سرخرگ کاروتید

شریانهای کاروتیدی عروق خونی مهمی در گردن هستند که خون برای مغز ، گردن و صورت را فراهم می کنند . دو نوع شریان کاروتیدی یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ قرار دارد . در گردن هر رشته سرخرگ کاروتید ی به دو بخش تقسیم میشود :

سرخرگ کاروتید داخلی خون برای مغز تولید می کند.

سرخرگ کاروتید خارجی خون برای صورت و گردن تولید می کند.

مثل همه ی سرخرگها ، سرخرگهای کاروتیدی از سه لایه بافت ساخته میشود :

اینتیما: درونی ترین لایه صاف
مدیا: لایه ی ماهیچه ایی میانی
ادونتیتیا: لایه خارجی

سینوس کاروتیدی یا حباب کاروتیدی از سرخرگ کاروتیدی در نقطه رشته مرکزی امتداد می یابد . سینوس کاروتیدی ، سنسوری دارد که به کنترل فشار خون کمک می کند . ضربان طبیعی سرخرگ کاروتیدی را با فشار دادن نوک انگشت روی گردن و خلاف جهت نای یا حنجره میتوان احساس کرد .

مشکلات مربوط به سرخرگ کاروتید

واسکولیت یا تورم سرخرگ کاروتید: التهاب سرخرگ کاروتید به واسطه مشکلات خود ایمنی یا عفونت ایجاد می شود .
سکته مغزی: لخته شدن ناگهانی خون در سرخرگ کاروتید میتواند رساندن خون به مغز را مختل کند و باعث سکته شود . قطعاتی از یک پلاک کلسترول در سرخرگ کاروتید ممکن است به سمت مغز حرکت کند و سبب سکته شود .
تنگی سرخرگ کاروتید: باریک شدن سرخرگ کاروتید معمولا به واسطه ی ایجاد پلاک کلسترولی و یا اترواسکاروسیس رخ میدهد . باریک شدن سرخرگ کاروتیدی معمولا تا رسیدن به مرحله ی حاد هیچ علامتی ندارد .
اتساع سرخرگ کاروتید: بخش ضعیف تر سرخرگ کاروتید به هر ضربان قلب مثل یک بالن متورم میشود . این حالت ریسک شکستن انرا زیاد می کند که میتواند سبب بروز سکته یا خونریزی شدید شود .
آمبولیسم سرخرگ کاروتید: یک قطعه پلاک کلسترول یا آمبولی مکن است از دیواره ی سرخرگ کاروتیدی جدا شده و به سمت مغز حرکت کند و سبب سکته شود .
الترواسکاروسیس سرخرگ کاروتید: ممکن است پلاک کلسترول در دیواره ی سرخرگ کاروتید طی سالها ساخته شود . بزرگ شدن پلاک در نهایت سرخرگ کاروتید را باریک می کند که تحت عنوان استنوسیس شناخته میشود و می تواند سبب سکته شود .
نابینایی: نابینایی موقتی در یک چشم معمولا به علت وجود یک پلاک کلسترول یا آمبولی است و سبب شکستن دیواره ی سرخرگ کاروتید می شود . آمبولی هم میتواند به سرخرگ تغذیه کننده ی چشم بچسبد و مانع از عبور جریان خون شود .
تورم و التهاب موقتی: در بعضی از موارد اختلالات خود ایمنی ، چند شاخه سرخرگ کاروتیدی متورم میشوند که تحت عنوان واسکولیت شناخته میشود . تب ، سردرد حاد در یک سمت سر و درد فک هنگام جویدن غذا از علائم ان می باشد .
سندروم حساسیت بالای کاروتید: در افراد کمی اعمال فشار روی سینوس کاروتید میتواند سبب افت ناگهانی فشار خون شود . علائم ممکن است هنگام اصلاح صورت یا محکم بستن یقه بروز کند .

