پونکسیون کمری

در پونکسیون کمری نمونه ای از مایع مغزی نخاعی یا CSF برداشته می شود تا بررسی شود.

در این روش، سوزن باید با دقت وارد کانال نخاعی شود و در ادامه مایع مغزی نخاعی جمع آوری می شود. نمونه جمع شده از نظر رنگ، سلول های خونی، پروتئین و قند و سایر مواد بررسی می شود. برخی نمونه ها ممکن است در محیط کشت مناسب قرار داده شود تا نوع عفونت خاص مثل باکتری یا قارچ مشخص شود.

چرا پونکسیون کمری انجام می شود

یافتن علائم احتمالی عفونت مثل مننژیت، التهاب، سرطان، و یا خونریزی اطراف مغز و یا طناب نخاعی مثل خونریزی تحت عنکبوتیه
تشخیص بیماری های خاص مثل مالتیپل اسکلروز، و یا سندرم گیلن باره
اندازه گیری فشار مایع مغزی نخاعی در محیط اطراف طناب نخاعی. اگر فشار بالا باشد، ممکن است علائم خاصی بدهد.

این روش در موارد زیر هم ممکن است کاربرد داشته باشد:

تزریق داروهای بی هوشی یا سایر داروها در مایع مغزی نخاعی. داروهایی که ممکن است برای درمان لوسمی و یا انواع سرطان های دستگاه عصبی مرکزی استفاده شود.
تهیه ی تصاویر میلوگرام.

آمادگی برای انجام پونکسیون کمری

پیش از انجام این تست، در موارد زیر به پزشک اطلاع دهید:

استفاده از هر نوع دارویی. اگر بیمار هر روز از داروهایی استفاده می کند می بایست به پزشک اطلاع دهد.
آلرژی به داروها مثل داروهایی که بی حسی پوستی می دهند مثل داروهای بی هوشی
مشکلات خونریزی دهنده و یا استفاده از داروهای رقیق کننده ی خون مثل آسپرین، وارفارین و یا کلوپیدوگرول ( پلاویکس)
بارداری
استفاده از هر نوع فرآورده ی گیاهی

پیش از انجام این تست بیمار می بایست مثانه ی خود را خالی کند.

خطرات

این روش عموما بی خطر است. در برخی مواد ممکن است پس از پونکسیون کمری نشت مایع مغزی نخاعی رخ دهد. علائم این مشکل سردردی است که بعد از ۱ الی ۲ روز برطرف نمی شود. این روش با پچ قابل درمان است.

در ۱۰ الی ۲۵ درصد افراد سردرد بعد از پونکسیون ایجاد می شود. از این بین نیمی از افراد سردرد شدید دارند. این سردرد ها ممکن است ۴۸ ساعت باقی بماند.

در حدود ۱ در ۱۰۰۰ نفر که این روش را انجام می دهند ممکن است آسیب عصبی خفیف داشته باشند. احتمال کمی برای مننژیت، خونریزی داخل طناب نخاعی ویا آسیب غضروفی بین مهره ها وجود دارد.

این روش ممکن است در افرادی که فشار بالای مغزی در اثر تومور یا آبسه مغز، یا خونریزی مغزی دارند، مشکلات جدی بدهد.

در این موارد پیش از تست ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی هم درخواست شود.

پس از انجام تست موارد زیر را فورا به پزشک اطلاع دهید:

تب یا لرز
گرفتگی بینی که ممکن است نشانه ی پیشرفت عفونت باشد.
هر نوع درناژ یا خونریزی از ناحیه ی پونکسیون
سردرد شدید
هر نوع بی حسی و یا کاهش قدرت در زیر ناحیه ی پونکسیون

نتایج پونکسیون کمری

نتایج طبیعی پونکسیون کمری

ظاهر : CSF یا شفاف است یا بی رنگ است.

فشار : فشار طبیعی مایع مغزی نخاعی برای بالغین در رنج ۹۰ تا ۱۸۰ میلی متر آب است. در مورد اطفال کم تر از ۸ سال، بین ۱۰ تا ۱۰۰ است.

پروتئین : میزان طبیعی پروتئین در مایع مغزی نخاعی در بالغین در کمر ۱۵ تا ۴۵ میلی گرم در دسی لیتر است و یا ۱۵۰ تا ۴۵۰ میلی گرم در لیتر. بالغین مسن تر و اطفال ممکن است مقادیر بالاتری داشته باشند.

قند : میزان طبیعی قند در مایع مغزی نخاعی حدود ۶۰ درصد سطح گلوکز است که ممکن است در زمان غذا خوردن زیادتر شود.

شمارش سلولی : در مایع مغزی نخاعی طبیعی گلبول قرمز وجود ندارد. میزان گلبول های سفید در بالغین در این مایع ۰ تا ۵ عدد در میلی متر مکعب است. در اطفال مقادیر بالاتر ممکن است طبیعی باشد. نوتروفیلی دیده نمی شود.

سایر نتایج : هیچ عامل عفونی مثل باکتری، قارچ یا ویروس در مایع مغزی نخاعی وجود ندارد. سلول سرطانی هم دیده نمی شود.

نتایج غیر طبیعی پونکسیون کمری

ظاهر : خون در CSF می تواند ناشی از خونریزی باشد درون یا در اطراف مغز و نخاع، ولی می تواند ناشی از خود پونکسیون هم باشد. اگر خونریزی مغزی رخ دهد در مدت چندین روز، رنگ CSF از قرمز به زرد تا قهوه ای متمایل می شود. خونریزی ناشی از LP گلبول های قرمز بیشتری در نمونه های اول دارد. CSF کدر ممکن است به معنی عفونت باشد مثلا مننژیت یا آبسه مغزی.

فشار : فشار بالای CSF ممکن است در اثر ادم مغز یا خونریزی مغزی، عفونت مثل مننژیت، سکته ی مغزی رخ دهد.

پروتئین : مقادیر بالای پروتئین ممکن است ناشی از خونریزی CSF، تومور یا انتشار سرطان از نقاط دیگر بدن، دیابت، عفونت، آسیب، سندرم گیلن باره، کم کاری تیروئیدی شدید و یا سایر بیماری های عصبی باشد. افزایش آنتی بادی ها ممکن است ناشی از التهاب در افرادی باشد که بیماری هایی مثل مالتیپل اسکلروز و یا بیماری دستگاه ایمنی دارند.

قند : سطح پائین قند خون در مایع مغزی نخاعی غیر طبیعی است و ممکن است نشان دهنده ی مننژیت باکتریایی باشد.

شمارش سلولی : RBC در CSF می تواند ناشی از خونریزی باشد. سطح بالای گلبول های سفید خون می تواند نشان دهنده ی مننژیت باشد. سلول های توموری و سطح غیر نرمال گلبول های سفید خون می تواند نشان دهنده ی سرطان باشد.

سایر نتایج : آنتی بادی، باکتری و سایر عوامل عفونی در CSF می تواند به معنی عفونت ( مثل سیفلیس) یا بیماری های دیگری باشد.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com