گلوتامین

گلوتامین یک نوعی از اسید های آمینه است (اجزای ساختمانی پروتئین) که به طور طبیعی در بدن یافت می شود.

گلوتامین برای مقابله با عوارض جانبی بعضی از درمان های پزشکی کاربرد دارد. برای مثال، این ماده برای عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان مثل اسهال، درد و تورم و التهاب ناحیه ی درونی دهان (mucositis)، دردهای عصبی و دردهای مفاصل و ماهیچه ها که نتیجه ی استفاده از داروی ضد سرطان تاگزول می باشد، استفاده می شود. گلوتامین همچنین برای حفاظت و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و دستگاه گوارش افرادی که مبتلا به سرطان مری هستند و تحت اشعه درمانی قرار گرفته اند، استفاده می شود. به اضافه، گلوتامین برای بهبود وضعیت بازیابی افرادی که تحت عمل پیوند مغز استخوان یا جراحی های روده قرار گرفته اند و همچنین برای افزایش بهبود سلامت و روحیه ی فردی در افرادی که تحت جراحت های عمیق ناشی از سانحه های سنگین و برای جلوگیری از عفونت ها در افرادی که بیماری های حاد دارند استفاده می شود.

بعضی از مردم از گلوتامین برای درمان بعضی از بیماری های دستگاه  گوارش مثل زخم معده، کولیت اولسراتیو و بیماری کورن استفاده می کنند. این ماده همچنین برای درمان افسردگی، بی ثباتی حالات رفتاری، تحریک پذیر بودن، اضطراب، بی خوابی و افزایش عملکرد ورزشی استفاده می شود.

بیمارانی که مبتلا به ایدز هستند برای جلوگیری از کاهش وزن، گاها از این ماده استفاده می کنند.

گلوتامین همچنین برای درمان بیش فعالی، بیماری های مربوط به سیستم ادراری مثل سیستنوری، کم خونی داسی شکل و برای ترک الکل استفاده می شود.

گلوتامین را می توان از تمام مراکز فروش داروهای مکمل تهیه کرد. تولید گلوتامین برای مصارف تبلیغاتی از طریق تخمیر باکتریایی تهیه و تولید می شود.

گلوتامین چگونه در بدن عمل می کند؟

گلوتامین فراوانترین اسیدآمینه ی آزاد موجود در خون می باشد. آمینواسیدها اجزای سازنده ی پروتئین ها می باشند. گلوتامین توسط ماهیچه ها ساخته و از طریق خون به اندامهای مورد نیاز می رسد. گلوتامین می تواند به عملکرد روده، سیستم ایمنی و فرایند های ضروری دیگر بدن مخصوصا در زمان استرس کمک نماید. گلوتامین همچنین به عنوان تامین کننده ی سوخت (نیتروژن و کربن) سلولهای بدن حائز اهمیت می باشد. برای ساخته شدن گلوتامین در بدن مواد دیگری مثل گلوکز و آمینواسیدهای دیگر مورد نیاز می باشد.

بعد از جراحی و جراحت های ناشی از حوادثی مثل تصادف و … نیتروژن برای بهبود سریعتر زخم و حفظ عملکرد طبیعی اندامهای حیاتی لازم می باشد. حدود یک سوم از این نیتروژن از گلوتامین تامین می شود. اگر بدن از گلوتامین بیشتری نسبت به آنچه توسط ماهیچه ها ساخته می شود(به طور مثال، در زمان استرس) استفاده نماید، ماهیچه ها شروع به تحلیل رفتن می کنند. این تحلیل عضله می تواند در افرادی که ایدز دارند اتفاق بیافتد. مصرف مکمل گلوتامین به حفظ ذخیره ی گلوتامین بدن کمک می نماید.

بعضی از انواع شیمی درمانی می توانند باعث کاهش سطح گلوتامین بدن شوند. محققین معتقدند که مصرف گلوتامین می تواند از آسیب های ناشی از شیمی درمانی جلوگیری نماید. این امر از طریق حفظ و نگهداری بافت های آسیب دیده امکان پذیر می باشد.

