مقدمه ای بر وسواس

وسواس به آن دسته از افکار، تصورات یا ایده‌هایی گفته می‌شود که ناخواسته هستند و باعث پریشانی شدید، و اغلب بی مورد در افراد می شوند. این حالات به راحتی از ذهن برخی افراد پاک نمی‌شوند. و به مرور زمان در صورت درمان نشدن، پیشرفت کرده و تمام زندگی شخص را درگیر می کنند.

همه افراد افکار عجیب، غیرمعمول و یا حتی مزاحم دارند، که هر از گاهی در ذهن ظهور می کنند. بیشتر افراد بدون اینکه به این تجربه ها و افکار بها بدهند، یا به آن ها توجه کنند، روزمرگی خود ادامه می‌دهند. اما اگر شما به وسواس فکری (OCD) مبتلا شوید، بروز چنین افکاری برای شما، می‌تواند هم ناراحت کننده و هم ناتوان کننده باشد.

انواع وسواس

وسواس می تواند در اشکال و حالت های مختلفی در اشخاص بروز کند. برخی از انواع افکار یا حالات زیر، می توانند نشان دهنده نوعی از وسواس باشند:

• اگر به طور مداوم نگران این باشید که مبادا به یک بیماری کشنده و مهلک گرفتار شوید. یا اینکه مبادا بیماری و ویروس از شما به اشخاص دیگر، مخصوصا کسانی که دوستشان دارید منتقل شود.
• ترس از آلودگی با برخی سموم محیطی مانند سرب یا مواد رادیواکتیویته
• دلهره و احساس ترس شدید از اینکه مبادا بلایی بر سر یکی از عزیزانتان بیاید.
• نگرانی شدید از اینکه مبادا در یک مراسم مثل تشییع جنازه با صدای بلند فریاد بزنید و یا کار شرم آوری انجام دهید.
• بیشتر اوقات به این فکر می کنید که، ممکن است با اتومبیل خود، به کسی برخورد کرده باشید. یا اینکه ناآگاهانه به کسی آسیب رسانده باشید.
• بروز دائمی افکار وحشتناک و ایده های پرخاشگرانه یا مزاحم، مانند بروز افکاری درباره قتل شریک زندگی یا فرزند
• ترس مداوم از اینکه مبادا کسی برای شما، یا عزیزان شما مزاحمت و آزار جنسی ایجاد کند و یا به آن ها تجاوز کند.
• نیاز شدید و دیوانه وار به ایجاد ترتیب در برخی ابزار و افکار، طوری که تا درست یا منظم نشود، شما را راحت نمی گذارد.
• ترس از آسیب رساندن به اشیاء

وسواس و افکار وسواسی به معنی داشتن نگرانی یا برخی افکار غیرطبیعی زودگذر روزانه نیستند. کنترل و یا حذف این افکار حتی با وجود شناسایی آن ها، برای شخصی که وسواس دارد بسیار سخت است. گاهی اوقات مقابله با این افکار واقعا دشوار است و بدون کمک گرفتن از دیگران با مشکل مواجه خواهید شد.

غالباً وسواس آنقدر ناتوان کننده است، که شما نمی توانید کاری را انجام دهید. و یا در حفظ روابط به شدت با مشکل مواجه می شوید. وسواس می‌تواند آنقدر ناراحت کننده باشد، که باعث شود شما سعی کنید با افکار یا اعمالی مانند اجبار، از شر آنها خلاص شوید.

اجبار چیست؟

اجبار در واقع رفتارهایی هستند که برای رفع اضطراب باید بارها و بارها انجام شود. اجبار اغلب به وسواس مربوط می‌شود. به عنوان مثال، اگر وسواس آلوده بودن یا آلوده شدن دارید، ممکن است مجبور شوید مدام دستان خود را بشویید. یا بارها از مواد ضدعفونی کننده استفاده کنید، درحالی که واقعا آلوده و کثیف نیستید.

برخی از متداول ترین اجبارها شامل موارد زیر می‌شود:

• تمیز کردن
• شمارش
• بررسی
• درخواست یا تقاضای اطمینان خاطر
• و اطمینان از نظم و تقارن اشیاء و وسایل

وسواس و سرکوب فکر

با توجه به اینکه وسواس در مرکز اختلال وسواس فکری یا OCD است، روانشناسان عقیده دارند که تلاش برای سرکوب و یا پاسخگویی به فکر وسواسی ممکن است به تشدید و بروز علایم بیشتر وسواس منجر شود. برای مثال اگر شما مدام فکر می کنید میز غذاخوری شما کثیف است و لکه دارد. یا یک میکروارگانیسم مضر روی آن است، برای خلاص شدن از این فکر مدام میز را تمیز می کنید. تا به خود بگویید آلودگی را برطرف کردید. اما پاسخ گویی به این افکار و تلاش برای رفع مشکل، تنها شما را بیشتر و بیشتر در دام وسواس گرفتار می کند.

به عنوان بخشی از یک مطالعه تحقیقاتی، از مبتلایان به OCD یا اختلال وسواس فکری خواسته شد، که برخی از روزها به افکار پریشان و وسواسی خود پاسخ دهند. و به اصطلاح با اقدام مقابل، سعی کنند افکار را پاسخ دهند یا سرکوب کنند. از آن ها خواسته شد در برخی روزهای دیگر توجهی به افکار نکنند. و در پایان هر روز تعداد کل افکار مزاحم و وسواسی که به سراغشان می آید را یادداشت کنند.

محققان متوجه شدند در روزهایی که به افکار پاسخ داده شده بود، تعداد افکار وسواسی و پریشان کننده بیشتر از روزهایی بود که به افکار وسواسی توجهی نمی کردند.

درمان وسواس

اگرچه وسواس مربوط به OCD می‌تواند ناتوان کننده باشد، اما انواع مختلفی از درمان برای این مشکل فکری وجود دارد، که برای بسیاری از افراد بی خطر و در عین حال مؤثر هستند. برخی از این درمان ها عبارتند از:

• تجویز داروها
• روان درمانی
• تکنیکهای خودیاری

ترجمه شده از وبسایت: verywellmind.com