تست کراتینین و کلیرانس کراتینین

در دو تست کراتینین و کلیرانس کراتینین سطح کراتینین در خون و ادرار بررسی می شود.  در این تست ها عملکرد کلیه ها بررسی می شود.

زمانی که  از راه متابولیسم غذا تبدیل به انرژی می شود، ماده ی دیگری به نام کراتین تشکیل می شود. کراتین به کراتینین شکسته می شود. کلیه ها کراتینین را از خون بر می دارند و آن را وارد ادرار می کنند.

اگر کلیه ها اختلال  داشته باشند، مقدار کراتینین در ادرار کم می شود ولی مقدار آن در خون بالا می رود.

سه نوع تست قابل انجام است:

سطح کراتینین خون

در این تست عملکرد کلیه ها بررسی می شود.  سطح بالای این تست ممکن است به معنی این باشد که کلیه ها به خوبی کار نمی کنند. مقدار کراتینین در خون تا حدی به میزان بافت عضلانی هم وابسته است. مردان به طور طبیعی سطح کراتینین بالاتری از زنان دارند.

کلیرانس کراتینین

در این تست میزان کراتینین برداشته شده از خون توسط کلیه ها اندازه گیری می شود. این تست از تست قبلی بهتر است و بهتر می تواند عملکرد کلیه ها را نشان دهد. این تست هم بر روی نمونه خون و هم بر روی نمونه ادرار ۲۴ ساعته انجام می شود.

نسبت اوره ی نیتروژنه ی خون BUN  به کراتینین

در این تست مقدار اوره ی خون بررسی می شود. اوره  ماده ی زائدی است که از تجزیه ی پروتئین های بدن حاصل می شود. اوره در کبد ایجاد می شود و از راه ادرار از بدن دفع می شود.

سطح کراتینین خون و BUN برای تعیین نسبت گفته شده استفاده می شود.  این نسبت برای بررسی وضعیت کم آبی بدن استفاده می شود، که ممکن است سطح کراتینین و BUN غیر عادی بدهد.

چرا تست کراتینین و کلیرانس کراتینین انجام می شود؟

• برای بررسی عملکرد طبیعی کلیه ها
• برای بررسی وضعیت بیماری کلیوی
• برای بررسی عملکرد کلیه ها در افرادی که داروهایی مصرف می کنند که ممکن است آسیب کلیوی بدهد.
• بررسی وضعیت کم آبی بدن. دهیدراسیون ممکن است BUN را  بیش از کراتینین افزایش دهد. در این حالت نسبت گفته شده بالا می رود. بیماری کلیوی و یا انسداد جریان ادراری می تواند باعث افزایش BUN و کراتینین شود.

آمادگی برای تست کراتینین و کلیرانس کراتینین

۲ روز قبل تست کراتینین، ورزش سنگین انجام ندهید. بیش از ۲۲۷ گرم گوشت و یا پروتئین در دوره ی زمانی ۲۴ ساعته  قبل تست کراتینین و در زمان تست ادراری کلیرانس کراتینین استفاده نکرده باشید.

این تست چگونه انجام می شود؟

• مسئول انجام تست به بازوی شما گارو می بندد و نمونه گیری را انجام می دهد.
• ناحیه  ورود سوزن با الکل تمیز می شود.
• سوزن وارد ورید می شود.
• وقتی که خون کافی جمع شد، گارو برداشته می شود.
• روی محل سوزن را با باند یا پنبه فشار می دهیم تا خونریزی متوقف شود.

خطرات تست کراتینین و کلیرانس کراتینین

• ممکن است در محل نمونه گیری کبودی کوچکی رخ دهد. برای پیشگیری از این حالت، پس از برداشت سوزن برای چند دقیقه محل را فشار دهید.
• در موارد نادر، ورید ممکن است پس از گرفتن نمونه ی خون ملتهب شود. این وضعیت فلبیت نام دارد و معمولا با کمپرس گرم برای چند بار در روز بیمار بهبود می یابد.
• اگر خونریزی ادامه دار باشد، ممکن است اختلالات خونریزی دهنده مطرح شود. داروهایی مثل آسپرین و وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده ی خون هم ممکن است شانس خونریزی را افزایش دهند.

