سرخرگ ها

سرخرگ ها عروق خونی هستند که خون پر از اکسیژن را از قلب به بافتهای مختلف بدن میرسانند . هر سرخرگ یک لوله ی ماهیچه ایی است که با بافت صاف و مسطحی متصل میشود و سه لایه دارد :

اینتیما ، لایه داخلی که با بافت صافی امتداد می یابد و اندوتلیوم نامیده می شود .
مدیا ، یک لایه ماهیچه ایی است و و به سرخرگها کمک می کند تا با فشار بالا مواد را از قلب انتقال دهد .
ادونتیتیا ، بافت اتصالی که سرخرگ را به بافتهای مجاور متصل می کند .

بزرگترین سرخرگ آئورت است و لوله ی با فشار بالا را به بطن چپ قلب متصل می کند . شاخه های آئورت درون شبکه ایی بخشی از سرخرگ های کوچکتر هستند که در سراسر بدن گسترش می یابد . شاخه های کوچکتر سرخرگها ، سرخرگچه ها و مویرگ ها هستند سرخرگهای ریوی خون بدون اکسیژن را از قلب به ریه ها با فشارکم انتقال می دهند و به این ترتیب عملکرد این سرخرگها بی نظیر خواهد بود .

مشکلات مربوط به سرخرگها

تصلب شرایین: تشکیل پلاکهای کلسترول ( ماده ی مومی شکل ) در دیواره های سرخرگها سبب بروز مشکلاتی میشود . گرفتگی شرایین در سرخرگهای قلب ، مغز و گردن میتواند سبب بروز حملات و سکته های قلبی میشود .
واسکولیت: التهاب سرخرگها ممکن است در یک یا چند سرخرگ هم زمان ایجاد شود . بیشتر واسکولیتها به واسطه فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی رخ میدهند .
نابینایی موقتی: از دست دادن قدرت بینایی یک چشم به واسطه قطع موقتی جریان خون به شبکیه، بافت حساس به نور رخ می دهد که تا پشت چشم امتداد دارد . معمولا زمانی این حالت ایجاد می شود که بخشی از یک پلاک کلسترول در یکی از سرخرگ های کاروتیدی ( سرخرگ طرف گردن که خون مغز را تامین می کند ) می شکند و به سمت سرخرگ شبکیه ایی حرکت می کند ( سرخرگی که خون و مواد مغذی را برای شبکیه تامین می کند )
تنگی مجرا: باریک شدن سرخرگها معمولا به واسطه گرفتگی شرایین ایجاد میشود . زمانیکه این حالت در سرخرگهای قلب ،گردن یا پاها رخ دهد محدودیتهایی در جریان خون می تواند سبب مشکلات سلامتی جدی شود .
بیماری سرخرگ جانبی: گرفتگی شرایین سبب باریک شدن سرخرگها در پاها یا کشاله ران می شود . کم شدن جریان خون در پاها ممکن است سبب درد یا التهاب شود .
ترومبوسیس سرخرگی: لخته شدن ناگهانی خون در یکی از سرخرگها سبب توقف جریان خون میشود . درمان فوری برای تامین جریان خون برای سرخرگ لازم است .
انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی): لخته شدن ناگهانی خون در یکی از سرخرگهای تامین کننده خون برای قلب سبب بروز این مشکل می شود .
سکته مغزی: ایجاد لخته ناگهانی در یکی از سرخرگهای تامین کننده خون مغز سبب این مشکل می شود . سکته های مغزی ممکن است زمانی رخ دهد یکی از سرخرگها در مغز پاره شود و سبب خونریزی شود .
آرتریت گیجگاهی: التهاب سرخرگ گیجگاهی در جمجمه سبب بروز این مشکل میشود . فک درد هنگام جویدن و درد جمجمه از علائم شایع است .
بیماری سرخرگ کورنری: گرفتگی شرایین همراه با باریک شدن سرخرگهای تامین کننده ی خون به ماهیچه ی قلب سبب بروز این مشکل میشود . بیماری سرخرگ کورنر به احتمال بیشتر سبب حمله ی قلبی میشود .
بیماری سرخرگ کاروتید: آترواسکلروزی است با محدود کردن یک یا هر دو شریان کاروتید در گردن. بیماری شریان های کاروتید باعث سکته مغزی می شود.

