اسیدوز لاکتیک چیست و چرا باید برطرف شود؟

اسیدوز لاکتیک یا (Lactic acidosis) به شرایطی گفته می‌شود که در آن بدن بیش از حد اسید لاکتیک تولید می‌کند و نمیتواند به اندازه کافی آن را متابولیزه کند. این وضعیت می‌تواند یک اورژانس پزشکی باشد. شروع اسیدوز لاکتیک ممکن است سریع باشد و در عرض چند دقیقه یا چند ساعت رخ دهد. این وضعیت حتی می تواند به تدریج بروز کند و برای مثال در طی چند روز اتفاق بیافتد. بهترین راه برای درمان این وضعیت، پیدا کردن علت ایجاد کننده این نوع اسیدوز است.

اگر ااسیدوز لاکتیک درمان نشود، می تواند به عوارض شدید و حتی تهدید کننده زندگی منجر شود. در برخی موارد.

حقایق سریع در مورد اسیدوز لاکتیک

• اگر علت بروز این عارضه تمرین ورزشی و یا فعالیت سنگین باشد، این اسیدوز یک مورد اورژانسی نیست.
• پیش آگهی اسیدوز لاکتیک بستگی به علت اصلی آن دارد.
• برای تشخیص این بیماری از یک آزمایش خون استفاده می شود.

علائم

به طور معمول، نشانه های اسیدوز لاکتیک اختصاصی نیستند، اما می تواند نشانه های مختلفی از مسائل و مشکلات مختلف سلامتی داشته باشد. با این حال، برخی از علائم شایعی که در اسیدوز لاکتیک دیده می شوند، نشان دهنده یک اورژانس پزشکی هستند.

این علایم عبارتند از:

• بیقراری
• زرد شدن رنگ پوست یا چشم ها
• تنفس کوتاه و سریع یا سایر مشکلات تنفسی
• افزایش ضربان قلب

سایر علائم عبارتند از:

• درد عضلانی یا گرفتگی عضلات
• ناراحتی کلی بدن
• درد شکمی
• ضعف بدن
• خستگی
• کاهش اشتها
• اسهال
• تهوع و استفراغ
• سردرد

هر یک از این علائم میتواند به معنای یک وضعیت تهدید کننده زندگی باشد. چنانچه شما یا اطرافیانتان یک یا چند مورد از علایم بالا را تجربه کردید حتما با اورژانس تماس بگیرید.

چرا دچار اسیدوز لاکتیک میشویم؟

شایعترین علل بروز این وضعیت عبارتند از:

• شوک قلبی
• شوک هیپوولمیکی
• نارسایی شدید قلبی
• سپسیس
• ترومای شدید

علل دیگر اسیدوز لاکتیک عبارتند از:

• بیماری ها و مشکلات کلیه
• بیماری کبد
• دیابت
• درمان های اچ آی وی یا (HIV treatments)
• ورزش شدید و فعالیت فیزیکی سنگین
• مصرف مشروبات الکلی

بیماری های کلیوی

زمانی که کلیه ها به هر دلیلی مخصوصا بیماری کلیوی قادر به حذف لاکتیک اضافی نباشند، فرد دچار اسیدوز لاکتیک خواهد شد.

دیابت

این بیماری ممکن است در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ ایجاد شود، به خصوص اگر دیابت آنها به خوبی کنترل نشود. شیوع اسیدوز لاکتیک در افرادی که علاوه بر بیماری دیابت به بیماری هایی مثل نارسایی احتقانی قلب و بیماری های کلیوی دچار هستند زیاد است. برای این افراد، اسیدوز لاکتیک نشان دهنده یک پیش آگهی ضعیف است.

درمان های اچ آی وی (HIV treatments)

اسیدوز لاکتیک می تواند یک عارضه جدی در درمان آنتی رترو ویرال (antiretroviral) باشد که از پیشرفت HIV جلوگیری می کند. این شیوه درمانی باعث میشود که بدن نبتواند تعدل اسید لاکتات را کنترل کند. بنابراین افراد تحت این درمان، در معرض خطر ابتلا به اسیدوز لاکتیک هستند.

