امروزه وقتی صحبت از پروسهها و درمانهای زیبایی به میان میآید، نام تزریق BOTOX یا بوتاکس یا سم بوتولونیوم به عنوان رایجترین پروسه زیبایی بیشتر به گوش میرسد. انجمن جراحان زیبایی آمریکا تخمین زده است، که در سال ۲۰۱۴ حدود ۷ میلیون نفر از مردم آمریکا اقدام به تزریق سم بوتولونیوم کردهاند. برای درک بهتر این رقم بهتره بدونید که این رقم برابر با کل جمعیت آریزونا استدر این مقاله هرآنچه درباره بوتاکس باید بدانید نوشته شده است.
بسیاری از مردم برای درمان چین و چروک از تزریق بوتاکس استفاده میکنند. هرچند برای موارد دیگری نیز این سم به کار میرود. باری مثال از تزریق بوتاکس میتوان برای موارد زیر استفاده کرد:
پس ملاحظه میفرمایی، که کاربرد تزریق بوتاکس فقط محدود به زیبایی نیست. از این سم برای سرکوب برخی از بیماریها یا علایم بیماریها نیز استفاده میشود. داستان اینکه چگونه ما انسانها از یک سم باکتریایی برای مصارف زیبایی و درمانی بهره گرفتیم، یک داستان جالب و شگفت انگیز است. در ادامه بیشتر درباره تاریخچه BOTAX صحبت خواهیم کرد.
بوتاکس یا سم بوتولینیوم از باکتری به نام کلستردیوم بوتولونیوم (Clostridium botulinum) منشاء میگیرد. برای ما انسانها بهطور طبیعی، مبتلا شدن یا قرار گرفتن در معرض سم این باکتری، بسیار نادر است. اما در صورت مواجه با این عامل فلج کننده، قطعا دچار مشکل و حتی مرگ خواهیم شد.
بوتولیسم با فلج کردن عضلات صورت، دهان و گلو کار کار خود را آغاز میکند. بعد از درگیر کردن این قسمتها، اثر سم، سایر قسمتهای بدن را درگیر خود میکند. بطور قطع زمانی که عضلات مربوط به تنفس فلج بشوند باید منتظر مرگ فرد مبتلا باشیم. در ماه می ۲۰۱۷ در کالیفرنیا بر اثر مسمومیت با این سم، حدود ده نفر در پی مصرف سس ناچو در بیمارستان بستری شدند. که از میان آنها یک نفر جان خود را از دست داد.
۸ گونه متفاوت از باکتری کلستردیوم بوتولونیوم وجود دارد.
از میان این ۸ گونه، تنها از نوع A و B برای تولید بوتاکس آن هم به منظور مصارف کلینیکی استفاده میشود.
بعد از تزریق بوتاکس به داخل عضله، سم بوتولونیوم روی شبکه های عصبی مینشیند. این سم مانع از ترشح استیل کولین میشود (استیل کولین یک نوروترانسمیتر یا انتقال دهنده عصبی است). در غیاب استیل کولین فعالیت عضلات متوقف میشود. چون هیچ فرمانی از سوی مغر به عضله نمیرسد. در این حالت ناحیه تزریق بوتاکس دچار فلچ متمرکز میشود. به همین علت چین و چروک و اسپاسم عضلات به یک باره متوقف میشود.
همزمان با متوقف کردن ترشح استیل کولین، درد و واسطههای التهابی نیز متوقف میشوند. ماده P و گلوتامین نمونههایی از واسطههای التهابی هستند. پس متوجه شدیدم که چرا از بوتاکس برای درمان میگرن استفاده میکنند. زیرا بوتاکس درد و واسطههای دیگری که از علایم میگرن هستند را مهار میکند.
پس از درمان با سم بوتولونیوم علایم زیر ظاهر میشود:
اثر بوتاکس به مرور زمان کاهش پیدا میکند. با از سرگیری فعالیت عصبها و جوانه زدن یا تولید شاخههای عصبی، فعالیت عضله دوباره از سر گرفته میشود. اثر BOTOX حدودا به مدت ۱۲۰ روز در محل تزریق باقی خواهد ماند. به همین علت افرادی که این سم را تزریق میکنند برای بازگشت اثر باید دوباره اقدام به تزریق در همان محل قبلی کنند.
کلستردیوم بوتولونیوم برای اولین بار توسط یک دانشمند بلژیکی کشف شد. نام این دانشمند امیل پیر ون ارمنگن (Emile Pierre van Ermengem) بود. ارمنگن پس از شیوع سم بوتولونیوم در بلژیک به مطالعه درباره این باکتری و سم آن پرداخت. در سال ۱۹۲۰ دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو در تلاش بودند که سم بوتولونیوم را در مقیاس بالا از باکتری استخراج کنند. هر چند ۲۰ سال پیش از آن، دکتر ادوازد شانتز موفق به استخراج این سم شده بود.
در سال ۱۹۷۰ دانشمندان شروع به استفاده از سم بوتولونیوم برای درمان استرابیسم کردند (STRABISMUS). زمانی که اثر این سم را روی میمونهای مبتلا به استرابیسم آزمایش میکردند، محققاتن متوجه شدند که چین و چروک پیشانی میمونها کمتر شده و یا از بین رفته است.
پس از درمان موفقیت آمیز استرابیسم به کمک سم بوتولونیوم، مجوز استفاده از این سم برای مصارف درمانی صادر و نام آن بوتاکس گذاشته شد. بعدها بوتاکس توسط سازمان غذا و دارو آمریکا برای استفادههای پزشکی و آرایشی و بهداشتی تایید شد. از جمله مواردی که این سازمان اجازه استفاده از بوتاکس را میداد :
در تاریخچه پزشکی سم بوتولینیوم احتمالا بسیار قابل توجهتر از این حرفهاست. شاید به این علت که اولین تزریق میکروبیال بوده که برای اولین بار برای درمان بیماریها از آن استفاده شده است. تزریق محصولات باکتریایی به بدن انسان نشان دهنده یک اختراع جدید است. با گذشت هر سال، محققان فرمول های بیشتری از این عامل چند منظوره را ایجاد و برای استفاده بیشتر از آن استفاده میکنند.
لطفا توجه داشته باشید که، اگرچه پزشکان از سم بوتولینوم برای درمان انواع بسیاری از چین و چروک صورت استفاده میکنند، اما بسیاری از این درمانها از رده خارج شده است. به عبارت دیگر، در نهایت این پزشک است که برای درمان چین و چروک صورت با استفاده از بوتاکس قضاوت نهایی و بالینی را انجام میدهد.
بوتاکس یک عامل چند منظوره است که معمولا برای درمان بسیاری از انواع چین و چروک استفاده میشود. به طور کلی، استفاده از بوتاکس نسبتا بیخطر است، و عوارض جانبی کمی دارد. اگر علاقهمند به دریافت درمان از طریق تزریق بوتاکس هستید، لطفا قبل از هر کاری با متخصص پوست خود صحبت کنید.