پرتو درمانی برای سرطان پستان

در این نوع درمان از مقادیر بالای پرتو برای از بین بردن سلول­های سرطانی یا توقف رشد و تکثیر آنها استفاده می ­شود. به دلیل این که در پرتو درمانی سلول­های سرطانی مورد هدف قرار می­گیرند، سلول­های سالم کمترین آسیب را خواهند دید.

آیا من نیاز به پرتودرمانی دارم؟

پزشک شما ممکن است پرتودرمانی را بعد از لامپکتومی (برای از بین بردن سلول­های سرطانی باقی مانده احتمالی) و همچنین بعد از ماستکتومی برای کاهش احتمال عود سرطان پستان، به شما پیشنهاد کند. ممکن است برای بعضی از علائم در سرطان­های پیشرفته، از رادیوتراپی استفاه شود. معمولاً پرتودرمانی چند هفته بعد از جراحی شروع می­شود، بنابراین بدن شما فرصت ریکاوری و بهبودی را خواهد داشت. اگر پزشکان انجام شیمی­درمانی را هم توصیه کند، ابتدا باید شیمی­درمانی انجام شود و بعد از آن پرتودرمانی.

چه انواعی از درمان را ممکن است پزشک به من توصیه کند؟

معمولاً برای درمان سرطان پستان از پرتوتابی از خارج بدن استفاده می­شود، یک دستگاه از بیرون بدن شما، پرتوهایی را به محلی که سلول­های سرطانی وجود دارند، می­ تاباند.

در براکی­تراپی، اشعه‌ها از طریق یک دستگاه که درون بدن شما کاشته می شود ساطع خواهد شد و به طرف تومور تابیده می شود.

پرتوتابی از خارج بدن چگونه است؟

درمانگر شما، شما را تا اتاق درمان همراهی می­کند و به شما کمک می­کند تا در حالت مناسب قرار بگیرد. پس‌ازآن، او اتاق را ترک خواهد کرد و درمان را شروع می­کند. شما باید حالت خود را حفظ کنید و آرام بمانید. درمانگر از طریق دوربین­ها و دستگاه­های دیگر، صدا و تصویر شما را خواهد داشت و شما را تحت نظر می­گیرد. اگر در مورد هر چیزی نگرانی دارید، با وی در میان بگذارید. درمانگر ممکن است دوباره برای تنظیم حالت بدن شما وارد اتاق شود و از آن خارج شود. دستگاه پرتوتابی به بدون شما نخواهد خورد و شما در طول درمان هیچ دردی نخواهید داشت. درمانگرتان برای اطمینان از اینکه شما در حالت مناسب قرار گرفته­اید یا نه، از شما یک تصویر اشعه ایکس خواهد گرفت که به آن “port film” می­گویند. این کار در هر جلسه درمان می­تواند اتفاق بیافتد و یادتان باشد که این عکس­ها نشان­دهنده نحوه پاسخ­دهی سرطان شما به درمان نیستند.

چرا نشانه­هایی روی پوست من ایجاد می­کنند؟

نشانه­های کوچکی شبیه خال، بر روی پوست شما تاتو می­شود تا محدوده مناسب برای پرتوتابی طی پرتودرمانی را به پزشک شما نشان دهد. این کار در پرتودرمانی از خارج بدن می­شود. سعی نکنید آن‌ها را پاک کنید و یا بخواهید آن را پررنگ کنید. درمانگر شما اگر نیاز باشد، ای علامت­ها را دوباره ایجاد خواهد کرد.

عوارض جانبی پرتوتابی از خارج بدن چیست؟

پرتوها از پوست شما عبور می­کنند و می­توانند باعث قرمزی، تورم، گرم شدن و حساس شدن آن شوند (مانند آفتاب­سوختگی). پوست شما ممکن است بلند شود و یا آبدار (حالت تاول) و حساس به لمس شود. بر اساس دوز (مقدار) اشعه، ممکن است شما در محل درمان کمتر تعریق داشته باشید و یا موهایتان بریزد.

این واکنش­های پوستی شایع و موقتی هستند. آن‌ها معمولا ۴ تا ۶ هفته بعد از آخرین جلسه درمان از بین خواهند رفت. اگر خارج از محل تحت درمان دچار مشکلات پوستی شدید، به پرستار و پزشک خود بگویید.

عوارض جنبی طولانی­مدت، ممکن است تا ۱ سال پس از پایان درمان وجود داشته باشند. آن‌ها می­توانند شامل تیره‌تر شدن پوست ناحیه تحت درمان منافذ پوستی در آن ناحیه، افزایش یا کاهش حساسیت پوست، ضخیم شدن بافت و یا پوست پستان و تغییرات در اندازه پستان باشد. یک عارضه نادر پرتودرمانی، ابتلا به سرطان و تومور جدید در ناحیه­ای که پرتو تابیده می­شود است. درباره­ی این خطر با پزشکتان صحبت کنید.

