کبد چرب، علل، علائم و درمان آن

کبد چرب یا استاتوز کبدی در اثر تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می شود. داشتن مقادیر کم چربی در کبد طبیعی است، اما تجمع بیش از حد آن می تواند به بیماری تبدیل شود و مشکلاتی را برای سلامتی افراد ایجاد کند. چربی زیاد در کبد می تواند باعث التهاب کبد شده و به آن آسیب برساند و منجر به زخم کبد و در موارد شدید به نارسایی کبد شود.وجود چربی در کبد هر انسانی طبیعی است اما اگر کبدی دارای ۵ تا ۱۰ درصد چربی باشد کبد چرب نامیده می شود که این بیماری عوارض مخربی برای اعضای بدن دارد.“کبد چرب” (fatty liver) مشکلی است که با اشتباهات غذایی ایجاد می شود و متاسفانه ۴۰ درصد از مردم ایران مبتلا به آن هستند و عوارض شدیدی برای اعضای بدن ایجاد می کند. در این مطلب با علائم ، انواع ، علت و درمان این بیماری آشنا خواهید شد.کبد (Liver) دومین عضو بزرگ در بدن انسان است و مسئول به اصطلاح رد کردن تمام مواد غذایی و نوشیدنی مصرف شده از صافی است که این بدان معناست که کبد فاکتورهای مضرر مواد غذایی را گرفته و آنها را به صورتی بدون ضرر وارد سیستم های دیگر بدن می کند. کبد به طور طبیعی خود را توسط سلول هایی ترمیم و پاکسازی میکند اما اگر فاکتورهای منفی وارد شده بیار باشند در این کار اختلال رخ می دهد.

انواع و حالات مختلف بیماری کبد چرب

دو نوع اصلی از بیماری کبد چرب وجود دارد: غیر الکلی و الکلی.

• بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) شامل ساده AFLD و استئاته هپاتیت الکلی (ASH) است.
• بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) شامل کبد چرب غیر الکلی ساده، استئاته هپاتیت غیر الکلی (NASH) و کبد چرب حاد حاملگی (AFLP) است.

حالت غیر الکلی (NAFLD)

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) هنگامی ایجاد می شود که چربی در کبد افرادی که الکل مصرف نمی کنند تشکیل شود. همچنین در صورت عدم ایجاد التهاب یا عوارض دیگر همراه با ایجاد چربی، این بیماری به عنوان کبد چرب غیر الکلی ساده شناخته شده است.

استئاته هپاتیت غیر الکلی (NASH)

استئاته هپاتیت غیر الکلی (NASH) نوعی NAFLD استو هنگامی رخ می دهد که ایجاد چربی اضافی در کبد با التهاب کبد همراه باشد و فرد هیچ گونه سابقه مصرف الکل نداشته باشد. NASH در صورت عدم درمان و پیشگیری می تواند باعث زخم شدن کبد، سیروز و نارسایی کبد منجر شود .

حالت حاد بارداری (AFLP)

کبد چرب حاد بارداری (AFLP) به ندرت دیده می شود اما یک بیماری کاملا جدی است که به عنوان یکی از عوارض بارداری ایجاد می شود و علت دقیق آن مشخص نیست. AFLP معمولاً در سه ماهه سوم بارداری ظاهر می شود. در صورت عدم درمان، خطرات جدی برای مادر و نوزاد در حال رشد دارد. در صورت تشخیص کبد چرب حاد بارداری در زنان باردار، پزشک معالج می تواند زایمان زودرس را توصیه کند و حتی ممکن است چندین روز بعد از زایمان مادر نیاز به مراقبت ها داشته باشد. به احتمال زیاد طی چند هفته پس از زایمان وضعیت سلامت کبد مادر به حالت عادی باز می گردد.

حالت الکلی (ALFD)

نوشیدن زیاد الکل به کبد آسیب می رساند و کبد نمی تواند چربی را به درستی تجزیه کند و منجر به تجمع کبد و بیماری کبد چرب الکی می شود. بیماری کبد چرب الکلی (ALFD) اولین مرحله بیماری کبد مرتبط با الکل است. در صورت عدم ایجاد التهاب یا عوارض دیگر همراه با ایجاد چربی، این بیماری به عنوان کبد چرب الکلی ساده شناخته شده است.

استئاته هپاتیت الکلی (ASH)

استئاته هپاتیت الکلی و یا همان هپاتیت الکی (ASH) نوعی AFLD است و زمانی اتفاق میفتد که ایجاد چربی اضافی در کبد با التهاب کبد همراه است و در صورت عدم درمان می تواند منجر به زخم و یا سیروز کبدی و در نهایت زخم شدن کبد شما شودسیروزشود نارسایی کبد شود .افراد مبتلا به هپاتیت الکلی باید برای درمان بیماری خود حتما از مصرف الکل پرهیز کنند .

مراحل بیماری و رشد اختلالات کبدی

بیماری کبد چرب می تواند طی چهار مرحله پیشرفت کند:

• کبد چرب ساده که نشان دهنده وجود چربی اضافی در کبد است.
• استئوته هپاتیت که در آن علاوه بر چربی اضافی، کبد ملتهب می شود.
• فیبروز، که در آن التهاب کبد باعث ایجاد جای زخم می شود.
• سیروز کبدی که در این مرحله زخم کبد بیشتر شده است.