کاربردها و اثربخشی گلوتامین

احتمالا مصرف گلوتامین در موارد زیر موثر می باشد

• پیوند مغز استخوان: به نظر می رسد تزریق داخل وریدی گلوتامین (IV) همراه با مواد مغذی بعد از پیوند مغز استخوان احتمال عفونت را کاهش می دهد و همچنین فرد، بهبود بهتری نسبت به زمانی که مواد مغذی به تنهایی تزریق می شود، خواهد داشت. اگرچه این موضوع در تمام افرادی که پیوند مغز استخوان داشته اند صدق نمی کند.
• سوختگی: به نظر می رسد تزریق داخل وریدی گلوتامین و یا اعمال گلوتامین از طریق مری مصنوعی یا لوله تغذیه (feeding tube) باعث کاهش احتمال عفونت، کاهش مدت زمان اقامت در بیمارستان، و بهبود سریعتر زخم در افرادی که دچار سوختگی شده اند شود.
• بیماری های بحرانی (تروما): یک سری مدارک وجود دارد که نشان می دهد که گلوتامین از جا به جایی باکتری های روده به نواحی دیگر بدن در جراحت های بزرگ جلوگیری می نماید. با این حال بعضی از شواهد در این مورد متناقض می باشد. این موضوع هنوز روشن نشده است که آیا گلوتامین می تواند خطر مرگ را در بیماری های بحرانی کاهش دهد یا خیر؟ بعضی از مدارک این موضوع را تائید و بعضی دیگر این موضوع را رد می کنند.
• درمان کاهش وزن و مشکلات روده ای در افرادی که بیماری ایدز دارند: به نظر می رسد مصرف خوراکی گلوتامین در افراد مبتلا به ایدز کمک می کند جذب غذا در روده ی این افراد بهتر صورت پذیرد در نتیجه این افراد وزن اضافه می کنند. به نظر می رسد مصرف ۴۰ گرم در روز از گلوتامین بهترین اثر را خواهد داشت.
• زخم و التهابات درون دهان که ناشی از شیمی درمانی می باشد: بعضی از تحقیقات نشان می دهد که مصرف گلوتامین باعث کاهش زخم ها و التهابات درون دهان که ناشی از شیمی درمانی می باشد، می شود. با این حال این موضوع برای تمام بیماران شیمی درمانی صدق نمی کند. بعضی از محققین اعتقاد دارند که آن بیمارانی که در شروع شیمی درمانی خود گلوتامین کافی ندارند، در اثر مصرف گلوتامین زخم های دهانی شان به سرعت بهبود می یابد.
• جراحی: به نظر می رسد، تزریق داخل وریدی گلوتامین همراه با مواد مغذی باعث افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن و کاهش عفونت های بعد از جراحی های عمیق شود.

احتمالا مصرف گلوتامین در موارد زیر موثر نمی باشد

• عملکرد ورزشی: به نظر می رسد مصرف خوراکی گلوتامین اثری در افزایش عملکرد ورزشی نداشته باشد.
• بیماری کورن: به نظر می رسد مصرف خوراکی گلوتامین اثری در بهبود علائم بیماری کورن نداشته باشد.
• بیماری ارثی که باعث ایجاد سنگ در مثانه می شود (سیستنوری): به نظر می رسد که مصرف خوراکی گلوتامین اثری در بهبود این بیماری نداشته باشد.
• دیستروفی ماهیچه ای: تحقیقات نشان می دهد که مصرف خوراکی گلوتامین اثری در افزایش طول ماهیچه ها در کودکانی که دچار دیستروفی ماهیچه ای هستند نمی شود.

