آزمایش هپاتیت B

آزمایش هپاتیت B یا HBV عامل ایجاد عفونت فعال هپاتیت B و یا سابقه ی ابتلا به عفونت هپاتیت B را نشان می دهد. این آزمایشات برای نشان دادن عفونت های مختلف  حاد و مزمن می باشد.

آنتی ژن ها: آنتی ژن ها نشانگر هایی هستند که توسط باکتری ها ساخته می شوند. بنابراین وجود آنتی ژن HBV به این معنی است که ویروس هپاتیت B در بدن وجود دارد.

آنتی بادی ها: آنتی بادی ها پروتئین هایی هستند که بدن بر علیه عفونت تولید می کند. وجود آنتی بادی بر علیه HBV به این مفهوم  است که شما در معرض ویروس هپاتیت B بوده اید.  اما شما ممکن است قبلا به این عفونت مبتلا شده باشید و بهبود یافته باشید و یا اینکه در حال حاضر به این عفونت مبتلا باشید.

ماده ژنتیکی ( DNA ) ویروس هپاتیت B نشان می دهد که ویروس در بدن وجود دارد. میزان DNA می تواند شدت عفونت و میزان گسترش آن را تخمین بزند.

تشخیص نوع ویروس هپاتیت B اهمیت زیادی از نظر جلوگیری از گسترش عفونت دارد.

آزمایش ویروس هپاتیت B یا  ( HBV ): ویروس هپاتیت B از طریق مایعات بدن شامل خون، مایع منی و ترشحات واژن ( شامل خون قاعدگی ) قابل انتقال می باشد. همچنین می تواند از طریق مادر به جنین در حین زایمان یا نزدیک زایمان منتقل شود.

برای تشخیص ویروس هپاتیت B آزمایشات مختلفی دارد،  که رایج ترین آنها شامل موارد زیر است:

آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت B یا ( HBsAg ): اولین نشانه وجود عفونت فعال با ویروس هپاتیت B است. این آنتی ژن ها ممکن است قبل از ظهور علایم بالینی بوجود بیایند. اگر این آنتی ژن ها به مدت بیش از ۶ ماه وجود داشته باشند، احتمالا به عفونت مزمن HBV مبتلا هستید. به این معنی است که شما می توانید ویروس هپاتیت B را به دیگران منتقل کنید.

آنتی بادی سطحی ویروس هپاتیت B یا ( HBsAb ): معمولا ۴ هفته بعد از ناپدید شدن HBsAg بوجود می آید. وجود این آنتی بادی به این معنی است که عفونت در پایان مرحله فعال خود قرار دارد و شما نمی توانید ویروس را به دیگران انتقال دهید. همچنین این آنتی بادی شما را در برابر ابتلا به عفونت با ویروس HBV در آینده محافظت می کند. این آزمایش برای این انجام می شود تا مشخص شود که شما احتیاج به انجام واکسیناسیون دارید یا که خیر. بعد از دریافت واکسن HBV این آنتی بادی در خون ظاهر می شود که این امر نشان دهنده ی ایمن بودن شما از این ویروس است. گهگاهی آزمایش شما ممکن است هم HBsAg و هم HBsAb را نشان دهد، در این حالت بیماری شما هنوز مسری است.

آنتی ژن e ویروس هپاتیت B یا ( HBeAg ): آنتی ژن e پروتئینی است که فقط در زمان فعال بودن عفونت با این ویروس وجود دارد. این آزمایش مسری بودن بیماری را نشان می دهد. همچنین این آزمایش می تواند برای بررسی روند درمان HBV به کار رود.

آزمایش HBV DNA : این آزمایش ماده ژنتیکی ویروس ( DNA) را بررسی می کند. آزمایش HBV DNA آزمایشی است که میزان ماده ژنتیکی ویروس را بررسی می کند. افزایش میزان HBV DNA به این معنی است که ویروس به میزان زیاد در بدن شما وجود دارد و شما شدیدا ناقل هپاتیت هستید. اگر عفونت HBV مزمن دارید و میزان DNA ویروس نیز بالا می باشد، به این معناست که شانس آسیب به کبد زیاد است و شاید به درمان با داروهای ضد ویروس نیاز باشد.

