اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD)

طبق تعریف مراجع بین‌ المللی (ASHA, 2005)، اختلال پردازش شنوایی مرکزی (central auditory processing) عبارت است از نقص در پردازش ادراکی محرکات شنوایی و فعالیت نوروبیولوژیکی زمینه در آن پردازش‌ها است.

اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) احتمالاً ناشی از بازنمایی عصبی ناهنجار اصوات گفتاری و غیرگفتاری در دستگاه عصبی مرکزی شنوایی است و امکان بروز آن در کودکان و بزرگسالان با شنوایی هنجار وجود دارد.

اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) نقص در پردازش سیگنال های شنیده شده که به نقص در حساسیت شنوایی و هوشی ارتباطی ندارد . در کودکان زمانی مطرح می شود که کودک ازنظر زبانی، یادگیری خواندن یا از نظر رفتاری اختلالاتی را نشان می دهد. به ناتوانی یا توانایی ناقص در کوشش برای درک کردن، به خاطر آوردن و شناختن اطلاعات شنوایی ارائه شده به فردی با هوش و حساسیت شنوایی نرمال اطلاق می شود.

اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) مشکلات متعددی در عملکردهای مهم مرتبط با پردازش گوش دادن و درک زبان بیانی، به خصوص در حضور نویز زمینه ایجاد می‌نماید. به همین ترتیب، نقص پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) می‌تواند شامل مشکل در جهت یابی و مکان یابی، تمایز شنیداری، بازشناسی الگوهای شنوایی، مشکل در پردازش‌های زمانی و دیگر اختلالات باشد. ضمناً اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) می‌تواند همراه با، یا ناشی از کم شنوایی محیطی نیز باشد. نتایج آزمون‌های مرکزی شنوایی در این افراد نشان از اختلال در دستگاه عصبی مرکزی شنوایی دارد.

علایم اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD)

• مشکل در شنیدن پیام گفتاری در نویز یا محیط بازآوا
• مهارت ضعیف گوش دادن
• مکان یابی
• یادگیری زبان خارجی، اصطلاحات تخصصی و غیر روزمره
• درخواست دائم برای تکرار مطالب
• مشکل در پردازش گفتار سریع
• پاسخ دهی نامناسب یا تاخیردر پاسخگویی به محرکات کلامی
• عدم توانایی دریافت ویژگی‌های پروزودیک گفتار (مانند لحن جملات)
• حواس پرتی سریع با محرکات خارجی
• مشکل در اجرای دستورات کلامی
• توانایی ضعیف در موسیقی
• مشکل در هجی کردن، خواندن، تلفظ و یادگیری
• ظرفیت محدود حافظه کوتاه مدت
• مدام تکرار کردن «چی» ، «هان»
• ناتوانی درتمرکز بر وقایع شنوایی و احساس خستگی بعداز دقت در گوش دادن
• نقص در یکپارچگی شنوایی برای ترکیب اصوات ، آگاهی واجی ،مهارت های آوایی
• ضعف حافظه شنوایی در دستورات و پی گیری توالی ها : فراموش کردن ابتدا وانتهای جمله ی گفته شده بلافاصله پس از بیان آن
• مهارت های زبانی و گفتاری آنها از نطر درکی و بیانی ضعیف هستند
• غالبا کم توجه هستند
• و در مواجه بافعالیت های فکری طولانی یاپیچیده به سرعت خسته می شوند
• با تحریکات بینایی وشنوایی گیج و سردر گم می شوند

شیوع اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD)

شیوع اختلال پردازش شنوایی مرکزی در پسران بیش از دختران (تقریبا دو برابر) است و در کودکانی که سابقه ابتلا به عفونت گوش میانی دارند نیز شیوع آن بیشتر است. به نظر می‌رسد تقریباً ۷ درصد کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی مرکزی باشند.

برخی منابع شیوع آن را ۲ الی ۳ درصد ذکر کرده‌اند.

اختلالات مشابه با اختلال پردازش شنوایی مرکزی

• اختلال نقص توجه/ بیش فعالی (ADHD)
• اتیسم
• اختلالات پردازش زبان
• برخی اختلالات شناختی منجر به بروز رفتارهایی مشابه اختلال پردازش شنوایی مرکزی در گوش دادن به اصوات می‌شوند.
• اختلالات یادگیری

تشخیص

تشخیص اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD) اغلب دشوار است. نتایج آزمون‌ها می‌تواند مبهم بوده یا تفسیر آنها دشوار باشد. از آنجا که اختلال پردازش شنوایی مرکزی در روش‌های تصویر برداری مغزی (برای مثالMRI و CT Scan) مشخص نمی‌شوند، برخی متخصصین آن را به عنوان یک ماهیت بالینی مشخص محسوب نمی‌کنند.

درمان اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD)

تحقیقات صورت گرفته در حوزه پلاستیسیتی عصبی، مبانی علمی محکمی در اختیار گذارده‌ است که بر مبنای آنها چندین قاعده کلی در مورد مداخلات اختلال پردازش شنوایی مرکزی شکل گرفته‌ است.

مداخلات اختلال پردازش شنوایی مرکزی

تغییر محیط یادگیری/ ارتباط برای تسهیل دسترسی به سیگنال شنیداری. برای برخی مبتلایان به اختلال پردازش شنوایی مرکزی (CAPD)، سیستم‌های FM، سمعک یا سایر وسایل کمک شنوایی می‌توانند کمک کننده باشند.

آموزش استفاده از موأخذ مرکزی جهت استحکام بخشیدن به مهارت‌های سطح بالای فرا – زبانی و فرا – شناختی تا به نوعی جبران کنند ضایعه شنیداری باشند.

درمان نقایص شنیداری خاص از طریق فعالیت‌های هدفدار تربیت شنوایی که می‌تواند به صورت برنامه‌های کامپیوتری یا روش‌های دیگر ارایه تحریکات صورت پذیرد.

با تشکر از : سارا سلحشوری – آسیب شناس گفتار و زبان