کم خونی در بارداری

کم خونی در بارداری : وقتی باردار هستید، ممکن است به کم خونی مبتلا شوید. در این حالت خون شما دارای گلبول های قرمز کافی برای حمل اکسیژن به سمت بافت ها و بدن کودک نیست.

در حین بارداری، بدن شما خون بیشتری را برای حمایت از رشد کودک تولید می کند. اگر آهن کافی و مواد مغذی معین را دریافت نکنید، ممکن است بدن شما قادر به تولید مقادیر کافی از گلبول قرمز برای ایجاد خون اضافی نباشد.

کم خونی خفیف در حین بارداری امری طبیعی است. اما ممکن است در اثر کمبود ویتامین و یا سایر دلایل به کم خونی شدید مبتلا شوید.

کم خونی می تواند حس خستگی و ضعف را در شما به وجود آورد. اگر این مشکل شدید باشد و تحت درمان قرار نگیرد، می تواند احتمال خطر مشکلات جدی همچون زایمان زودرس را افزایش دهد.

در اینجا آنچه که باید درباره علل، علائم و درمان کم خونی در حین بارداری بدانید آمده است.

انواع کم خونی در بارداری

انواع معینی از کم خونی در حین بارداری ایجاد می¬شوند که عبارتند از:

کم خونی با فقر آهن
کم خونی با فقر فولات
کمبود ویتامین B12

علت ایجاد انواع کم خونی احتمالی بدین صورت بیان می شود:

کم خونی با فقر آهن. این نوع کم خونی وقتی ایجاد می شود که بدن آهن کافی را برای تولید مقادیر کافی هموگلوبین دارا نباشد. در گلبول های قرمز خون پروتئین وجود دارد که اکسیژن را از شش ها به بقیه نقاط بدن می رساند.

در کم خونی با فقر آهن، خون نمی تواند اکسیژن کافی را به بافت های سراسر بدن برساند.

کمبود آهن رایج ترین علت کم خونی در حین بارداری است.

کم خونی با فقر فولات. فولات، که به آن فولیک اسید نیز می گویند، نوعی ویتامین B است. بدن برای تولید سلول های جدید، شامل گلبول های قرمز خون، به فولات نیاز دارد.

در حین بارداری، زنان به فولات بیشتری نیازمند هستند. اما گاهی از رژیم غذایی شان مقدار لازم را دریافت نمی کنند. در این صورت، بدن نمی تواند گلبول های قرمز کافی را برای انتقال اکسیژن به بافت های سراسر بدن تولید کند.

کمبود فولات می تواند مستقیما انواعی از نقص جنین، همچون ناهنجاری های لوله عصبی (اسپینا بیفیدا) و کمبود وزن نوزاد در هنگام تولد را به وجود آورد.

کمبود ویتامین B12. بدن برای تشکیل گلبول های قرمز سالم به ویتامین B12 نیاز دارد. وقتی یک خانم باردار مقدار کافی از این ویتامین را با رژیم غذایی خود دریافت نکند، بدن او قادر به تولید گلبول های قرمز کافی نخواهد بود. زنانی که گوشت، مرغ، محصولات لبنی و تخم مرغ نمی خورند ، ریسک بالاتری برای کمبود ویتامین B12 دارند؛ که ممکن است سبب نقص جنین، ناهنجاری های لوله عصبی و تولد نوزاد نارس گردد.

کمبود خون در حین زایمان یا پس از آن نیز می تواند کم خونی را به وجود آورد.

عوامل خطر مربوط به کم خونی در بارداری

همه زنان باردار با خطر کم خونی مواجهند. این بدان علت است که آنها نسبت به حالت نرمال به آهن و فولیک اسید بیشتری نیاز دارند. اما احتمال خطر در صورتی بیشتر می شود که شما:

چند قلو باردار باشید (بیشتر از یکی)
دو بارداری نزدیک به هم را تجربه کرده باشید
در هنگام صبح تهوع زیادی داشته باشید
یک نوجوان باردار باشید
غذاهای کافی غنی از آهن را مصرف نکنید
پیش از بارداری دچار کم خونی بوده باشید

علائم کم خونی در حین بارداری

رایج ترین علائم کم خونی در حین بارداری عبارتند از:

رنگ پریدگی پوست، لب ها و ناخن ها
احساس خستگی یا ضعف
آشفتگی
نفس های کوتاه
ضربان قلب تند
وجود مشکل در حین تمرکز

در مراحل اولیه کم خونی، ممکن است نشانه های آشکاری را مشاهده نکنید و بسیاری از علائم به بارداری ارجاع داده شوند. بنابراین ، مطمئن شوید که آزمایش های خون منظمی را برای بررسی کم خونی حین ملاقات با پزشک انجام دهید.

خطرات کم خونی در بارداری

کم خونی با نقص آهن شدید یا درمان نشده در حین بارداری خطرات زیر را افزایش می دهد:

تولد زودهنگام یا وزن کم نوزاد
کاهش میزان خون (اگر شما مقدار قابل توجهی خون از دست بدهید)
افسردگی پس از زایمان
کم خونی کودک
تاخیر در رشد کودک

عدم درمان کمبود فولات می تواند خطرات زیر را افزایش دهد:

نوزاد زودرس یا با وزن کم
نوزادی با نقص جدی ستون فقرات یا مغز (نقائص لوله عصبی)
کمبود ویتامین B12 نیز خطر نقص لوله های عصبی را به همراه خواهد داشت.

آزمایش های کم خونی در بارداری

در اولین معاینه پیش از تولد، شما باید یک آزمایش خون انجام دهید تا پزشکتان بتواند وجود کم خونی را بررسی کند. آزمایش های کم خونی معمولا شامل موارد زیر است:

آزمایش هموگلوبین که میزان هموگلوبین را می سنجد یک پروتئین غنی از آهن در گلبول های قرمز خون که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن می رساند.
آزمایش هماتوکریت که درصد گلبول های قرمز را در نمونه ای از خون به دست می آورد.

اگر میزان هموگلوبین یا هماتوکریت خون شما کمتر از سطح نرمال باشد، ممکن است به کم خونی با فقر آهن مبتلا باشید. ممکن است پزشکتان سایر آزمایش های خون را تجویز کند تا فقر آهن یا علت دیگر کم خونی مورد بررسی قرار گیرد.

حتی اگر در آغاز بارداری مبتلا به کم خونی نباشید، پزشکتان توصیه خواهد کرد که آزمایش دیگری برای بررسی کم خونی در سه ماهه دوم انجام دهید.

درمان کم خونی در بارداری

اگر در حین بارداری دچار کم خونی باشید، ممکن است مکمل آهن و یا مکمل فولیک اسید را علاوه بر ویتامین های پیش از تولد مصرف نمایید. همچنین ممکن است پزشکتان توصیه کند که بیشتر از غذاهایی استفاده کنید که غنی از آهن و فولیک اسید باشند.

به علاوه، از شما خواسته می شود که پس از یک دوره مشخص زمانی برای انجام آزمایش دیگری بازگردید تا اطمینان حاصل شود که سطوح هموگلوبین و هماتوکریت خون شما در حال بهبود است.

برای درمان کمبود ویتامین B12، ممکن است پزشکتان مکمل این ویتامین را تجویز کند.

همچنین امکان آن وجود دارد که پزشک از شما بخواهد تا از غذاهای حیوانی بیشتری استفاده کنید، مثل:

گوشت
تخم مرغ
محصولات لبنی

جلوگیری از کم خونی در بارداری

جهت جلوگیری از کم خونی در بارداری ، اطمینان یابید که آهن کافی دریافت می کنید. غذاهای متعادل را به مصرف رسانده و مواد غنی از آهن را به رژیم غذایی خود بیفزایید.

حداقل سه وعده در روز از غذاهای غنی از آهن استفاده کنید، مثلا:

گوشت قرمز، مرغ و ماهی
سبزیجات پر از برگ های سبز پررنگ (مثل اسفناج، بروکلی و کلم پیچ)
لوبیا، عدس و توفو (پنیر سویا)
دانه های گیاهی و آجیل
تخم مرغ

غذاهای سرشار از ویتامین ث می توانند به جذب بیشتر آهن کمک کنند که شامل موارد زیر می باشند:

مرکبات و آبمیوه
توت فرنگی
کیوی
گوجه
فلفل

سعی کنید این مواد غذایی را همزمان با غذاهای آهن دار به مصرف برسانید. مثلا می توانید برای صبحانه یک لیوان آب پرتقال را با غلات کودک غنی شده با آهن صرف کنید.

همچنین غذاهایی را انتخاب نمایید که فولیک اسید بالایی داشته باشند و به جلوگیری از کمبود فولات کمک کنند. مثل: