چند نکته مهم در تعیین اهداف و رشد شخصی (بخش اول)

روشهای زیادی برای خودسازی، بهبود و رشد فردی وجود دارد. تعیین اهداف خاص برای رسیدن به این مولفه ها می تواند موفقیت را تضمین کند. وقتی انسان در زندگی با موانعی روبرو می شود، همانطور که این موانع اغلب در مسیر زندگی برای هر کسی شکل می گیرند، داشتن هدفی که مجدداً ما را به زندگی بازگرداند، به ما در بازیابی زندگی و حفظ آن کمک می کند.

داشتن هدف همچنین به شما انگیزه می دهد تا به روی برنامه های خود متمرکز شوید و برای رسیدن به آن ها تلاش کنید. تعیین اهداف گاهی اوقات می تواند دلهره آور باشد. به همین دلیل بهتر است که یک نقشه راه که در واقع راهنمای زندگی شما در این مسیر است برای خود دست و پا کنید.

نظریه تعیین اهداف

مانند اکثر تئوری های روانشناسی، نظریه تنظیم و تعیین اهداف با ایده هایی از دکتر ادوین ال لاک آغاز شد که در مقاله خود به تبیین یک تئوری انگیزه کار پرداخته بود. وی در این نظریه لازمه نیاز به اهداف روشن و مشخص را توضیح داد که با بازخوردها و پیشرفت های منظم به چالش کشیده می شوند.

لاک، به همراه دکتر گری لاتام، پنج اصل تعیین هدف مؤثر را به همگان ارائه دادند. این اصول شامل موارد زیر می شوند:

وضوح
چالش
تعهد
بازخورد
و پیچیدگی کار

رعایت و در نظر گرفتن این ۵ مولفه می تواند به همگان در رسیدن به اهدافشان کمک کنند.

شما چقدر انگیزه دارید؟

اگر پیش تر از این هدفی برای خود تعیین کرده اید اما پیش از دستیابی از آن، همه چیز را کنار گذاشته و پا پس کشیده اید، احتمالا میدانید که رسیدن به هدف در واقع چیزی بیشتر از داشتن انگیزه است.

تعیین اهداف و رسیدن به آن ها در واقع علاوه بر داشتن انگیزه، نیازمند داشتن تفکری منطقی، برنامه دستیابی، و پیمودن مسیر رسیدن به اهداف از طریق چالش های واقعی و منطقی است.

طبق گزارش انجمن روانشناسی آمریکا (AAP)، تحقیقات نشان می دهد به طور کلی سه عامل برای دستیابی به اهداف وجود دارد:

انگیزه تغییر
تمایل به نظارت بر رفتار (خود ارزیابی)
داشتن قدرت برای تحقق آن ها

هر سه مولفه بالا برای رسیدن به هدف ها در SMART جایگاه خاص خود را دارند. SMART اول ۴ واژه و اصطلاح زیر است:

خاص (Specific)

وقتی هدف خود را مشخص می کنید، برای رسیدن به آن شروع به تلاش کنید. گفته میشود برای واضحتر شدن هدف در حوزه مدیریت باید به ۵ مورد زیر بتوانید پاسخ صحیح و شفاف بدهید:

که چه کسی؟
چه چیزی ؟
کجا؟
چه زمانی؟
کدام یک؟
و چرا؟

قابل اندازه گیری (Measurable)

برای اطمینان از پیشروی و قدم نهادن به سوی هدف باید چه معیارهایی داشته باشیم؟ چگونه باید بدانیم که در مسیر درستی هستیم یا خیر؟ از کجا باید بفهمیم که نیاز به تغییر مسیر داریم یبا نه؟

بنابریان داشتن هدفی که بتوانیم آن اندازه گیری کنیم به شما کمک می کند تا در مسیر خود باقی بمانیم و برای دستیابی به آن تلاش کنیم.

قابل دستیابی (Attainable or Achievable)

هدفی که برمیگزینید باید واقع بتواند قابل دسترسی و دستیابی باشد. و طوری نباشد که با تمام تلاش و منابع نتوان به آن دست یافت.

واقع گرایانه و مرتبط (Realistic or Relevant)

شاید اگر تاکنون به هدف بزرگی که تعیین کرده اید نرسیده اید، نشان دهنده این باشد که هدف شما واقعا دور از واقعیت بوده است.

دارای چهرچوب زمانی (Timely and Tangible)

باید مشخص شود که حدودا چقدر زمان میبرد که به هدفی دست پیدا کرد.

تعیین اهداف

شما می توانید اهدافی برای هر بخش از زندگی خود تعیین کنید. برای مثال بخش های زیر بیشترین بخش های تعیین هدف در زندگی اغلب انسان ها هستند:

بهداشت و سلامتی
شغل
مسائل مالی و اقتصادی
و تحصیلات

این مقولات گسترده، زمینه را برای اهداف کوچکتری که سالانه، ماهانه و روزانه تعیین خواهید کرد فراهم خواهد کرد.

مدتی وقت بگذارید تا در مورد اهداف و علاقه های خود فکر کنید. طرز فکر کردن در مورد چیزهایی که شما را هیجان زده می کند میتواند در دستیابی به اهداف نقش مهمی داشته باشد.

دوباره فکر کنید، به این بی اندیشید که اگر قرار بود کاری را انجام دهید که همیشه از انجام آن لذت میبردید، اما ترس از ناشناخته یا ترس از عدم موفقیت مانع از تلاش شما برای رسیدن به آن شده است، آن کار چه میتوانست باشد؟

پاسخ شما به این سوال می تواند ذهن شما را وادار به تمرکز روی خواسته هایتان کند. و هرچه بیشتر فکر کنید اهداف خاصتری برای خود تعیین خواهید کرد.

از خود بپرسید چرا؟

قدم بعدی که باید بردارید این است که از خود بپرسید “چرا” این هدف برای شما مهم است؟ به عنوان مثال، اگر می خواهید مدرک دانشگاهی معتبری بگیرید، تعیین اهداف کوچکتر حول محور “چرا”، به شما کمک می کند تا سریعتر به آن هدف برسید.

برای تعریف دلیل و چرایی خود، این سه سؤال را از خود بپرسید:

چرا اتمام تحصیلات و گرفتن مدرک برام مهمه؟
چرا دلیلی که برای سوال بالا آوردم مهمه؟
چرا احساس میکنم دلیلی که برای خودم آوردم دلیل درستی است؟

بعد از پاسخ دادن به ۳ سوال بالا اکنون باید خود را ارزیابی کنید. در ادامه مثال بالا،اگر مشخص کرده اید که گرفتن مدرک تحصیلی معتبر برای شما هدف بزرگی است، پس قبل از استفاده از استراتژی SMART برای دستیابی به اهداف کوچکتر و قابل دسترس تر، بهتر است به سؤالات زیر پاسخ دهید تا مشخص شود که آیا واقعاً آماده انجام این تعهد هستید یا خیر:

آیا من از نظر عاطفی آماده ام کاری رو انجام بدم که از نظر جسمی یا عاطفی ناراحت کننده باشه؟
آیا من با خودم درباره اینکه الان کجا هستم و میخوام به کجا برسم صاف و صادقم؟
آیا وقت کافی دارم؟ و آیا اصلا میتونم به چیزهایی که تمرکز منو برای رسیدن به هدفم مختل میکنه “نه” بگم؟

اکنون که دو فعالیت مختلف بالا را انجام داده اید تا دلایل خود را روشن تر کنید، اگر انگیزه ایجاد تغییر را دارید، بدیهی است. در این صورت، شما آماده هستید تا در روند تعیین هدف پیش بروید.