دیافراگم یک از عضله های مهم و حیاتی بدن است که حفره شکم را از فضای قفسه سینه جدا کرده و در تنفس نقش کلیدی دارد. اسپاسم دیافراگم به انقباضات غیر ارادی این عضله گفته می شود.
این وضعیت ممکن است به صورت احساس پیچ خوردگی یا گرفتگی با یا بدون درد باشد. اسپاسم و درد دیافراگم می تواند علل مختلفی داشته باشد. در بیشتر موارد، این گرفتگی خطری جدی برای سلامتی ندارند، اما گاهی اوقات می تواند نشان دهنده یک وضعیت جدی در بدن باشد.
اسپاسم و درد دیافراگم یک انقباض ناگهانی و غیر ارادی است که اغلب باعث احساس لرزش در قفسه سینه می شود. در این گرفتگی معمولاً احساس سفتی موقت در قفسه سینه یا مشکل در تنفس حین هنگام اسپاسم وجود دارد.
حرکات موثر دیافراگم (انقباض و انبساطش) هنگام نفس کشیدن، به وسیع شدن قفسه سینه هنگام دم و کاهش فضای آن هنگام بازدم کمک می کند.
بسته به علت اسپاسم دیافراگم ، علائم دیگری نیز ممکن است در شخص مبتلا دیده شود:
بسته به علت اصلی ، این علائم می توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند.
دلایل مختلفی باعث ایجاد اسپاسم دیافراگم می شوند. شایع ترین آنها وارد شدن ضربه ای ناگهانی به شکم یا قفسه سینه در ورزش های تماسی از جمله راگبی یا بوکس است. (این ها مثال بود، اگه چوب و چماق بخورید هم ممکنه اسپاسم و درد دیافراگم داشته باشید)
اگرچه علائم این وضعیت می تواند ناراحت کننده باشد، اما معمولاً طی چند دقیقه می گذرد.
علل احتمالی دیگر عبارتند از:
ورزش می تواند باعث گرفتگی یا درد شکمی شود. این وضعیت زمانی رخ میدهد که افراد نتوانند به درستی قبل از ورزش خود را گرم کنند. در بعضی موارد، فشار و گرفتگی شکمی می تواند باعث ایجاد اسپاسم دیافراگم شود.
فتق هیاتال شرایطی است که در آن قسمتی از معده به سمت قفسه سینه حرکت می کند. این فتق وقتی رخ می دهد که افزایش سن، وارد شدن آسیب یا جراحی اخیر باعث ضعیف شدن بافت عضله در دیافراگم می شود.
هنگامی که فتق هیاتال رخ می دهد، بخشی از معده از طریق فضای تضعیف شده به دیافراگم فشار می آورد. این حالت می تواند باعث ایجاد اسپاسم و درد دیافراگم شود.
وارد شدن ضربه ناگهانی به شکم می تواند به طور موقت دیافراگم را فلج کند. این فلج می تواند به بروز مشکلات قابل توجهی در تنفس منجر شود. اگر فرد نتواند نفس بکشد، غالباً دچار استرس یا اضطراب شدید می شود که به نوعی علایم حتی بدتر و غیرقابل تحملتر می شوند.
نکته: فلج به سرعت از بین می رود و فرد باید دوباره بتواند نفس بکشد.
عصب فرنیک حرکت عضله دیافراگم را کنترل می کند. تحریک یا آسیب دیدن این عصب یا هرگونه التهاب می تواند علاوه بر ایجاد سکسکه و مشکلات تنفسی باعث ایجاد اسپاسم دیافراگم شود.
عوامل مختلفی باعث تحریک عصب فرنیک می شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
پارگی و افتادگی پرده دیافراگم یک وضعیت نادر است که باعث ایجاد اسپاسم مکرر یا لرزش دیافراگم می شود. پزشکان مطمئن نیستند که چرا چنین وضعیتی رخ میدهد.
می توان علائم اسپاسم دیافراگم را با علائم دستگاه گوارش یا قلب اشتباه گرفت، زیرا به هم شباهت دارند. در بیشتر موارد، بدون نیاز به تشخیص توسط پزشک، علائم بعد از چند دقیقه فروکش می کنند.
با این حال ، اگر فردی دچار اسپاسم مکرر دیافراگم و بدون دلیل مشخص شود، باید به دنبال مشاوره پزشکی باشد.
اگر پزشک مشکوک به این باشد که یک بیماری زمینه ای باعث ایجاد اسپاسم می شود، ممکن است برای کمک به تشخیص از موارد زیر استفاده کند:
درمان اسپاسم و درد دیافراگم با توجه به علت اصلی متفاوت است. اگر مشکل اسپاسم ناشی از وارد شدن ضربات ناگهانی باشد، علائم باید طی چند دقیقه فروکش کنند و معمولا نیازمند درمان نخواهد بود. داشتن استراحت و تمرکز برای حفظ الگوی تنفس منظم در این شرایط ضروری است.
درمان علل اصلی ایجاد این شرایط در ادامه توضیح داده شده است:
بیشتر اسپاسم های دیافراگمی که ناشی از ورزش هستند نیز بدون درمان از بین می روند. اما در مواردی که اسپاسم ماندگار است، با وارد کردن فشار و تحت فشار قرار دادن اطراف دیافراگم میتوان از شدت گرفتگی آن کاست.
پزشکان بسته به شدت مشکل، فتق هیاتال را به روشهای مختلفی درمان می کنند. در مواردی که علائم آن حداقل باشد، می توان به خوردن وعده های غذایی کوچکتر، مکرر یا مصرف دارو برای بیماری رفلاکس معده دستگاه گوارش (GERD) پرداخت.
برای درمان علت تحریک عصب فرنیک بهترین راه بازگرداندن الگوی تنفس منظم است.
بیشتر اسپاسم های دیافراگم موقتی هستند و طی چند دقیقه از بین می روند. کشش های خاص بدن، داروها و تغییر در شیوه زندگی می تواند به مدیریت علائم پایدار کمک کند.
اگر اسپاسم دیافراگمی به دلیل یک وضعیت بهداشتی که نیاز به مراقبت پزشکی دارد، از جمله فتق هیاتال ، تحریک عصب دیافراگم یا افتادگی دیافراگم رخ می دهد ، پزشک در تهیه برنامه درمانی به فرد کمک خواهد کرد.