مصرف گلوتامین در موارد زیر موثر نمی باشد

• اسهال ناشی از شیمی درمانی : یک سری مدارکی موجود است که نشان می دهد که گلوتامین به جلوگیری از اسهال بعد از شیمی درمانی کمک می کند ولی تمام تحقیقات این موضوع را تایید نمی کند.
• کاهش عملکرد سیستم ایمنی در طول دوره ی درمان سرطان: بعضی از شواهد نشان می دهد که مصرف گلوتامین در طول دوره ی شیمی درمانی باعث جلوگیری از کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود. با این حال تمام شواهد این اثر گذاری را تایید نمی کنند.
• اسهال: یک سری یافته های متناقصی در مورد اثر گلوتامین در بهبود اسهال کودکان و بزرگسالان وجود دارد. یک تحقیق اولیه نشان میدهد مصرف خوراکی گلوتامین باعث کاهش دوره ی اسهال در کودکان می شود. با این حال مصرف خوراکی گلوتامین همراه با محلولهای آبرسان مناسب مزیتی در درمان اسهال نسبت به زمانی که به تنهایی این محلول ها استفاده می شود نداشته است.
• کمبود وزن نوزاد: یک سری یافته های متناقصی در مورد اثر گلوتامین در افزایش وزن نوزادان با وزن کم وجود دارد. بعضی از تحقیقات نشان می دهد که استفاده از گلوتامین در لوله ی تغذیه ای کودک باعث کاهش عفونت در بعضی از نوزادان کم وزن می شود. با این حال بیشتر تحقیقات این موضوع را رد می کنند.
• اسهال ناشی از مصرف داروی نلفیناویر: تحقیقات اولیه نشان می دهد مصرف خوراکی گلوتامین شدت اسهال ناشی از مصرف داروی نلفیناویر را در بیماران مبتلا به ایدز کاهش می دهد.
• درد ماهیچه ای و مفاصل که ناشی از مصرف داروی paclitaxel می باشد(Taxol که برای درمان سرطان استفاده می شود): یک سری شواهد موجود است که نشان می دهد که مصرف گلوتامین می تواند درد ماهیچه ای و مفاصل را که ناشی از مصرف داروی ضد سرطان تاگزول می باشد کاهش دهد.
• التهاب پانکراس (پانکراتیت): یک مطالعه اولیه نشان می دهد که دریافت داخل وریدی گلوتامین همراه با تغذیه داخل وریدی باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی می شود ولی تزریق این دو ماده کمکی به کاهش خطر عوارض و یا کم کردن زمان اقامت بیماران مبتلا به پانکراتیت در بیمارستان نمی کند.
• مشکلات تغذیه ای بعد از جراحی های بزرگ ناحیه روده (سندرم روده کوتاه): محققین نشان داده اند که ترکیب گلوتامین با هورمون رشد در درمان سندرم روده کوتاه موثر می باشد. به نظر می رسد که مصرف این ترکیب به بعضی از بیماران کمک می کند که به تغذیه از طریق لوله کمتر وابسته باشند. در صورتی که مصرف گلوتامین به تنهایی موثر نمی باشد.
• افسردگی
• عدم تعادل رفتاری
• عصبانیت و تحریک پذیری
• اضطراب
• بیش فعالی
• بی خوابی
• زخم معده
• اعتیاد به الکل
• کم خونی داسی شکل
• کولیت اولسراتیو

برای اثبات موارد بالا شواهد بیشتری مورد نیاز می باشد.

بررسی عوارض جانبی گلوتامین

مصرف گلوتامین برای بیشتر بزرگسالان به شرطی که حداکثر تا ۴۰ گرم در روز به صورت خوراکی استفاده شود بدون خطر می باشد و همچنین تزریق داخل وریدی آن اگر به مقدار ۶۰۰ میلی گرم به نسبت هر کیلوگرم وزن انسان روزانه صورت پذیرد خطرناک نمی باشد.