این آزمایش برای بررسی روند درمان هپاتیت مزمن به کار می رود. آزمایش HBV DNA حساسیت بیشتری نسبت به آزمایش HBeAg برای تشخیص HBV  دارد.

سایر آزمایشات تشخیص آزمایش هپاتیت B

آنتی بادی بر علیه هسته ویروس هپاتیت B یا ( HBcAb ): آنتی بادی است که بر علیه هسته ویروس هپاتیت B حدود یک ماه بعد از شروع عفونت فعال HBV ظاهر می شود. این آنتی بادی می تواند در افرادی که در گذشته به این عفونت مبتلا شده اند و یا عفونت مزمن هپاتیت B را دارند، ظاهر شود. بانک خون این آزمایش را بر روی خون های اهدایی از نظر غربالگری ابتلا به عفونت هپاتیت B انجام می دهد.

آنتی بادی IgM بر علیه هسته ویروس هپاتیت B یا ( HBcAbIgM ): آنتی بادی دیگری بر علیه آنتی ژن های هسته ویروس هپاتیت B می باشد. این آنتی بادی زمانی بالا می رود که ابتلا به عفونت در چند ماه گذشته اتفاق افتاده باشد. همچنین زمانی که بیماری هپاتیت مزمن مجددا عود کرده باشد.

آنتی بادی e بر علیه هپاتیت B یا ( HBeAb (: نشان دهنده ی  مرحله فعال عفونت حاد HBV است. و شانس ناقل بودن بیماری کاهش می یابد.

واکسن هپاتیت B برای جلوگیری از انتقال ویروس هپاتیت B در دسترس می باشد.

آزمایش هپاتیت D یا ( HDV ): عفونت با ویروس هپاتیت ( D ( HDV و یا دلتا فقط در افرادی اتفاق می افتد که مبتلا به عفونت هپاتیت B هستند. واکسیناسیون بر علیه ویروس هپاتیت B می تواند از ابتلا به ویروس هپاتیت D هم جلوگیری کند. عفونت با هپاتیت D در ایالات متحده و کانادا نادر است به جز در میان افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند و یا کسانی که در معرض تماس با محصولات خونی هستند.

آزمایش هپاتیت D آنتی بادی های HDV را تشخیص می دهد. نتیجه مثبت در این آزمایش تنها به معنی ابتلا به HDV می باشد.  این آزمایش نمی تواند عفونت حاد و یا مزمن را از هم تشخیص دهد.

آزمایش دیگری هم برای تشخیص HDV انجام می شود، به اسم آزمایش  RNA که برای تعیین اینکه شما عفونت فعال HDV دارید یا نه به کار می رود. این آزمایش نیز نمی تواند عفونت حاد و یا مزمن را از هم تشخیص دهد.  از این آزمایش بیشتر در کارهای تحقیقاتی استفاده می شود.

از آنجایی که عفونت هپاتیت B می تواند از طریق جنسی گسترش پیدا کند، تماس جنسی تا زمان مشخص شدن نتیجه آزمایش نباید انجام شود.

علت انجام آزمایش هپاتیت B چیست ؟

آزمایش هپاتیت B به دلایل زیر انجام می شود:

• تشخیص عفونت با ویروس هپاتیت B. این آزمایش می تواند تشخیص دهد که این عفونت جدیدا بوجود آمده است و یا مربوط به قبل است. سایر آزمایشاتی که عملکرد کبد را نشان می دهند،  می تواند در درمان این بیماری کمک کننده باشد.
• غربالگری افرادی که شانس ابتلا به این بیماری را دارند مثل پزشکان، دندانپزشکان و یا پرستاران.
• غربالگری اهداکننده خون و یا اهدا کننده عضو برای جلوگیری از گسترش ویروس هپاتیت B.
• بررسی عملکرد غیر طبیعی کبد که به علت ویروس هپاتیت B
• بررسی میزان سطح آنتی بادی در فردی که واکسن هپاتیت B دریافت کرده است. وجود آنتی بادی بر علیه ویروس هپاتیت ( B ( HBsAb  به این معنی است که واکسیناسیون موثر بوده است.
• بررسی روند درمانی هپاتیت B مزمن.

