هرآنچه که باید درباره متاستاز سرطان های مختلف بدانید (بخش دوم)

سرطان ها تقریبا می‌توانند به هر ناحیه ای از بدن متاستاز بدهند. اما در این بین بیشترین بخش هایی که مورد هجوم سلول های سرطانی اندام های دیگر قرار میگیرند، استخوان ها، ریه ها، کبد و مغز هستند. درمان متاستازها می تواند با درمان سرطان اصلی و منطقه ای که گسترش یافته است متفاوت باشد. درک مفهوم متاستاز یک بخش مهم برای تحقیقات سرطانی است، زیرا بیماری متاستاتیک تقریباً ۹۰ درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان را به خود اختصاص می‌دهند. به بخش دوم هر آنچه که باید درباره متاستاز سرطان های مختلف بدانید خوش آمدید. لطفا ادامه مقاله را در این بخش مطالعه بفرمایید.

سرطان ها چگونه متاستاز می‌دهند؟

سلول های سرطانی به شیوه های مختلفی به سایر بخش های دیگر گسترش پیدا می‌کنند:

به صورت منطقه ای یا محلی (Locally)

وقتی تومورهای خوش خیم رشد می کنند، به صورت یک توده جامد در می آیند که مرز های مشخصی دارد. در مقابل، سلول‌های سرطانی به صورت تهاجمی به بافتهای همسایه و مجاور حمله می کنند. تومورهای بدخیم مرز مشخصی ندارند و در اشکال مختلفی دیده میشوند. سرطان در اصل از یک واژه یونانی خرچنگ گرفته شده است و شمایلی شبیه به آن دارد.

از طریق جریان خون (bloodstream)

سلول‌های سرطانی می توانند وارد جریان خون شوند و به مناطق دیگر بدن منتقل شوند.

از طریق سیستم لنفاوی (lymphatic system)

سیستم لنفاوی بدن با توجه به اینکه در بسیاری از بخش های بدن جریان دارد میتواند تحت حمله سلول های سرطانی قرار بگیرد. سلول ها همراه با مایع داخل عروق لنفی به قسمت های دیگر بدن میروند.

از طریق راه های هوایی (airways)

علاوه بر روش های متاستاز فوق، مطالعات اخیر نشان می‌دهد که سرطان ریه، به احتمال زیاد از طریق مجاری هوایی ریه ها (متاستاز هوازی) نیز گسترش می یابد ، و این ممکن است حتی از متاستاز جریان خون نیز مهم تر باشد.

شیوع سرطان به بخش های دیگر پروسه واقعا عجیبی است. پس از آن که سلول ها در یک بخش از بدن قرار گرفتند و برای مدتی در آنجا اقامت داشتند، آن ها به کمک فرآیندی به نام آنژیوژنز (angiogenesis) تغذیه خواهند شد. آنژیوژنز به تشکیل عروق خونی کوچک از رگ های موجود گفته میشود. از آنجایی که تومورهای بدخیم سیستم مجزای خونرسانی ندارند، از طریق رگ های خونی اطراف شاخه های عروقی کوچکی را به سمت خود ایجاد می کنند تا بتوانند تغذیه شوند و رشد کنند.

یکی از اهداف اصلی پزشکان برای مدیرت و کنترل سرطان های متاستازیک تلاش برای جلوگیری از تشکیل عروق خونی جدید برای تغذیه بافت سرطانی است. از همین رو آن ها داروهایی به نام مهارکننده آنژیوژنز را برای بیماران سرطانی تجویز میکنند.

سرطان های مختلف به کجا متاستاز می دهند؟

بیشتر سرطان‌ها توانایی شیوع در هر ناحیه‌ای از بدن را دارند. اما برخی از نواحی بیشتر از سایر بخش ها دچار حمله سلول های سرطانی می‌شوند. متداول ترین نقاط متاستاز شامل استخوان ها، کبد و ریه ها است. در ادامه مبدا اصلی سرطان و مکان های شایعی که سرطان میتواند به آنجا متاستاز دهد را خواهید دید:

نوع سرطان	شایعترین محل های اصلی متاستاز
مثانه	استخوان، کبد، شش
پستان	استخوان، مغز، کبد، شش
کولون یا روده بزرگ	کبد، پریتوئن، شش
کلیه	غدد فوق کلیه، استخوان، کبد، شش، مغز
شش	غدد فوق کلیه، مغز، استخوان، سایر بخش های تنفسی
ملانوما	مغز، استخوان، کبد،عضله، پوست، شش
پانکراس	کبد، شش، پریتوئن
تخمدان	کبد، شش، پریتوئن
رحم	استخوان، کبد، شش، پریتوئن، واژن
پروستات	غدد فوق کلیه، استخوان، کبد، شش
رکتوم	کبد، پریتوئن، شش
معده	پریتوئن، شش، کبد
تیروئید	استخوان، کبد، شش

علائم متاستاز

علائم سرطان متاستاتیک می‌تواند شامل موارد مرتبط با وجود تومور در ناحیه خاصی از بدن باشد که سرطان در آن گسترش یافته است. برخی از علائم اصلی مربوط به گسترش سرطان عبارتند از:

· متاستاز ریه ممکن است باعث سرفه مداوم، تنگی نفس یا درد قفسه سینه شود.
· متاستاز مغز ممکن است باعث سردرد، از بین رفتن بینایی، تشنج، بی حسی یا ضعف بازوها یا پاها و از بین رفتن تعادل شود.
· متاستازهای استخوانی ممکن است باعث ایجاد درد در ناحیه ای شود که استخوان آسیب دیده است. همچنین بالا رفتن سطح کلسیم در خون نیز نشانه ای دیگر است. زمانی که سرطان به استخوان سرایت کند ممکن است شخص دچار شکستگی استخوانی شود. اولین علامت متاستاز به استخوان ممکن است یک شکستگی پاتولوژیک باشد
· متاستازهای کبدی ممکن است باعث زردی، نفخ، درد شکم و کاهش وزن شود.
· متاستازها به غده فوق کلیوی غالباً بدون علامت هستند اما از نظر درمان دارای اهمیت زیادی هستند.

درمان سرطان متاستاتیک

درمان سرطان متاستاتیک به محل تومور اولیه بستگی دارد. سرطان های متاستاتیک معمولاً قابل درمان کامل نیستند اما میتوان آن ها را کنترل کرد. داروهای جدیدتری مانند تارگت تراپی و ایمونوتراپی در حال بالا بردن شانس بقا در برخی از مبتلایان به سرطان متاستاتیک هستند. علاوه بر این داروهای مختلفی در آزمایشات بالینی مورد مطالعه قرار می گیرد که امیدواریم جامعه بشری را به پیشرفت های بیشتر در درمان سرطان متاستاتیک نزدیکتر کنند.

برای برخی از افرادی که به یک یا فقط چند بخش کوچک متاستاز داده اند (الیگومتاستاز) برای از بین بردن متاستاز از جراحی یا پرت,درمانی استفاده می شود تا شانس بقا آن ها همچنان حفظ شود. اصطلاح متاستازکتومی (metastasectomy) برای توصیف از بین بردن متاستازها استفاده می شود و ممکن است با برخی از انواع سرطانیی که تنها با چند متاستاز محدود داده اند استفاده میشود.