تشخیص و درمان ملانوم چشم

ملانوم چشم یک نوع سرطان مربوط به سلول‌های ایجاد رنگ در چشم است. سلول‌های تشکیل دهنده ملانین دچار تغییرات غیرطبیعی می‌شوند و عملکرد نرمال خود را از دست می‌دهند. این سلول‌ها با تجمع در یک نقطه از چشم، باعث ایجاد تومور سرطانی در چشم می‌شوند. متاستاز ملانوم چشم می‌تواند به تعدادی از اندام‌های حیاتی مانند کبد آسیب وارد کند. با تشخیص به موقع و درمان ملانوم چشم می‌توان از مشکلات زیادی از جمله، کاهش دید و یا از دست رفتن کامل چشم پیشگیری کرد.

تشخیص ملانوم چشم

برای تشخیص این اختلال سلولی، پزشک شما ممکن است تست‌های زیر را درخواست کند:

• معاینه چشم: پزشک چشم شما را به‌دقت بررسی می‌کند. در این معاینه او به دنبال عروق خونی بزرگ شده‌ای می گردد، که می‌توانند وجود یا عدم وجود ملانوما را مشخص کند. بررسی کامل سطح خارجی و داخلی چشم در این تست صورت می‌گیرد. یکی از این تست‌ها به افتالموسکپی غیرمستقیم بینوکلیار موسوم است. در این تست به کمک لنزها و نور چشم معاینه می‌شود.
• سونوگرافی چشم
• تصویربرداری از رگ‌های خونی در داخل و اطراف تومور (آنژیوگرافی)
• نمونه برداری قسمت کوچکی از بافت، برای انجام آزمایش‌های بیشتر

تعیین سرطان گسترش یافته ملانوم چشم

برای اینکه مشخص شود آیا تومور چشمی به سایر قسمت‌های بدن متاستاز داده یا نه، پزشک برخی از تست‌های زیر را تجویز می‌کند:

• آزمایش خون برای اندازه‌گیری عملکرد کبد
• اشعه ایکس قفسه سینه یا (chest x-ray)
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
• اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• سونوگرافی شکمی
• اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)

درمان ملانوم چشم

درمان ملانوم چشم بستگی به سه  عامل زیر دار:

• سایز تومور شکل گرفته
• سرعت رشد تومور
• مکانی که دچار ملانوم چشم شده است

درمان سایزهای کوچک ملانوم چشم

زمانی که سایز ملانومای چشم کوچک باشد، می‌توان درمان را کمی به تاخیر انداخت. زیرا در مدت زمان کوتاهی مشکل خاصی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. اگر توده کوچک باشد و رشد نکند، پزشک ممکن است منتظر بماند تا علایم بروز کند. و در این مت به‌صورت مداوم و منظم توده را زیر نظر خواهد گرفت. به محض اینکه علایم ملانوما شروع شد و یا مشخص شد که تومور بزرگ‌تر شده است و یا شروع به رشد کرده، شما تحت نظر پزشک قرار می‌گیرید و پروسه درمانی شما آغاز خواهد شد.

درمان ملانوم چشم با پرتودرمانی (Radiation therapy)

در رادیوتراپی، از انرژی پرقدر ت امواجی مانند امواج گاما و پروتون‌ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می‌شود. از پرتودرمانی معمولا برای درمان ملانوم چشم کوچک و یا متوسط استفاده می‌شود. در رادیوتراپی معمولا یک صفحه کوچک رادیواکتیو را روی چشم بیمار قرار می‌دهند و سپس به‌صورت مستقیم بر روی صفحه و در نتیجه چشم پرتو تابانیده می‌شود. در نهایت سلول هایسطانی از بین می‌روند. به این پروسیجر درمانی براکی تراپی یا (brachytherapy) نیز گفته می‌شود.

درمان ملانوم چشم با لیزر درمانی (Laser treatment)

این درمان که از لیزر برای کشتن سلول‌های ملانوم استفاده می‌شود، ممکن است تنها در شرایط خاصی صورت بگیرد. یکی از انواع درمان با لیزر، استفاده از اشعه مادون قرمز است که اصطلاحا به آن ترموتراپی گفته می‌شود. در برخی مواقع ممکن است از ترکیب لیزردرمانی و پرتودرمانی با هم استفاده شود.

درمان ملانوم چشم با فتودینامیک تراپی (Photodynamic therapy)

روش فوق‌العاده جالب برای حذف سلول‌های ملانوم چشم است. این روش درمانی ترکیبی از دارو و کاربرد نور است. به بیمار داروهای خاصی داده می‌شود. این داروها باعث می‌شوند که سلول‌های سرطانی نسبت به نور و پرتو حساسیت پیدا کنند. این شیوه درمانی باعث آسیب به رگ‌ها و سلول‌های خونی که ملانوم را خون‌رسانی و تغذیه می‌کنند، می‌شود. از این روش درمانی فقط برای ملانوماهای کوچک استفاده می‌شود. و متاسفانه روی ملانومای بزرگ تاثیر چندانی ندارد.

درمان ملانوم چشم با سرما درمانی (Cold treatments)

سرما شدید ممکن است باعث از بین بردن سلول‌های سرطانی شود. اما این نوع درمان کاربرد چندانی ندارد. و شاید برای درمان برخی از ملانوماهای کوچک مورد استفاده قرار بگیرد. نام دیگر این شیوه درمانی کرایوتراپی است.

عمل جراحی برای درمان ملانوم چشم

در صورت پیشرفت بیماری و درگیر کردن بخشی از چشم یا تمام آن، ممکن است نیاز به برداشت قسمتی از چشم یا تمام یک چشم باشد. اینکه چه نوع عمل جراحی روی چشم صورت بگیرد بستگی به سایز ملانوم چشمی و جایی است که درگیر شده است دارد. گزینه‌های جراحی شامل موارد زیر است:

• جراحی برای حذف ملانوم و یک ناحیه کوچک از بافت سالم: کل ملانوم کوچک و بخش‌های اطراف آن را نیز برمی‌دارند. علت برداشته شدن اطراف ملانوم، اطمینان از عدم متاستاز سرطان است. حتی اگر تعدادی سلول سرطانی به بافت اطراف گسترش بیابد، پس از جراحی ملانوم دوباره شروع به فعالیت می‌کند.
• جراحی برای حذف یک چشم: برای ملانوماهای بزرگ ممکن است کل چشم یک‌جا برداشته شود.  همچنین اگر تومور باعث درد شدید چشم شود این عمل جراحی روی چشم بیمار صورت می‌گیرد.  بعد از برداشت چشم، به جای چشم برداشته شده، یک ایمپلنت شبیه به چشم یا همان چشم مصنوعی گذاشته می‌شود. در حالی که کل چشم برداشته می‌شود، عضلاتی که باعث حرکت چشم می‌شوند برداشته و حذف نخواهند شد . این عضلات به چشم مصنوعی متصل می‌شوند و بیمار قادر خواهد بود چشم مصنوعی را به حرکت در بیاورد.