آمادگی های لازم برای انجام این آزمایش چیست؟

آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش نیاز  نیست.

با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید? احتمال خطر آن ?نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

این آزمایش چگونه انجام می شود ؟

• بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
• تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
• فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
• وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
• باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
• قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
• فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود? که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

خطرات

ممکن است کمی کبودی در محل خون گیری بوجود بیاید. اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کمی وجود دارد  که محل نمونه گیری کبود شود.

در موارد نادری ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون، رگ متورم شود. که به این حالت فلبیت می گویند. انجام کمپرس گرم چند بار در روز  می تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.

خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند مشکل ایجاد کند. آسپیرین و وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

نتیجه آزمایش هپاتیت B

آزمایش هپاتیت B ماده ای را در خون بررسی می کند که نشتن می دهد ابتلا به عفونت با ویروس هپاتیت B مربوط به گذشته است و یا اخیرا اتفاق افتاده است.

این آزمایش آنتی ژن ها و ماده ژنتیکی ویروس ( DNA ) را که باعث ایجاد هپاتیت می شود مورد بررسی قرار می دهد. بعضی از آزمایشات میزان آنتی بادی که بدن بر علیه ویروس می سازد را اندازه گیری می کند.

نتیجه طبیعی در آزمایش هپاتیت، منفی تلقی می شود. یعنی این که آنتی ژن، آنتی بادی و یا ماده ژنتیکی مربوط به هپاتیت B در خون وجود ندارد.

نتیجه مثبت به معنی غیر طبیعی بودن نتیجه آزمایش است.

چه عواملی بر نتیجه آزمایش هپاتیت B تاثیر می گذارد؟

پزشک با شما در مورد شرایطی که نتیجه آزمایش را تغییر می دهد صحبت می کند.

بررسی ها و تفکرات

• هپاتیت B با واکسیناسیون قابل پیشگیری است. وجود آنتی بادی بر علیه ویروس هپاتیت B در بدن نشان دهنده ی وجود ایمنی بر علیه این ویروس است که از طریق واکسیناسیون ایجاد شده است.
• آنتی بادی هایی که بر علیه ویروس هپاتیت ایجاد می شود، هفته ها و یا ماه ها طول می کشد تا افزایش یابد. بنابراین اگر شخصی فورا بعد از ابتلا به عفونت آزمایش بدهد نتیجه آزمایش منفی می شود.
• درفردی که واکسن هپاتیت B تزریق کرده نیز میزان HBsAb بالا می رود، بدون اینکه فرد به هپاتیت مبتلا باشد و یا اینکه سایر نشانگرهای ویروس هپاتیت را داشته باشد. ( ,HBcAb HBsAg ,HBeAg   و  HBV DNA)
• همه ی اهدا کنندگان خون و اهدا کنندگان عضو باید این آزمایش را انجام دهند.
• آزمایشات دیگری که نحوه کارکرد کبد را نشان می دهد، اغلب به همراه آزمایش هپاتیت B انجام می شود. این آزمایشات شامل بیلی روبین، آلکالن فسفاتاز، آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتات آمینوترانسفراز.
• در بسیاری از مناطق ابتلا به انواع هپاتیت باید به بخش سلامت محلی گزارش داده شود. چون این بخش به مردم در مورد این بیماری هشدار می دهد، خصوصا به افرادی که با این ویروس در تماس هستند.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com