نتایج تست کراتینین و کلیرانس کراتینین

کراتینین خون مردان : ۰.۶ تا ۱.۲ میلی گرم در دسی لیتر و یا ۵۳ تا ۱۰۶ میکرومول در لیتر

کراتینین خون زنان: ۰.۵ تا ۱ میلی گرم در دسی لیتر و یا ۴۴ تا ۹۷ میکرومول در لیتر

کراتینین خون جوانان : ۰.۵ تا ۱ میلی گرم در دسی لیتر

کراتینین خون اطفال : ۰.۳ تا ۰.۷ میلی گرم در دسی لیتر

کلیرانس کراتینین مردان ( جوان تر از ۴۰ سال ) : ۱۰۷ تا ۱۳۹ میلی لیتر در دقیقه و یا ۱.۸ تا ۲.۳ میلی لیتر در ثانیه

کلیرانس کراتینین مردان زنان ( جوان تر از ۴۰ سال ) : ۸۷ تا ۱۰۷ میلی لیتر در دقیقه و یا ۱.۵ تا ۱.۸ میلی لیتر در ثانیه

کلیرانس کراتینین به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می یابد.

نسبت BUN به کراتینین در بالغین : ۶ تا ۲۵، ۱۵.۵ بهترین نسبت است.

علت مقادیر بالا

علت کراتینین بالای خون ممکن است موارد زیر باشد:

• آسیب جدی کلیوی، و یا بیماری مزمن کلیوی. آسیب کلیوی ممکن است در اثر عفونت تهدید کننده ی حیات، شوک، سرطان و یا کاهش جریان خون کلیوی باشد.
• کم آبی بدن
• آسیب عضلانی. این موارد شامل سوختگی، رابدومیولیز، دیستروفی عضلانی، پلی میوزیت، و ورزش شدید است.
• شوک. افت فشار خون ممکن است ناشی از خونریزی شدید و عفونت بسیار شدید باشد.

کلیرانس کراتینین بالا ممکن است به علل زیر باشد:

• مسمومیت با مونوکسید کربن، کم کاری تیروئید، بارداری

نسبت بالای BUN به کراتینین:

• نارسایی کلیوی حاد ( ناگهانی). علت آن ممکن است کم آبی شدید و یا شوک باشد. نسبت بسیار بالای BUN به کراتینین ممکن است در اثر خونریزی دستگاه گوارش باشد.

علت مقادیر پائین

علت مقادیر پائین کراتینین

• دیستروفی عضلانی، و یا افزایش سن. سطح کم آن ممکن است نشان دهنده ی برخی انواع بیماری کبدی شدید باشد و یا رژیم غذایی با پروتئین بسیارکم. بارداری هم ممکن است این معیار را کاهش دهد.

کلیرانس کراتینین پائین

• به معنی بیماری مزمن کلیوی و یا آسیب جدی کلیوی است. آسیب کلیوی ممکن است در اثر عفونت تهدید کننده ی حیات، شوک، سرطان، افت جریان خون کلیوی، و یا انسداد ادراری باشد. سایر وضعیت ها مثل نارسایی قلبی و یا کم آبی بدن هم  نتایج مشابهی دارند.

نسبت کم BUN به کراتینین

• این معیار با رژیم غذایی کم پروتئین، آسیب عضلانی شدید به نام رابدومیولیز، بارداری، سیروز، سندرم ترشح نامتناسب هورمون ضد ادراری ارتباط دارد. گاها این سندرم با بیماری ریوی، سرطان، بیماری دستگاه عصبی مرکزی یا همان مغز و نخاع ارتباط دارد.

عوامل اثرگذار بر این تست

• برخی داروها مثل داروهای ضد قارچ آمفوتریسین بی، سایمتیدین، فنی توئین  ( دیلانتین)،  کینین، کینیدین، پروکائین آمید، متیل دوپا، تری متوپریم، ویتامین سی  ( اسید آسکوربیک)، سفالوسپورین ها بویژه سفوکسیتین، تتراسایکلین، و برخی دیورتیک ها.
• ورزش شدید تا ۲ روز قبل انجام تست کلیرانس کراتینین.
• خوردن بیش از ۲۲۷ گرم گوشت در ۲۴ ساعت قبل تست کراتینین و یا در زمان تست ادراری کلیرانس کراتینین.
• عدم جمع آوری ادرار برای ۲۴ ساعت.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com