التهاب آتروفیک و عفونت معده چیست و چگونه درمان می‌شود؟

گاستریت آتروفیک (Atrophic gastritis) زمانی رخ می دهد که آستر معده شخصی برای مدت طولانی (اغلب چند سال) ملتهب شود. با گذشت زمان، التهاب و عفونت معده همراه با گاستریت آتروفیک به لایه معده آسیب می رساند و باعث بروز مشکلات گوارشی و کاهش جذب به مواد مغذی می شود.

معمولاً بروز یک یک عفونت باکتریایی باعث گاستریت آتروفیک می شود، اما این وضعیت می تواند یک بیماری خود ایمنی نیز باشد. بسته به نوع علت، درمان این عارضه نیز متفاوت است، اما رژیم غذای مناسب و تعییرات سازنده شیوه زندگی می توانند موجب بهبود چشم انداز شخص مبتلا شود.

در این مقاله به بررسی علائم، علل و درمان های التهاب و عفونت معده آتروفیک می پردازیم.

مقدمه ای بر التهاب معده آتروفیک

به نظر میرسد بیشتر التهاب ایجاد شده در این بیماری در بخش غشا داخلی و مخاط معده فرد مبتلا مشاهده می شود. این وضعیت منجر به بروز مشکلات گوارشی مختلفی می شود.

در مراحل اولیه، گاستریت آتروفیک ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند، بنابراین این بیماری می تواند برای سالها ادامه پیدا کند بدون آنکه فرد از وجود آن آگاه باشد.

علل

عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری، معمولاً عامل اصلی بروز گاستریت آتروفیک می شود. در حدود نیمی از افراد مبتلا به این بیماری ارتباطی با هلیکوباکتر پیلوری، وجود دارد.

در غیر این صورت، عفونت معده آتروفیک می تواند یک بیماری ارثی یا ژنتیکی باشد که به آن گاستریت آتروفیک خود ایمنی گفته می شود. در اینجا سیستم ایمنی بدن به سلولهای سالم موجود در معده حمله می کند.

این بیماری اغلب از زمان کودکی شروع می شود. و اگر به موقع درمان نشود، با گذشت زمان بدتر شده و می تواند منجر به زخم معده نیز شود.

روش های زیادی وجود دارد که فرد می تواند با هلیکوباکتر پیلوری تماس برقرار کند. برای مثال موارد زیر می تواند موجب انتقال این باکتری به معده شود:

نوشیدن آب آلوده
خوردن غذاهایی که در آب آلوده تهیه شده یا رشد یافته اند
تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع شخصی که دارای هلیکوباکتر پیلوری است

علائم عفونت معده آتروفیک

دو علامت درد معده و حالت تهوع می تواند به خوبی نشان دهنده گاستریت آتروفیک باشند. اغلب اوقات ممکن است فرد مبتلا متوجه نباشد که دارای چنین بیماری است. زیرا ممکن است علائم قابل توجهی نداشته باشد. به همین دلیل، ممکن است هیچگاه تشخیص بیماری در شخصی که سال هاست دچار آن شده، رخ ندهد.

بسته به اینکه یک باکتری یا وضعیت خود ایمنی باعث التهاب معده آتروفیک شده، علائم بیماری متفاوت است.

هنگامی که یک عفونت باکتریایی عامل بروز گاستریت آتروفیک باشد، فرد ممکن است متوجه علائم زیر شود:

کاهش وزن غیرمعمول یا ناخواسته
استفراغ
کاهش اشتها
حالت تهوع
کاهش سطح آهن
درد در معده

و اگر این بیماری نوع خود ایمنی باشد شخص علاوه بر کمبود ویتامین B-12 علایم زیر را نیز تجربه خواهد کرد:

درد قفسه سینه
خستگی عمومی
وزوز گوش
سرگیجه
سبکی سر
تپش قلب

کمبود ویتامین B-12 در بعضی موارد می تواند منجر به آسیب نیز عصبی شود. اگر این اتفاق بایفتد ، شخص ممکن است علایم زیر را داشته باشد:

گیجی
بی حسی هنگام راه رفتن
سوزن شدن یا بی حسی در بازوها یا پاها

تشخیص

در مرحله اول، یک پزشک احتمالاً معاینه فیزیکی انجام داده و آزمایشاتی را برای تشخیص این بیماری انجام می دهد.
معاینه فیزیکی معمولاً بیشتر در اطراف معده انجام میشود تا هرگونه حساسیت به لمس ارزیابی شود.

پزشک با درخواست آزمایش خون به دنبال موارد زیر خواهد بود:

کاهش سطح B-12
کاهش مقادیر پپسینوژن (پروتئینی که سلولهای معده تولید می کنند)
آنتی بادی هایی که به فاکتور ذاتی یا سلول های معده حمله می کنند
سطوح بالاتر هورمون تولیدکننده اسید معده (به نام گاسترین)

اگر پزشک مشکوک باشد که فرد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری است، ممکن است آزمایش تنفس را نیز انجام دهد. این آزمایش شامل بلع ماده ای است که حاوی مولکول های خاص کربن و سپس نفس کشیدن در یک لوله آزمایش است.

اگر فردی دارای هلیکوباکتر پیلوری باشد، معده فرد کربن را آزاد می کند. (به عبارتی کربن هنگام بیرون آمدن در نفس فرد وجود دارد.)

پزشک همچنین ممکن است از سلول های معده بیوسی بر میدارد. بیوپسی به پزشک کمک می کند تا علت علائم فرد را تشخیص داده و تأیید کند که آیا گاستریت آتروفیک دارند یا خیر.

عوامل خطر

در صورت تماس با هلیکوباکتر پیلوری، فرد بیشتر در معرض ابتلا به گاستریت آتروفیک قرار دارد. این بیماری جهانی بیشتر در مناطقی از جهان مشاهده می شود که فقر شدید دارند یا بیش از حد شلوغ هستند.

التهاب معده خود ایمنی بسیار کمتر متداول است و بیشتر در افراد آفریقایی-آمریکایی، آسیایی، اسپانیایی یا تبار اروپای شمالی رخ می دهد.

افرادی که بیمار های زیر را دارند نیز در معرض این نوع عفونت معده هستند:

نکته: افراد مبتلا به گاستریت آتروفیک بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستند.

درمان

پزشک با تمرکز روی علت اصلی و عامل ایجاد کننده عفونت معده، گاستریت آتروفیک را معالجه می کند. پس از درمان علت، علائم فرد نیز از بین می روند.

پزشک به طور معمول برای درمان مواردی که باکتری باعث این بیماری می شود، آنتی بیوتیک تجویز می کند. در برخی موارد نیز ممکن است دارویی برای کاهش تولید اسید معده تجویز شود.
در موارد گاستریت آتروفیک خود ایمنی، پزشک ممکن است تزریق B-12 را تجویز کند. این تزریقات از عوارض کمبود B-12 جلوگیری می کند یا آن ها را از بین می رود.
همچنین، درمان التهاب آتروفیک خود ایمنی به احتمال زیاد بر رفع کمبود آهن فرد تمرکز خواهد کرد.

رژیم و سبک زندگی

علاوه بر درمان های پزشکی، افراد مبتلا به این عارضه می توانند برای مدیریت علائم گاستریت آتروفیک خود در خانه اقداماتی انجام دهند.

برای کسانی که مبتلا به عفونت معده آتروفیک خود ایمنی هستند، یک رژیم غذایی سرشار از ویتامین B-12 می تواند به جلوگیری از عوارض بیشتر ناشی از کمبود کمک کند. منابع خوب B-12 شامل موارد زیر است: