متخصص دیابت – چه پزشکانی می توانند دیابت را درمان کنند؟

دیابت یک بیماری است که بر روی سطح قند خون تاثیر می‌گذارد. برای درمان دیابت راه حل‌های درمانی متنوعی ذکر شده است. دانستن اینکه چه پزشکان و متخصصینی به درمان این اختلال می‌پردازند می‌تواند روند درمان را برای مبتلایان آسان‌تر کند. و بار استرسی که بیماران مبتلا به دیابت بر دوش می‌کشد را سبک‌تر کند. اگر جزء آن دسته از بیمارانی هستید که از دیابت رنج می‌برید با ما همراه باشید تا درباره متخصص دیابت اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم.

آیا پزشک عمومی می‌تواند یک متخصص دیابت باشد؟

یک پزشک عمومی معمولا برای کمک به افراد دیابتی آموز‌ه های لازم را می‌بیند. و می تواند در حد توانایی خود بیمار را در مدیریت بیماری خود کمک کند. یک پزشک خانوادگی ممکن است اولین شخصی باشد که افزایش سطح قند خون بیمار را تشخیص دهد. نتایج ابتلا به دیابت غالبا در غربالگیری های دوره‌ای که توسط مراکز سلامت و پزشکان عمومی صورت می‌گیرد  مشخص می‌شود.

پزشک عمومی در بسیاری از مناطق به صورت دوره‌ای و هر ۳ یا ۴ ماه بیماران را چکاپ می‌کند. اگر این پزشک در تشخیص یا درمان افراد موفق نباشد، بیماران را به متخصص غدد درون ریز یا (endocrinologist) ارجاع می‌دهد.

متخصص دیابت (CDE) فردی است دانش گسترده‌ای در شیوه‌های مدیریت و پیشگیری از دیابت دارد. و با انجام مطالعات مرتبط با دیابت به بیماران مبتلا به این بیماری کمک زیادی می‌کند. پزشکان زیر می‌توانند به عنوان متخصص دیابت برای بیماران، خدمات مدیریتی و مراقبتی انجام دهند:

اندوکرینولوژیست: متخصص غدد درون ریز

این متخصصان مهم‌ترین و حرفه‌ای ترین پزشکان در درمان بیماری دیابت هستند. در واقع واژه متخصص دیابت شاید بیشتر متوجه متخصص غدد باشد.  این متخصصان بر روی غدد درون ریز بدن و ترشح هورمون‌ها تمرکز دارند. انسولین یکی از هورمون‌هایی است که در حوزه غدد درون ریز بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. مسئول تولید این هورمون پانکراس است. زمانی که این غده به درستی به تولید انسولین نپردازد مشکلاتی مانند دیابت برای افراد پیش می‌آید.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ معمولا با خود مراقبتی می‌توانند بیماری خود را کنترل کنند. اما افراد مبتلا به دیابت نوع دو برای مدیریت بیماری خود باید با یک متخصص دیابت مشورت کنند. و از کمک او استفاده کنند.

نفرولوژیست: متخصص کلیه و مجاری ادراری

افرادی که مبتلا به دیابت هستند، در معرض خطر بیشتری از بیماری کلیوی هستند. به همین علت، پزشک ممکن است به طور منظم برای نظارت بر عملکرد کلیه توصیه کند نزد متخصص ارولوژی بروید. متخصص کلیه و مجاری ادراری با بررسی‌های دقیق می‌تواند تاثیرات دیابت روی کلیه را اریابی کند. و به بیمار در مدیریت دیابت کمک شایانی بکند. بنابراین او نیز یک متخصص دیابت محسوب می شود.

مربی فعالیت‌های بدنی (Physical trainer)

فعالیت فیزیکی نقش مهمی در مدیریت دیابت دارد. دستورالعمل‌های کنونی توصیه می‌کنند که بزرگسالان باید حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته را بصورت تمرین هوازی متوسط و یا ۷۵ دقیقه در ورزش هوازی با شدت شدید انجام دهند. ورزش منظم می تواند:

• به حفظ سطح قند خون کمک کند
• به کنترل وزن کمک کند
• سیستم گردش خون را قوی نگه دارد

افراد می‌توانند با یک مربی فیزیکی کار کنند تا یک برنامه تمرینی شخصی که برای آنها مناسب است را انجام دهند. هرچند که این مربی واقعا یک پزشک نیست اما آموزش‌های لازم جهت مدیریت برخی شرایط دیابت را می‌گذراند. با با درجه اهمت کمتر این شخص نیز نوعی متخصص دیابت محسوب خواهد شد.

