تولید ( تلفظ و آواسازی )

تولید ( تلفظ و آواسازی ) چیست ؟

تولید( تلفظ و اواسازی) یا articulation ، توانایی حرکت دادن فیزیکی زبان ، لب ها ، دندان و فک و توالی صداهایی است که کلمات و جمله ها را میسازد .

چرا تولید مهم است ؟

تولید از این جهت حائز اهمیت است که میتوان به وسیله آن صداها ، کلمات و جملاتی ساخت که کاملا واضح باشند دیگران بتوانند آنرا درک و تفسیر کنند و هم چنین برای بیان نیازهای اولیه ، خواسته ها و تعاملات از طریق شرکت در محاورات پیچیده ، از آن بهره ببرد .

با توجه به میزان مشکلاتی که وجود دارد ، گفتار نامفهوم به طور قابل توجهی بر چگونگی تعامل برقرار کردن خوب کودک با بزرگترها و همسالانشان و هم چنین بر پیشرفت زبان و مهارتهای اجتماعی اثر گذار خواهد بود . کودکی که مشکلاتی برای درک شدن از طرف دیگران دارد ، میتواند خشمگین و سرخورده شود و مشکلات رفتاری برایش به همراه خواهد داشت . هم چنین در مهارتهای سواد آموزی مثل خواندن و نوشتن مهم است .

مهارت های لازم برای پیشرفت تولید ( تلفظ و آواسازی ) چیست ؟

توجه و تمرکز : تلاش مداوم ، شنیدن و انجام کار بدون حواس پرتی و تلاش مستمر برای اتمام کار ( مثلا به صدا و کلام به اندازه کافی توجه کند تا قادر به پردازش اطلاعات باشد)

شنیدن : برای تشخیص صدای گفتار

کارکرد خوب گوش میانی : اغلب اوقات وقتی کودک عفونت گوش یا گرفتگی و یا سرماخوردگی دارد ممکن است در سطح شنوایی اش اختلال ایجاد میکند و در نهایت در گفتار تاثیر گذار خواهد بود.

پردازش صداها : شنیدن و تشخیص تفاوت میان صداها

هماهنگی عضلات: توانایی حرکت دادن و هماهنگ کردن ماهیچه هایی که در تولید صداها دخیل هستند ( مثل دیافراگم ، لبها ، زبان ، تارهای صوتی و سقف دهان )

درک معانی که از طریق صدا منتقل میشود

چطور میتوانم بگویم کودکم مشکلاتی در رابطه با تولید دارد ؟

اگر کودک مشکلاتی در رابطه با تولید دارد ممکن است :

هنگام برقراری ارتباط با دیگران به شدت سرخورده و مایوس میشوند
به صورتی صحبت می کنند که درک آن حتی برای شنونده ی آشنا سخت است .
در ارتباط دادن بیش از یک یا دو صدا مشکل دارد
دوست دارد فقط از حروف صدادار استفاده کند ( صداهایی که دهان برای تلفظشان بسیار باز میشود )
حین مهارتهای غذا خوردن و یا پابه پا کردن توپ ، سخنان مبهمی بیان می کنند
نسبت به همسالانشان گفتارشان وضوح کمتری دارد و کمتر درک می شود .
نوک زبانی صحبت می کنند برای مثال زبان بین دندانها جلو می آید وقتی /s/ یا /z/ را تلفظ می کند اگر بالای سه و نیم تا چهار سالگی باشد .
بعد از ورود به مدرسه هم مشکلاتی برای بیان صداهای مختلف دارد .

وقتی کودک دچار اختلال تولید است چه مشکلات دیگری میتواند اتفاق بیافتد ؟

وقتی کودک مشکلات گفتاری دارد ممکن است در رابطه با موارد زیر هم مشکل داشته باشد :

مهارت های اجتماعی : با توانایی شرکت در تعامل دو طرفه با دیگران ( به صورت کلامی یا غیرکلامی) و برای مصالحه و توافق با دیگران و شناخت و پیروی از هنجارهای اجتماعی مشخص میشود
زبان رسا ( استفاده از زبان ) : استفاده از زبان از طریق سخن گفتن ، نشان دادن یا شکلهای ارتباطی دیگر برای بیان خواسته ها ، ایده ها و افکار . کودک ممکن است طول جملاتش را کم کند یا از کلمات آشنایی استفاده کند تا قابل درک بودن باشد .
اعتماد به نفس : باور داشتن کودک به توانایی هایش برای انجام کار
فصاحت و روانی : روانی همراه با صداها ، سیلابها ، کلمات و عبارات ساخته شده حین صحبت
استقلال : ممکن است بسیار به پدر و مادر برای تفسیر و درک محاوره ها وابسته باشد .
رفتاری : کودک از این لحاظ که از سوی دیگران درک نمی شود بسیار دلسرد میشود
خواندن و املا نوشتن که بسیار به صدا کشی کلمات متکی است .

