پاراسنتز

پاراسنتز یک روش برای جمع آوری مایعات شکمی کاربرد دارد. افزایش ساخت مایع در شکم آسیت نام دارد. علت تجمع مایع ممکن است، عفونت، التهاب، آسیب و وضعیت هایی مثل سیروز و یا سرطان باشد. در این روش از سوزن باریک یا بلند استفاده می شود که وارد شکم می شود. مایع به آزمایشگاه فرستاده می شود و علت تجمع مایع بررسی می شود. این روش برای تسکین فشار و یا درد شکمی در بیماران سرطانی یا سیروزی کاربرد دارد.

چرا پاراسنتز انجام می شود

یافتن علت افزایش ساخت مایع در شکم
تشخیص عفونت مایع صفاقی
بررسی انواع خاص سرطان مثل سرطان کبد
حذف مقدار زیاد مایعات که درد و یا مشکلات تنفسی می دهد.
بررسی آسیب بعد از اختلال تجمعات مایع

آمادگی لازم برای انجام پاراسنتز

پیش از انجام این تست موارد زیر را به پزشک اطلاع دهید:

استفاده از هر دارویی
آلرژی به هر دارویی مثل داروهای بی حسی
مشکلات خونریزی دهنده و یا استفاده از داروهای ضد انعقاد مثل آسپرین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAIDs، و یا وارفارین
بارداری

تست پاراسنتز چگونه انجام می شود

این تست در مطب پزشک، اورژانس و یا بخش تصویر برداری انجام می شود.

اگر مقدار زیادی مایع با این روش تخلیه شود، بیمار به پشت خوابانده می شود و سر بیمار رو به بالا قرار داده می شود. افرادی که مایع کمتری از آن ها گرفته می شود ممکن است بتوانند بنشینند.

پزشک داروی بی حس کننده وارد شکم می کند. ناحیه را بی حس می کند و سوزن مخصوص پاراسنتز وارد می شود . پزشک باید مراقب باشد که خونی خارج نشود و یا سوزن وارد روده ها نشود. در این حالت می توان از سونوگرافی استفاده کرد.

اگر پزشک نیاز به جمع آوری مایعات زیادی داشته باشد، از راه ورید بازو به بیمار مایع داده می شود. این کار برای پیشگیری از افت فشار و یا شوک انجام می شود.

وقتی که مایع تخلیه شد، سوزن خارج می شود و محل ورود سوزن بانداژ می شود. پس از انجام تست، نبض، فشار خون و دما برای حدود ۱ ساعت بررسی می شود.

این روش ۲۰ الی ۳۰ دقیقه زمان بر است. اگر مقدار بیشتری مایع جمع آوری شود، این زمان بیشتر است. پس از انجام این تست بیمار می بایست فعالیت های طبیعی داشته باشد مگر آن که پزشک وی را منع کرده باشد.

بیمار در حین پاراسنتز چه احساسی دارد

ممکن است در زمان استفاده از داروی بی حسی درد سوزشی تیزی حس شود. در زمان ورود سوزن پاراسنتز به داخل شکم، درد تیز گذرا و یا فشاری حس می شود.

اگر مقدار مایعات جمع آوری شده زیاد باشد، کمی گیجی و یا سبکی سر حس شود.

بعد از این انجام این روش، ممکن است کمی مایع شفاف از محل خارج شود، بویژه اگر مقدار زیادی مایع استخراج شده باشد. مایع درناژ شده در طی ۱ تا ۲ روز کم می شود. ممکن است بانداژ و پد گاز نیاز شود.

خطرات پاراسنتز

احتمال بسیار کمی برای آسیب مثانه، روده و یا رگ های خونی شکم وجود دارد.

اگر سلول های سرطانی در مایع صفاقی وجود داشته باشد، احتمال کمی وجود دارد که این سلول های سرطانی به داخل شکم پخش شود.

اگر مقدار زیادی مایع جمع آوری شود، احتمال کمی برای افت شدید فشار خون وجود دارد. این حالت ممکن است باعث ایجاد شوک شود. در این حالت ممکن است، داروها و یا مایعات وریدی و یا هر دو برای برطرف کردن افت فشار خون لازم شود.

پس از تست

در موارد زیر فورا به پزشک اطلاع دهید:

تب بالاتر از ۳۸ درجه
درد شکمی شدید
قرمزی یا درد بیشتر در ناحیه ی شکمی
خون در ادرار
خونریزی و یا درناژ زیاد از محل

نتایج پاراسنتز

پاراسنتز طبیعی : عفونت، سرطان و یا موارد غیر طبیعی وجود ندارد.

پاراسنتز غیر طبیعی : تست های متعددی ممکن است بر روی مایع انجام شود.

شمارش سلولی : تعداد زیاد گلبول سفید در مایع ممکن است به معنی التهاب، عفونت ( پریتونیت)، و یا وجود سرطان باشد. مقدار بالای این سلول ها و نوتروفیل ها ممکن است به معنی وجود عفونت درون شکمی باشد به نام پریتونیت باکتریال خودبخودی.

گرادیان آلبومین آسیت : این معیار سطح پروتیئن مایع وخون را مقایسه می کند. پروتئین بالا در مایعات ممکن است به معنی سرطان، سل، سندرم نفروتیک و یا پانکراتیت باشد. سطح کم پروتئین در مایع ممکن است به معنی سیروز و یا لخته های خون وریدی در کبد باشد.

کشت : این روش بر روی مایع انجام می شود برای بررسی باکتری ها و یا سایر عوامل عفونی.

لاکتات دهیدروژناز : سطح بالای آن ممکن است به معنی عفونت یا سرطان باشد.

سیتولوژی : سلول های غیر عادی در مایع ممکن است به معنی سرطان باشد. سطح بالای آمیلاز ممکن است به معنی پانکراتیت باشد و یا وجود سوراخی در روده.

گلوکز : مقدار بالای گلوکز ممکن است به معنی عفونت باشد.