تست سرخرگ ها

آنژیوگرام (آنژیوگرافی): لوله نازک و انعطاف پذیری درون سرخرگها وارد می شود ، رنگ کانتراستی تزریق میشود و اشعه ی ایکس جریان خون سرخرگها را نشان میدهد . نواحی باریک یا محل های در حال خونریزی سرخرگها اغلب از طریق آنژیوگرافی مشخص میشود .
آنژیوگرافی توموگرافیکی تجمیعی ( CT Ascan): اسکنر سی تی با استفاده از اشعه ایکس تصاویری از بافت میگیرد و کامپیوتر عکسهای سرخرگها را جمع اوری می کند اغلب قسمتهای باریک شده و مشکلات دیگری را نشان میدهد در حالیکه خطر کمتری نسبت به آنژیوگرافی دارد .
تست استرس: با استفاده از فعالیت ورزشی یا مواد دارویی ، قلب تحریک میشود تا ضربان قلب سریع تر شود . وقتی این استرس جریان خون را بالا ببرد ، آرتریت کورنری ممکن است با تست های مختلف مشخص شود .
آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی ( MRA scan): اسکنر ام ار ای از مغناطیس با توان بالا و کامپیوتری برای تهیه تصاویر کامل از ساختارهای درون بدن استفاده میشود . ام ار ای با استفاده از اسکنری که دارد این امکان را فراهم می کند بهترین تصاویر از سرخرگها به دست اید .
سونداژ قلبی: کاتتری ( لوله نازک و انعطاف پذیری ) درون یکی از سرخرگها در کشاله ران ، گردن یا ارنج وارد می شود تا به قلب برسد . تزریق نوعی رنگ خاص از طریق کاتتر کنترانست تصاویر به دست آمده را بهبود میبخشد در نتیجه میتوان جریان خون سرخرگ های کورنری را بر روی صفحه اشعه ایکس دید . انسداد سرخرگها ممکن است مشخص شده و سپس درمان شود .
بیوپسی سرخرگ: قطعه کوچکی از سرخرگ برداشته میشود و بیشتر برای تشخیص واسکولیت زیر میکروسکوپ بررسی میشود . سرخرگ گیجگاهی در جمجمه اغلب بیوپسی میشود .

درمان های مربوط به سرخرگها

استاتین ها: مواد دارویی کاهنده ی کلسترول به طور خوراکی تجویز میشود که شامل اتورواستاتین ( لیپیتور) ، فلاواستاتیت ( لسکال ) ، لواستاتین ( التوپریو ، مواکور ) ، پیتاواستاتین ( لیواو) و سیمواستانین ( زوکور ) می شود . مصرف روزانه ، استاتین ها میتواند خطر حمله قلبی یا سکته ی مغزی را کم کند . علاوه بر قابلیت کاهنده ی درد و تب ، اسپرین در فرایند انعقاد خون مداخله می کند . مصرف روزانه ی اسپرین میتواند از حملات قلبی و سکته ها جلوگیری کند .
پلاویکس ( کلوپیدوگرل ): دارویی است که در فرایند لخته شدن خون مثل اسپرین مداخله می کند . پلاویکس معمولا بعد از حملات قلبی و سکته ها تجویز میشود تا ازاتفاق افتادن مجدد انها در اینده جلوگیری شود .
اسنت گذاری سرخرگی: یک لوله ی توری کوچک درون سرخرگ گذاشته میشود تا انرا باز نگه دارد . استنت گذاری اغلب روی سرخرگهای قلبی انجام میشود
آنژیوپلاستی: در طول سونداژ قلبی یکی از سرخرگها ، بالونی درون رگ وارد میشود تا انرا باز نگه دارد .
کورتیکواستروئیدها: داروهای ضدالتهابی مثل پردنیزول یا متیل پردنیزول هم برای درمان واسکولیتها استفاده میشود که بر سرخرگها اثرگذار است .
مواد بیولوژیک: داروی بیولوژیکی با نام توسیلیزامب ( اکترما ) ممکن است استفاده شود . به صورت تزریق زیر پوستی است و ممکن است همراه با استروئیدها به کار رود . داروهای قوی باز کننده ی لخته ممکن است به بدن تزریق شوند تا لخته ی خونی عامل حملات قلبی و سکته را از بین برود .
سیلوستازول (پلتال) و پنتوکسیفیلی (ترنتال): این داروها از طریق سرخرگهای ران به افزایش جریان خون کمک می کند . در افراد مبتلا به بیماری سرخرگ جانبی ، این داروها میتواند به کاهش درد هنگام راه رفتن کمک کند .