کیست لوزالمعده یا کیست پانکراس

پانکراس یا لوزالمعده یک عضو دستگاه گوارش است که مسئول ترشح هورمون‌ها و آنزیم‌هایی است که به هضم غذا کمک می‌کنند. گاهی اوقات بر اثر عواملی ممکن است کیست‌های در سطح یا داخل این عضو شکل بگیرند. کیست پانکراس یا لوزالمعده کیسه‌ای حاوی مایع و ترشحات در بافت پانکراس است.

بیشتر کیست‌های پانکراس سرطانی نیستند. و بسیاری از آنها علایم خاصی را ایجاد نمی‌کنند. اما برخی از کیست‌های پانکراس می‌توانند سرطانی شوند. پزشک شما ممکن است نمونه‌ای از مایع کیست لوزالمعده را برای تعیین سرطانی شدن سلول های آن بردارد.

علائم کیست لوزالمعده یا کیست پانکراس

در برخی موارد ممکن است نشانه‌هایی مبنی بر وجود کیست‌های پانکراس وجود نداشته باشد. اغلب زمانی که برای درمان سایر بیماری‌ها، آزمایش‌های تصویربرداری شکم صورت می‌گیرد، متوجه وجود این کیست‌ها می‌شوند.

در صورت بروز علایم و نشانه‌های کیست لوزالمعده ، تعدادی از این علایم به شکل زیر خواهند بود:

• درد مداوم شکمی که ممکن است در کم نیز حس شود.
• وجود توده‌ای که می‌توانید در قسمت فوقانی شکم حس کنید.
• تهوع و استفراغ

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

به ندرت، کیست‌ها می‌توانند آلوده شوند. اگر تب و درد شکمی مداوم دارید، باید به پزشک مراجعه کنید.

پاره شدن کیست در لوزالمعده می‌تواند خطرناک و یک مورد اورژانسی باشد. اما خوشبختانه پارگی کیست در این اندام تقریبا نادر است. مایع خارج شده از کیست می‌تواند به عروق خونی آسیب رسانده و موجب خونریزی یا حتی باعث عفونت حفره شکم (پریتونیت) شود. اگر علائم یا نشانه‌ای از خونریزی و شوک داخلی با علایمی زیر دارید حتما به مراکز اورژانس مراجه کنید:

• غش
• درد شدید شکم
• کاهش سطح آگاهی
• ضربان قلب ضعیف و سریع
• استفراغ خونی

علل

علت بیشتر کیست‌های پانکراس ناشناخته است. برخی از کیست‌ها نتیجه برخی بیماری‌ها از جمله بیماری فون هیپال لینداو ( Hippel-Lindau) هستند. این بیماری نوعی اختلال ژنتیکی است که می تواند بر پانکراس و سایر اندام ها تاثیر بگذارد.

عوامل خطر یا ریسک فاکتورهای کیست پانکراس

• اعتیاد به از الکل
• سنگ های صفراوی
• پانکراتیت
• آسیب شکم

عوامل بالا می‌توانند خطر ابتلا به کیست پانکراس را افزایش دهند.

پیشگیری

بهترین راه برای جلوگیری از کیست لوزالمعده جلوگیری از ملتهب شدن پانکراس، عدم مصرف الکل و مراقبت های مناسب و به موقع برای جلوگیری از تشکیل سنگ صفراوری است.

تشخیص

کیست‌های پانکراس آسانتر از گذشته تشخیص داده می‌شوند، زیرا تکنولوژی تصویربرداری پزشکی بهبود یافته است. بسیاری از کیست‌های پانکراس در اسکن شکمی برای مشکلات و بیماری‌های دیگر مشاهده می‌شوند. چالش اصلی در خصوص کیست پانکراس تشخیص سرطانی بودن یا عادی بودن کیست است.

موارد زیر در روند تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• تاریخچه پزشکی
• سی تی اسکن
• اسکن ام آر آی
• سونوگرافی آندوسکوپی

ویژگی‌ها و موقعیت کیست لوزالمعده و سن و جنس شما می‌تواند به پزشکان کمک کند تا نوع کیست پانکراس را مشخص کند:

• Serous cystadenoma: می‌تواند به اندازه کافی بزرگ باشد که اندام‌های اطراف پانکراس را جابه‌جا کند. و باعث درد شکمی و احساس پریشانی در بیمار شود.داین کیست های سروزی اغلب در زنان بالای ۶۰ سال رخ می‌دهند و به ندرت سرطانی می‌شوند.
• Mucinous cystadenoma: معمولا در بدنه یا دم پانکراس قرار دارند و اغلب در زنان میان‌سال اتفاق می‌افتند. این کیست‌ها پیش آگهی خوبی ندارند، به این معنی که اگر بدون درمان رها شوند، ممکن است سرطانی شوند.
• (Intraductal papillary mucinous neoplasm (IPMN: اغلب در مردان و زنان بالای ۵۰ سال رخ می دهد. بسته به موقعیت و سایر عوامل آن، IPMN ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
• Papillary cystic tumor: معمولا در بدنه یا دم پانکراس قرار دارد و اغلب در زنان زیر ۳۵ سال دیده می‌شود. این کیست پانکراس نادر و سرطانی است.
• Cystic islet cell tumor: عمدتا جامد است، اما می‌تواند اجزای کیستیک داشته باشد. این نوع کیست‌ها نادر هستند. آنها می‌توانند با دیگر کیست‌های پانکراس اشتباه گرفته شوند و ممکن است پیش آگهی سرطان باشند.

درمان

درمان یا مراقبت‌های کیست لوزالمعده بستگی به نوع کیست، اندازه آن، ویژگی‌های و علت آن دارد. کیست پانکراس حتی اگر کوچک باشد ولی به دلیل موقعیت ویژه پانکراس باید درمان شوند. باید پیش از بزرگتر شدن و یا سرطانی شدن کیست ها اقدامات درمانی و مراقبتی لازم صورت بگیرد. برای تمامی انواع کیست لوزالمعده بیماران باید تحت نظر پزشک متخصص باشند.