ملاحظات و هشدارها

کودکان: گلوتامین اگر به مقدار مناسب استفاده شود برای کودکان بی ضرر می باشد. برای کودکان بین ۳ تا ۱۸ سال نباید بیشتر از ۷/۰ گرم گلوتامین در روز به نسبت هر کیلوگرم وزن آنها داده شود. اطلاعات کافی برای بی خطر بودن دوز مصرفی بالاتر گلوتامین در این رده سنی وجود ندارد.

بارداری و شیردهی: اطلاعات کافی در مورد بی خطر بودن مصرف گلوتامین در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد. بنابراین از مصرف این ماده در دوران بارداری و شیردهی جلوگیری کنید.

سیروز: گلوتامین ممکن است سیروز را وخیم تر نماید. بنابراین افرادی که درگیر بیماری سیروز هستند از مصرف مکمل گلوتامین جلوگیری نمایند.

بیماری شدید کبدی که منجر به اختلالات خلق و خو و گیجی می شود (انسفالوپاتی کبدی): گلوتامین، انسفالوپاتی کبدی را بدتر می کند بنابراین از مصرف گلوتامین در این بیماری بپرهیزید.

حساسیت به منوسدیم گلوتامات ” MSG “(سندرم حساسیت به غذای چینی): اگر شخصی به مونوسدیم گلوتامات حساسیت دارد این فرد نیز می تواند به گلوتامین هم حساس باشد. زیرا بدن گلوتامین را به گلوتامات تبدیل می کند.

اختلال ذهنی مانیا: مصرف گلوتامین باعث تغییراتی در مغز افرادی که مانیا دارند می شود بنابراین اگر بیماری مانیا دارید از مصرف گلوتامین بپرهیزید.

تشنج: یک سری نگرانی هایی در مورد افزایش احتمال ایجاد تشنج در اثر مصرف گلوتامین در بعضی از افراد وجود دارد.

تداخلات دارویی گلوتامین

تداخل نسبی: مراقب استفاده همزمان گلوتامین با داروهای زیر باشید.

• لاکتالوز با گلوتامین تداخل دارویی دارد.

لاکتوز به کاهش آمونیاک در سطح بدن کمک می کند. گلوتامین در بدن تبدیل به آمونیاک می شود. مصرف همزمان گلوتامین با لاکتالوز باعث کاهش اثربخشی لاکتالوز در بدن می شود.

• داروهای شیمی درمانی با گلوتامین تداخل دارویی ایجاد می کند.

یک سری نگرانی هایی در مورد اینکه گلوتامین باعث کاهش اثربخشی داروهای ضد سرطان می شود، وجود دارد. ولی برای اثبات این کاهش اطلاعات کافی در دسترس نمی باشد.

• داروهای ضد تشنج با گلوتامین تداخل دارویی دارند.

داروهایی که برای تشنج استفاده می شوند روی مواد شیمیایی مغز اثر می گذارند. گلوتامین نیز روی مواد شیمیایی مغز اثراتی دارد. با اثری که گلوتامین روی مواد شیمیایی مغز دارد ممکن است که باعث شود اثر داروهای ضد تشنج در مغز کاهش یابد.

بعضی از داروهای ضد تشنج عبارتند از فنوباربیتال، پیریمیدون (Mysoline)، والپریک اسید (Depakene)، گاباپنتین (Neurontin)، کربامازپین (Tegretol)، فنی توئین (Dilantin) و … .

بررسی دوز مصرفی گلوتامین

دوزهای مصرفی پایین نتیجه ی تحقیقات علمی صورت گرفته می باشد.

مصرف خوراکی

• برای کاهش زخم های دهانی ناشی از شیمی درمانی: محلول گلوتامین ۴ گرم  را از زمان شروع اولین دوز شیمی درمانی هر چهار ساعت یک بار غرغره و بعد مصرف شود و این کار را تا زمان ترخیص شخص از بیمارستان و یا تا رفع کامل علائم صورت پذیرد.
• بیماری ایدز: ۸ تا ۴۰ گرم در روز برای بیماری ایدز استفاده شده است. با این حال مصرف ۴۰ گرم در روز بیشترین اثر گذاری را داشته است.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com