ورزش سنگین

در مواردی که افراد سالم هستند، این اسیدوز ممکن است پس از تمرین فیزیکی شدید اتفاق بیفتد. در این موارد، اسیدوز موقت است و بدن برای تعدیل لاکتات نیاز به اکسیژن بیشتری دارد. وقتی بدن نتواند به ردستی در یک فعالیت سنگین و پر تحرک لاکتانت را به حالت تعادل بازگرداند علایمی مانند خستگی ماهیچه ها، تهوع و ضعف در شخص ایجاد می شود.

مصرف الکل

شواهدی وجود دارد که مصرف بیش از حد الکل نیز موجب بروز چنین اسیدوزی میشود.

گزینه های درمان

اسیدوز لاکتیک را می توان با درمان علت زمینه ای و به وجود آورنده آن متوقف کرد. درمان بر روی متابولیزه شدن بیشتر لاکتیک تمرکز دارد.

گزینه های درمان میتواند شامل موارد زیر باشد:

• تجویز مایعات داخل وریدی برای بهبود گردش خون
• اکسیژن تراپی با ماسک
• تهویه فشار مثبت برای رساندن اکسیژن به ریه ها
• ویتامین درمانی
• همودیالیز با بی کربنات

برای جلوگیری از بروز این حالت در ورزشکاران، بهتر است آنان آب زیادی طی فعالیت خود بنوشند. برای برخی افراد، اسیدوز لاکتیک یک وضعیت موقت است که می تواند با موفقیت و در یک مدت زمان کوتاه درمان شود. برای برخی از افراد نیز، اگر اسیدوز لاکتیک همراه با بیماری ها و شرایط پزشکی دیگر باشد، گزینه های درمان متنوع تر و پیچیده تر خواهند شد. درمان موفقیت آمیز بستگی به مدیریت عوارض دیگر سلامت آنها خواهد داشت.

عوارض جانبی

عوارض ناشی از اسیدوز لاکتیک درمان نشده عبارتند از:

• آریتمی و بینظمی در ضربان قلب
• بیهوش شدن یا ورود به کما
• شوک
• نارسایی ارگان

انواع اسیدوز لاکتیک

این نوع اسیدوز به دو نوع تقسیم میشود:

نوع A

نوع آ مرتبط با هیپوکسی بافتی مرتبط است. یعنی زمانی که اکسیژن کافی به بافت ها نمیرسد. نوع A مشخصه برخی بیماری ها مانند سپسیس، شوک سپتیک یا بیماری های حاد از جمله بیماری های مرتبط با سیستم قلبی-عروقی و کبد است. اسیدوز لاکتیک ناشی از رزش نیز در این دسته قرار می گیرد.

نوع B

نوع B با هیپوکسی بافت مرتبط نیست و می تواند به علت بروز بیماری هایی مانند بیماری های کلیوی و برخی از سرطان ها باشد. سوء مصرف الکل و بیماری مزمن کبدی میتواند با نوع B در ارتباط باشد.

پیشگیری

پیشگیری از اسیدوز لاکتیک با مدیریت علل بالقوه آن امکان پذیر است. افراد مبتلا به دیابت، HIV، نارسایی قلبی، بیماری کبدی یا مشکلات کلیوی باید با پزشک خود صحبت کنند و تت نظر باشند تا شرایط و بیماری خود را مدیریت کنند و تمام داروهای تجویز شده را به درستی و در زمان مناسب مصرف کنند. کسانی که عوارض جانبی ناشی از دیابت یا درمان HIV را تجربه می کند باید بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنند. حفظ آب بدن و اجتناب از فعالیت شدید هنگام وقوع حس ناخوشایند و نزدیک به اسیدوز میتواند بدن را به وضعیت نرمال برگرداند.

ترجمه شده از وبسایت: medicalnewstoday.com