سیروز یک وضعیت بالقوه خطرناک است که می تواند باعث نارسایی کبد شود و ممکن است غیر قابل برگشت باشد. به همین دلیل جلوگیری از پیشرفت آن بسیار مهم است.

بیشتر>> رژیم کبد چرب

علل ایجاد بیماری

این بیماری هنگامی ایجاد می شود که بدن شما چربی زیادی را تولید کند و یا آن را به اندازه کافی تجزیه نکند. چربی اضافی در سلول های کبدی ذخیره می شود. بیماری ممکن است علت های مختلفی داشته باشد. علت اصلی نوع خاصی هست به نام کبد چرب الکی، نوشیدن زیاد الکل می باشد.این اختلال یک موقعیت مخرب را در بدن ایجاد می کند و بدتر اینکه هیچ علامت هشدار دهنده ای در ابتلا ندارد.عادات و رفتارهای غلط بسیاری ایجاد کننده این بیماری هستند که بارزترین و مهم ترین آنها :

• مصرف الکل و مشروبات الکلی
• مصرف مواد غذایی چرب
• اضافه وزن
• نداشتن فعالیت بدنی سالم یعنی همان ورزش و تحرک مفید
• سوء تغذیه و فشار خون بالا
• بارداری
• مصرف داروهایی همچون آسپرین و تتراسایکلین و استامینوفن هستند.

علائم و نشانه ها

• احساس خستگی و بی حالی مداوم
• کاهش وزن و اشتها
• حالت تهوع
• ضعف عمومی
• درد در مرکز و یا سمت راست بخش بالای شکم
• سردرگمی، مشکل در تمرکز
• گیجی
• تمایل به خونریزی راحت تر و سریع

مهم ترین نشانه های اختلالات کبدی

اگر بیماری تا نارسایی کبد (Liver failure) و سیروز یا التهاب شدید کبدی پیشرفت کند، علایم آن به شرح زیر است:

• رنگ چشم های تان به زردی می گراید.
• شکم تان از آب پر می شود.
• به یکی از هپاتیت های آ، ب یا سی مبتلا هستید.
• در بدن تان احساس خارش دائمی می کنید.
• مدام خسته هستید.
• اضافه وزن دارید.
• سردرگم و فراموشکار شده اید.

توصیه ها و راههای کلی برای درمان بیماری

در بسیاری از موارد با تغییر در سبک زندگی می توان بیماری را برطرف کرد حتی این تغییرات ممکن است به جلوگیری از آسیب و زخم کبدی کمک کنند. در صورت عدم درمان این بیماری می تواند باعث التهاب، آسیب به کبد و زخم برگشت ناپذیر شود. زخم شدید کبدی به عنوان سیروز شناخته می شود. در صورت ابتلا به سیروز، خطر ابتلا به سرطان کبد و نارسایی کبد افزایش می یابد. این عوارض می تواند کشنده باشد. بهترین راهکار برای پیشگیری و حتی درمان این بیماری، پیروی از برنامه درمانی توصیه شده توسط پزشک و انجام یک شیوه زندگی سالم است. همچنین موارد زیر نیز مفید هستد:

• داروهایی که مقاومت به انسولین را درمان میکنند مانند متفورمین
• داشتن رژیم غذایی مناسب به خصوص رژیم غذای حاوی میوه ها و سبزیجات و غذاهای کم چرب
• مصرف سیر و پیاز, چغندر , کلم و..
• مصرف آب لیمو ترش در آب داغ البته این روش برای افرادی که مشکل معده دارند توصیه نمی شود
• کاهش وزن
• خودداری از مصرف خودسرانه دارو در زمان هر نوع بیماری
• مصرف ویتامین E البته به اندازه و با مشورت با پزشک
• ترک مخدرات
• ورزش
• خودداری از مصرف مواد غذایی فریز شده – زود پز شده – ترشیجات – رب – سس ها – نمک زیاد – چای پر رنگ – فست فودها – آب همراه غذا – دوغ همراه غذا -تنقلات شور – روغن های سرخ کردنی – لبنیات پر چرب و..

درمان خانگی با سبزیجات

میوه ها و سبزیجات مفید برای کنترل و کاهش شدت اختلال شامل :

• انواع کلم
• چغندر
• رزماری
• آووکادو
• سیب سبز
• گریپ فروت و دارابی
• پاپایا
• آرتیشو (کنگرفرنگی)
• موز
• گردو
• بادام زمینی
• بادام تلخ
• عناب
• خربزه و طالبی

بیشتر>> مواد غذایی که کبد را سالم نگه می دارند

درمان با عرقیات گیاهی

• دم کرده گل مریم: کاهش تدریجی وزن و ورزش روزانه می تواند به گونه چشمگیری در درمان بیماری مفید باشد. البته توجه داشته باشید کاهش ناگهانی وزن ممکن است این مشکل را تشدید کند.
• سکنجبین عنصلی: سکنجبین عنصلی را که همان پیاز دشتی و پیاز موش است و عرب ها عنصل می گویند در سکنجبین می جوشانند و آبش را صاف می کنند و روزی یک الی دو قاشق پلو خوری به فاصله ۱۲ ساعت مصرف می کنند.
• شاه تره و خارشتر: عرق گیاهی شاه تره، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان اختلال به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.

منبع: healthline.com