متخصص پا و زانو (Podiatrists)

افراد مبتلا به دیابت ممکن است به طور منظم به ملاقات متخصص زانو و پا بروند. عوارض دیابت معمولا شامل آسیب عصبی و مشکلات گردش خون نیز می شود. این حالت می تواند خطر ابتلا به زخم های جزئی و  عفونت را در پاها افزایش دهد. اگر این عفونت ها و زخم ها درمان نشده رها شوند، ممکن است گسترش بیابند. در مرحله آخر ممکن است اندام قطع شوند. کما اینکه شایع‌ترین علت قطع و آمپوته کردن پا، بیماری دیابت است. که به آن پای دیابتی نیز گفته می‌شود.

یک متخصص پودیاتریست علایم اولیه دیابت در اندام تحتانی را تشخیص داده و به بیمار کمک می‌کند تا علایم را درمان کند. با توجه به اهمیت این تخصص در مدیریت علایم بیماری دیابت، می تواند به آن لقب متخصص دیابت را اختصاص داد.

چشم پزشک (Ophthalmologists)

دیابت بصورت مستقیم می تواند چشم را تحت تاثیر قرار دهد. شخص دیابتی باید بصورت منظم و دوره ای برای کنترل علایم مربوط به درگیری چشم نزد چشم پزشک ویزیت شود. افرادی که دیابت دارند بیشتر از سایرین به بیماری های زیر مبتلا می‌شوند:

• آب مروارید یا کاتاراکت
• گلوکوم
• رتینوپاتی (آسیب به شبکیه چشم)

چشم پزشک اختلالات چشمی ناشی از دیابت را مدیریت می کند و به بیمار آموزش های لازم جهت مدیریت بیماری را می دهد. حتی ممکن است بیمار قبل از بروز عوارض چشمی مربوط به دیابت به منظور مشاوره و پیشگیری به چشم پزشک مراجعه کند. از این نظر چشم پزشک نیز نوعی متخصص دیابت به حساب میاید.

دندانپزشک (Dentists)

افراد دیابتی بیشتر از افراد معمولی خطر ابتلا به بیماری های مربوط به لثه را دارند. اگر دیابت بر لثه ها تاثیر بگذارد و باعث عفونت آن‌ها شود، این عفونت به سرعت رشد کرده و مشکلات دیگری برای بیمار ایجاد می‌کند. التیام زخم در افراد دیابتی بخاطر مشکلات متعدد به آرامی اتفاق می‌افتد. دندانپزشک که در واقع یک متخصص دیابت نیز می‌تواند باشد، با ارائه راهنمایی‌ها جهت حفظ سلامتی دندان‌ها و لثه، به بیماران دیابتی کمک می‌کند.

چه وقت باید با یک متخصص دیابت ویزیت کرد؟

دیدن یک متخصص دیابت همیشه لازم نیست. بسیاری از افراد می‌توانند با کنترل صحیح دیابت از پیشرفت آن جلوگیری کنند و از راه دور با پزشک در ارتباط باشند. اما گاهی عارضه‌ای رخ می دهد که بدون کمک از پزشک متخصص قابل رفع شدن نیست و حتی یک پزشک عمومی هم نمی‌تواند به بیمار کمک کند. در شرایط زیر بیمار باید با متخصص دیابت ملاقات کند:

• زمانی که گزینه‌های درمان منظم، دیگر موثر نیستند
• هنگامی که علائم جدید ظاهر می‌شود
• علائم تکرار یا بدتر می‌شوند
• وقتی که بیماران برای درمان‌های پیچیده روزانه مانند پمپ‌های انسولین یا چند تزریق نیاز به کمک دارند
• زمانی که با اطلاعات اشتباه و راه‌های درمانی اشتباه سردرگم می شوند.
• وقتی نمی‌دانند سطح انسولین شان چقدر است و باید چه دوزی تزریق کنند
• اگر درباره گزینه‌های درمانی جدید که ممکن است کمک کنند، چیزی به گوششان بخورد
• اگر آنها مایل به شرکت در پژوهش‌های تجربی یا مطالعات موردی باشند

پزشکان عمومی همه تلاش خود را برای مدیریت بیماران دیابتی انجام می‌دهند. با این حال حوزه مسئولیت آن‌ها گسترد نیست و تا حدی قادر به کمک هستند. به جرات می‌توان گفت که متخصص شماره یک دیابت همان متخصص غدد است.  ولی با توجه به کمک‌هایی که متخصصان ذکر شده در این مقاله به بیماران ارائه می‌دهند، می توان آن‌ها را نیز متخصص دیابت نامید.