برای بهتر شدن طرز بیان چه کاری میتوان انجام داد ؟

بازی : برای کودک کمی بزرگتر، بازیهایی ترتیب دهید در جاییکه چندین صدای مختلف حین بازی مدلسازی و استفاده میشود ( مثل گفتن چ چ چ مثل اینکه قطار حرکت می کند و یا صدای “baa” برای خوابیدن .
صحبت کردن با کودک در سراسر روز به مدلسازی تلفظ درست کلمات کمک میکند .
کم کردن صدای پس زمینه : صداهای پس زمینه را در خانه خاموش کنید ( برای مثال تلویزیون ، رادیو و موسیقی ) وقتی کودک مشغول کاری است تا حواس پرتی اش کم شود وقتی با کودک صحبت می کنید به او نگاه کنید و او را تشویق کنید که به شما نگاه کند در نتیجه بیان صداها و کلمات را به درستی میتواند ببیند .
خواندن برای کودک
شنیدن و پاسخ دادن به پیام کودک ( و نه تلفظ دقیق کلمات )
تکرار جملات اگر سخنان کودک مبهم است ( مثلا کودک می گوید تتاب منه و بزرگتر میگوید اره اون کتاب تویه با تکرار کردن آنچه کودک میگوید مدل زبانی خوبی ساخته میشود و شما نشان میدهید به آنچه کودک میگوید گوش میدهید
نمایش دادن : از کودک بخواهید اگر وقتی صحبت می کند درک نمی کنید آنرا نمایش دهد . یک تکرار از او بخواهید و سعی کنید حدس بزنید. از اینکه بگویید حرفهایش را نمی فهمید نترسید .

چه فعالیتهایی می تواند طرز بیان را بهتر کند ؟

نامگذاری اشیا حین انجام کارهایی مثل نگاه کردن به کتاب ، در ماشین ، یا حین تماشای بیرون ، در بازی و خرید
تقلید حالات چهره در آیینه ( مثل لبخند زدن ، بوسیدن، شکلک در آوردن )
بازی با کودک و با چیزهایی که واقعا دوست دارد و بازی با کلماتی که با آنها مشکل دارد
مدلسازی و استفاده از صداهای مختلف در طول تعاملات و در بازی مثل /s/ در صدای مار و صدای ” ش ” وقتی کودک در حال خوابیدن است
گوش دادن و تشخیص صداها در کلمات برای مثال “shoes” با صدای “sh” آغاز میشود
تصحیح کردن : اگر کودک کلمه ایی را اشتباه میگوید ، برگردید و آنرا اصلاح کنید اما لازم نیست دوباره آنرا بگوید مثلا کودک می گوید look at the tar . بزرگتر می گوید yes it is a cat و مکالمه ادامه می یابد . با مدلسازی پاسخ درست ، به تصحیح مثبت و دقیق کمک میشود به جای اینکه برچیزی که کودک اشتباه تلفظ کرده است تاکید شود .

چرا باید به دنبال درمان باشم اگر متوجه شوم کودکم مشکلاتی برای بیان تولید دارد ؟

مداخلات درمانی با توجه به موارد زیر برای کمک به کودک حائز اهمیت است :

بهبود توانایی کودک برای واضح سخن گفتن
بهبود توانایی کلامی کودک تا برای دیگران قابل درک باشد
بهبود توانایی کلامی کودک برای شرکت در تعاملات اجتماعی مثبت با همسالان و بزرگترها
تسهیل در برقراری تعاملات کودک با افراد غریبه و آشنا ( مثل اعضای خانواده و دوستان )
ایجاد سرخورگی کمتر برای کودکانی که در انتقال پیامشان مشکل دارند
بهبود روند املا نوشتن یا نوشتن

اگر کودک درمان نشده رها شود چه مشکلات دیگری همراه با مشکلات گفتاری ایجاد میشود ؟

وقتی کودک مشکلاتی تولیدی دارد ، ممکن است مشکلاتی در این موارد داشته باشد :

در دوست یابی و شرکت در تعاملات مثبت اجتماعی با دوستان
انجام تکالیف در سطوح بالاتر
قابل درک بودن کلام حین برقراری ارتباط مثلا هنگام ملاقات با افراد جدید ، بازی با دوستان و یا صحبت کردن با معلم
پیشرفت مهارتهای سوادآموزی مثل خواندن و نوشتن