تستهای سرخرگ کاروتید

التراسوند سرخرگ کاروتید: پروبی بر خلاف جهت پوست مستقر میشود که امواج صوتی از سرخرگ کاروتید منعکس شده و کامپیوتر تصاویری را روی صفحه نشان میدهد . التراسوند داپلری را میتوان برای اندازه گیری جریان خون در سرخرگ کاروتیدی برای قسمتهای باریک شده استفاده کرد .
آنژیوگرافی سرخرگ کاروتید تحت عنوان آنژیوگرام: رنگ کنترانستی درون عروق خونی تزریق میشود و اشعه ی ایکس از گردن میگذرد و تصاویری از سرخرگهای کاروتیدی را نشان میدهد . نواحی باریک شده ، متورم شده و متسع شده در آنژیوگرافی مشخص میشود .
آنژیوگرافی توموگرافی تجمیعی (CTA scan): اسکنر CT چندین اشعه ی ایکس از بافت عبور میدهد و کامپیوتر تمام تصاویر سرخرگ کاروتید و سرخرگهای کاروتیدی دیگر گردن و مغز را با هم جمع اوری می کند . رنگ کنترانستی درون عروق میتواند جزئیات دقیق تری از سرخرگهای کاروتیدی مثل باریک شدن ، متورم شدن را برای اهداف تشخیصی نشان دهد .
آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRI scan): اسکنر MRI از مغناطیس با توان بالا و کامپیوتری برای مشاهده ی جزئیات دقیق تر سرخرگهای کاروتیدی و سرخرگهای دیگر که خون برای مغز میسازند ، استفاده میکند . ام ار ای نسبت به سی تی اسکن در تشخیص سکته ها و مهم ترین مشکلات سرخرگ کاروتیدی برتری دارد .
ماساژ سینوس کاروتید: در یک مجموعه تحت کنترل ، پزشک مستقیما روی سینوس کاروتید را ماساژ میدهد این کار ممکن است مشکلات سینوس کاروتید را نشان دهد و برای درمان ریتم های غیر طبیعی قلب استفاده شود .

درمانهای سرخرگ کاروتید

پلاک بردای داخلی سرخرگ کاروتیدی: جراح از این روش برای باز کردن سرخرگهای باریک شده استفاده می کند که به واسطه ی پلاک کلسترولی در سرخرگ کاروتیدی ایجاد شده است . جراح اعصاب سرخرگ کاروتید را باز می کند ، پلاک را برمیدارد و سپس محل بستن سرخرگ را بخیه میزند .
استاتین ها: داروهای کاهنده ی کلسترول به صورت قرص هایی روزانه تجویز میشوند . استاتین ها ممکن است خطر سکته مغزی و قلبی را در افرادی با عروق باریک کاروتیدی با عنوان تنگی شریانی کم کنند .
آسپرین ها: در افرادی با ریسک بالای حمله ی قلبی یا سکته ی مغزی با مصرف روزانه ی آسپرین ممکن است ریسک سکته قلبی و مغزی بعد کاهش یابد . آسپرین با مداخله در اجزای خون اثر بخشی دارد به این ترتیب که با پلاکت سازی به انعقاد خون کمک می کند .
کلوپیدوگرل (پلاویکس): کلوپیدوگرل ممکن است همراه با آسپرین یا بدون ان در افرادی با ریسک بالای حمله قلبی یا سکته مغزی استفاده شود . مثل آسپرین ، کلیدوگرل در کار پلاکت سازی کمک می کند .
استنت گذاری سرخرگهای کاروتیدی: سیمی از درون سرخرگ عبور می کند تا به سرخرگ کاروتید برسد و یک لوله سیمی کوچک یا استنت درون درون سرخرگ باریک شده کاروتید به جلو رانده میشود . استنت گذاری سرخرگ کاروتیدی را میتوان در افراد با تنگی شریان استفاده کرد در حالیکه کاندیدهای مناسبی برای پلاک برداری با روش اندارترکتومی نیستند .
تجویزهای دارویی: تورم های موقت شریانی ، درمانهایی با استفاده از داروهای کورتیکواستروئیدی ( استروئیدها ) ، متوترکسات یا داروی بیولوژیکی با نام توسیلیزامب ( اکترما ) استفاده شود توسیلیزامب برای تزریق زیر پوستی تجویز میشود این دارو ممکن است همراه با استروئیدها برای کم کردن میزان استروئید در فردی که نیاز دارد استفاده شود .