استفاده می‌کند.

در بعضی موارد، قسمتی از جراحی زمانی انجام می‌شود که بیمار بیدار است و از داروها برای بی‌درد کردن او استفاده می‌شود. این به دلیل این است که وقتی بیمار بیدار است می‌تواند پزشک را راهنمایی کند تا مسیر درست را انتخاب کند و از آسیب مراکز فعالیتی حیاتی مغز مثل مرکز تکلم و کورتکس حرکتی، جلوگیری شود. زمانی که بیمار بیدار است، پزشک از پروب‌های مخصوص برای تحریک نواحی مختلف مغز استفاده می‌کند. به صورت هم زمان باید از بیمار خواسته شود تا اعداد را بشمارد، تصویر را تشخیص دهد یا کارهای دیگری انجام دهد. به این صورت جراح می‌تواند متوجه شود که نواحی مورد نظر مربوط به چه وظیفه‌ای هستند. بعد از این‌‎که بافت مغز خارج شد، سخت شامه و استخوان به جای خود برگردانده می‌شوند و اسکالپ با استفاده از بخیه و بست‌ها بسته می‌شود.

بعد از عمل لیژنکتومی چه اقداماتی صورت می‌گیرد؟

به طور کلی بیمار بعد از این عمل بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت در بخش مراقبت‌های ویژه می‌ماند و بعد به مدت ۳ تا ۴ روز در بخش بیمارستان بستری می‌شود اکثر افراد پس از ۶ تا ۸ هفته از انجام عمل، قادر خواهند بود به فعالیت‌های عادی خود مانند مدرسه رفتن و کار کردن،باز گردند. اکثر بیماران نیاز به ادامه‌ی داروهای ضد تشنج خواهند داشت در حالی که بعضی‌ها ممکن است دوز داروها را کم‌تر مصرف کنند یا حتی داروها برایشان قطع شود و نیازی به دارو نداشته باشند.

عمل لیژنکتومی چقدر مؤثر است؟

در بیمارانی که تشنج‌های آن‌ها به‌طور مشخصی مربوط به یک ضایعه مغزی است، نتایج لیژنکتومی بسیار عالی است.

عوارض جانبی عمل لیژنکتومی چیست؟

عوارض جانبی این عمل بستگی به محل ضایعه و وسعت آن دارد، عوارض زیر می‌تواند بعد از جراحی دیده شود ولی به مرور زمان و انجام درمان‌های مناسب می‌توانند از بین بروند: