آیا سرطان تیروئید قابل درمان است؟

مانند همه سرطان‌های دیگر، سرطان تیروئید نیز در سلول‌های سازنده تیروئید اتفاق می‌افتد. تیروئید یک غده پروانه‌ای شکل است، که در قسمت تحتانی گردن انسان قرار دارد. این غده مسئول ترشح هورمون‌هایی است که میزان ضربان قلب، فشار خون، درجه حرارت بدن و وزن را تنظیم می‌کنند.

رواج سرطان تیروئید

به‌طور کلی سرطان تیروئید چندان رایج نیست. اما بنظر می‌رسد در دهه گذشته میزان ابتلا به این نوع سرطان افزایش پیدا کرده باشد. البته با توجه به گسترش علم پزشکی و روی کار آمدن تکنولوژی‌های مدرن، یافتن آثار و علایم سرطان ها آسان شده است. به کمک همین تکنولوژی‌ها می‌توان درجات مختلف سرطان را شناسایی کرد.

علائم سرطان تیروئید

مراحل اولیه سرطان تیروئید علایم خاصی ندارد. اما با رشد و تکثیر سلول های سرطانی کم کم علایم ظاهر می‌شوند. برخی از علایم شایع سرطان تیروئید به شرح زیر هستند:

• بیمار ممکن است توده‌ای در پوست گردن خود لمس کند که بهبود پیدا نمی‌کند
• با توجه به محل آناتومیکی تیروئید، سرطانی شدن این غده روی حنجره تاثیر گذاشته و باعث خشونت در صدا می‌شود.
• با بزرگ شدن تیروئید و ایجاد فشار بر روی مری، شخص مبتلا در بلع مشکل پیدا می‌کند.
• در گردن بیمار درد ایجاد می‌شود.
• گره‌های لنفاوی گردن متورم خواهند شد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر هر یک از این علائم یا نشانه‌های ذکر شده در قسمت قبل را تجربه کردید، با پزشک خود ملاقات کنید. با توجه به این که سرطان تیروئید رایج نیست، در ابتدای کار پزشک ممکن است علایم دیگر را بررسی کند. شک به سرطان تیروئید احتمالا آخرین تشخیص پزشک خواهد بود.

علل ایجاد سرطان تیروئید

هنوز بطور قطع معلوم نیست که علت سرطان تیروئید چیست. سرطان در این عضو هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های تیروئید تغییرات ژنتیکی (جهش) را تجربه می‌کنند. جهش‌ها اجازه می‌دهند که سلول‌ها به سرعت رشد کنند و به آسانی تقسیم شوند. سلول‌های طبیعی چرخه مشخص و ثابتی دارند. همه سلول‌های طبیعی یک تولد و یک مرگ دارند. اما این قضیه برای سلول‌های سرطانی صادق نیست.

سلول‌های سرطانی از چرخه طبیعی سلول‌های مفید خارج می‌شوند. حتی توانایی و نوع مرگ و نابودی آن‌ها متفاوت است. چه بسا که این سلول‌ها بصورت طبیعی از بین نمی‌روند. پس از مدتی این سلول‌های غیر‌طبیعی در بافت تیروئید جمع می‌شوند و یک توده سرطانی ایجاد می‌کنند.

اگر این توده درمان نشود امکان دارد سلول‌ها از راه‌های متفاوتی به بافت های اطراف حرکت کنند که اصطلاحا به این اتفاق متاستاز گفته می‌شود. در نهایت این سلول‌ها تا می‌توانند ارگان‌های دیگر را درگیر کرده و موجب از کار افتادن فعالیت‌های طبیعی ارگان‌ها می‌شوند.

انواع سرطان تیروئید

نوع سرطان تیروئیدی که بیمار به آن مبتلا است، درمان و پیش آگهی را تعیین می‌کند. انواع سرطان‌تیروئید عبارتند از:

• سرطان پاپیلری تیروئید: شایع‌ترین نوع سرطان تیروئید، سرطان پاپیلری تیروئید است. در این نوع سرطان سلول‌های فولیکولار درگیر می‌شوند. سلولهای فولیکولار مسئول تولید هورمون‌های تیروئیدی و همچنین ذخیره آن‌ها هستند. سرطان پاپیلری تیروئید ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما اغلب در افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله رخ می‌دهد.
• سرطان‌تیروئید فولیکولار: سرطان‌تیروئید فولیکولار نیز از سرطانی شدن سلول‌های فولیکولار نشات می‌گیرد. این نوع سرطان معمولا افراد بالای ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این سرطان تیروئید نادر است و به طور پیوسته بسیار تهاجمی‌تر است.
• سرطان‌تیروئید مدولار:سرطان مدولار در سلول‌های تیروئید به نام سلول‌های C  آغاز می‌شود که هورمون کلسیتونین یا calcitonin را تولید می‌کنند. سطح بالایی از کلسیتونین در خون می‌تواند در یک مرحله بسیار زودرس سرطان‌تیروئید مدولار را نشان دهد. برخی از سندرم‌های ژنتیکی خطر ابتلا به سرطان مدولاری را افزایش می‌دهند، اگر چه این پیوند ژنتیکی غیر معمول است.
• سرطان تیروئید Anaplastic : نوعی سرطان نادر است. و به سرعت رشد می‌کند. درمان آن بسیار دشوار است. سرطان Anaplastic معمولا در بزرگسالان ۶۰ سال و بالاتر از آن بوجود میاید.
• لنفوم تیروئید: یک نوع نادر از سرطان است. که از سلول‌های سیستم ایمنی بدن در تیروئید آغاز می‌شود و بسیار سریع رشد می‌کند. لنفوم تیروئید معمولا در افراد مسن رخ می‌دهد.

ریسک فاکتور های سرطان تیروئید

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش دهند عبارتند از:

• جنس زن. اغلب در زنان بیشتر از مردان است.
• قرار گرفتن در معرض سطوح بالای تابش.نمونه‌هایی از قرار گرفتن در معرض تابش بالا شامل تشعشع رادیویی به سر و گردن است. برای مثال این مواد میتواند ناشی از انفجار نیروگاه یا سلاح هسته ای باشد.
• برخی از سندرم‌های ژنتیکی به ارث برده شده: سندرم‌های ژنتیکی که خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می‌دهند عبارتند: از سرطان‌تیروئید مدولار فامیلی و نئوپلازی اندوکرین چندگانه.

سرطان تیروئید که برگشت می کند

علیرغم درمان، سرطان تیروئید می‌تواند حتی زمانی که تیروئید برداشته شده باشد بازگردد. البته این اتفاق ممکن است زمانی رخ بدهد که هنگام عمل برداشت تیروئید‌ سرطانی، سلول‌های ریزی هنوز در موضع عمل باقی مانده باشد. سلول‌های باقی مانده بسرعت رشد می‌کنند و دوباره موضع را سرطانی می‌کنند.

شاید برای شما جای سوال باشد که سلولها در کجا و چگونه رشد می‌کنند. محتمل‌ترین مکان‌ها برای رشد سلول‌های سرطانی خارج نشده، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• گره‌های لنفاوی گردن
• قطعات کوچک از بافت تیروئید که بطور کامل بیرون آورده نشده‌اند.

سرطان تیروئیدی که مجددا عود کرده باشد قابل درمان است. در صورت عود مجدد این سرطان باید آزمایش های دوره ای خون و همچنین اسکن تیروئید را بصورت منظم انجام داد.

پیشگیری از بروز سرطان تیروئید

پزشکان هنوز مطمئن نیستند که چه عاملی موجب بروز سرطان تیروئید می‌شود. بنابراین هیچ راهی برای جلوگیری از آن در افرادی که به طور متوسط ​​خطر ابتلا به این بیماری را دارند ارائه نشده است.

پیشگیری برای افراد با خطر ابتلا بالا

همانطور که پیشتر گفته شد، جهش‌های ژنتیکی خطر ابتلا به سرطان تیروئید مدولار را افزایش می‌دهد. به کودکان و بزرگسالانی که در معرض چنین جهش‌هایی هستند، اغلب توصیه می‌شود که عمل جراحی تیروئید برای جلوگیری از سرطان (تیروئیدکتومی – پروفیلاکتیک) را انجام دهند.