چگونه می­توانم واکنش­های پوستی را به حداقل برسانم؟

• از پوشیدن لباس­های تنگ و یا دارای فیبرهای مصنوعی مثل لباس­های پانسمان بر روی پوست ناحیه تحت درمان خودداری کنید. به‌جای آن از لباس­ هایی که با الیاف طبیعی مثل کتان ساخته شده است، استفاده کنید.
• از قرار دادن نوارهای پانسمان بر روی پوست ناحیه تحت درمان خودداری کنید.
• از سرما یا گرمای زیاد در محل تحت پرتوتابی خودداری کنید. از پدهای الکتریکی گرم­کننده، بطری آب سرد و پک یخ بر روی پوستتان استفاده نکنید.
• از قرار گرفتن در نور خورشید به‌ویژه در ساعات ۱۰ صبح تا ۱۴ بعدازظهر دوری کنید. حتی زمانی که دور­ه­ی درمانی شما به پایان رسیده است. این وضعیت می تواند باعث سوختگی شدید و ایجاد واکنش های پوستی زیادی شود. از یک کرم ضدآفتاب با حداقل SPF=30 استفاده کنید.از لباس­های پوشاننده مثل پیراهن آستین­بلند، مانتو و کلاه لبه­دار استفاده کنید.

براکی­تراپی چگونه است؟

دانه­ها یا قرص­های رادیواکتیو که اندازه آن‌ها مشابه اندازه دانه­های برنج است، درون پستان شما قرار داده می­شوند، نزدیک سلول­های سرطانی. اینکه این نوع درمان برای شما مفید است یا نه بستگی به‌اندازه تومور، محل آن و عوامل دیگر دارد.

عوارض آن می­تواند شامل قرمزی، کبودی، درد پستان، ضعف، عفونت و افزایش احتمال شکستن دنده­ها باشد. براکی­تراپی می­تواند به تنهایی یا در کنار پرتوتابی از خارج بدن انجام شود.

در طول یک دوره پرتودرمانی تغذیه من چگونه باید باشد؟

تغذیه مناسب برای مقابله شما با عوارض جانبی حاصل از دمان، اهمیت زیادی دارد. تغذیه مناسب به شما انرژی کافی می­دهد و به بدنتان کمک می­ کند تا بهبودی پیدا کند و با عفونت­ها بجنگد. همچنین می‌تواند به شما احساس خوب بودن بدهد.

به دلیل اینکه غذا خوردن در زمانی که حالتان خوب نیست، دشوار است، یک متخصص تغذیه می­تواند برای تغذیه مناسب در طول پرتودرمانی به شما کمک کند.

آیا پرتودرمانی من را خسته خواهد کرد؟

هر فردی سطح متفاوتی از انرژی دارد، بنابراین پرتودرمانی در افراد مختلف می­تواند اثرات متفاوتی داشته باشد، اکثر افراد بعد از گذشت چندین هفته از شروع درمان، احساس خستگی و کوفتگی دارند. اغلب اوقات این احساس خفیف است؛ اما گاهی بعضی افراد احساس خستگی زیادی دارند و باید برنامه زندگی خود را کمی تغییر دهند و سبک­تر کنند.

درصورتی‌که پزشکتان فکر کند که نیاز است، به شما توصیه خواهد کرد که فعالیت­های خود را کاهش دهید.

برای حفظ انرژی در طول درمان پرتوتابی:

• به اندازه کافی استراحت کنید.
• رژیم متعادل و مغذی داشته باشید.
• فعالیت­های خود را مدیریت کنید و استراحت­های دوره­ای را در برنامه­تان قرار دهید

درباره­ی درمان خود با چه کسی می­توانم صحبت کنم؟

پزشکتان می­تواند به سوالات شما دربارۀ عوارض جانبی درمان، نحوه­ی پاسخ­دهی سرطان شما به درمان و هدف درمان پاسخ دهد. شما می­­توانید در رابطه با احساسات خود، نگرانی­های خانوادگی، مسائل مالی و جنبه­های دیگر وضعیت شخصی­تان با مددکار اجتماعی بیمارستان صحبت کنید. اگر محل زندگی شما با محل درمانتان فاصله دارد، ممکن است برای اقامت یا حمل‌ونقل شما کمک­هایی به شما بشود.

دریافت نکات عملی و کلیدی و احساس حمایت و همدردی را می­توانید از طریق ارتباط با دیگر مبتلایان به سرطان پستان به دست بیاورید. از پزشک و یا مددکار اجتماعی خود درباره­ی چگونگی عضویت در گروه­های حمایتی سؤال کنید.

بعد از پرتودرمانی چه اتفاقی می­افتد؟

پزشک شما آزمایش‌ها و تصاویر اشعه ایکس را برای پیگیری بیماری شما ادامه خواهد داد. او به شما خواهد گفت که با چه فواصلی به او مراجعه کنید.

ترجمه شده از: webmd.com