سردردهای خوشه ای یا کلاستر

سردردهای بسیار دردناک ولی نسبتا کوتاهی هستند که هر روز برای هفته ها یا ماه ها رخ می دهد. این سردردها معمولا در زمان های مشخصی در یک سال ایجاد می شوند برای مثال در بهار. به همین دلیل که این سردردها فصلی هستند، معمولا با علائم آلرژی یا استرس کاری اشتباه می شوند.

علت بروز این سردردها مشخص نیست، ولی ما می دانیم که عصب صورت در این بیماری درگیر می شود، و درد شدیدی در اطراف یکی از چشم ها ایجاد می شود. سردردهای کلاستر می تواند از سردردهای میگرنی شدیدتر باشد، ولی مثل میگرن طولانی مدت نیستند.

این نوع سردرد، کم ترین شیوع را بین سردردها دارد، و در ۱ در ۱۰۰۰ مورد بیمار دیده می شود. در مردان از زنان بیشتر دیده می شود. معمولا سن شروع این سردرد ۳۰ سالگی است. این سردردها ممکن است برای چند ماه تا چند سال کاملا ناپدید شود، ولی ممکن است عود کند.

در این سردرد چه مواردی رخ می دهد؟

وقتی که مسیر عصبی خاص در قاعده ی مغز فعال می شود، این سردرد رخ می دهد. این سیگنال ها از بخش عمقی تر مغز به نام هیپوتالاموس ایجاد می شوند، مرکزی که چرخه ی خواب و بیداری را کنترل می کند.

عصبی که در این افراد درگیر می شود، عصب تری ژمینال ( ۳ قلو) است، که حس صورت را مثل درد و یا گرما تامین می کند.

این عصب نزدیک چشم ها است، و در پیشانی شاخه می دهد، واز گونه ها عبور می کند، و به سمت خط فکی پائین می رود و از بالای گوش به سمت مقابل می رود.

مشکل مغزی زمینه ای مثل تومور یا آنوریسم عامل ایجاد این سردردها نمی باشد.

علائم سردردهای خوشه ای یا کلاستر

سردردهای کلاستر معمولا در مدت ۵ الی ۱۰ دقیقه به حداکثر شدت خود می رسند.

درد در این نوع سردرد تقریبا همیشه یک طرفه است و در یک دوره ی زمانی در یک سمت صورت می ماند.

این سردرد ممکن است مدت زمان کوتاهی ادامه داشته باشد، معمولا ۳۰ تا ۹۰ دقیقه، ولی شاید کم تر از ۱۵ دقیقه یا بیشتر از ۳ ساعت هم ادامه داشته باشد، و در ادامه ناپدید شود. ممکن است فرد ۳ بار در روز دچار این سردرد شود.

بیشتر افراد سردردهای روزانه ای برای ۲ هفته تا ۳ ماه دارند، در بین این دوره های سردرد، دوره های بدون درد حداقل ۲ هفته ای وجود دارد. در حدود ۲ تا از هر ۱۰ فردی که سردرد خوشه ای دارند، کم تر از ۱۴ روز در سال سردرد ندارند.

نشانه های خطرناک

حس سوزش ملایم
تورم چشم
کوچک شدن مردمک
قرمزی چشم
احتقان یا آبریزش بینی
قرمزی یا گرمی صورت

تعریق بیمار ممکن است آزار دهنده باشد.

این سردردها در افراد سیگاری یا افرادی که الکلی هستند شایع تر است. در طی این سردرد ها، بیمار به الکل و نیکوتین حساس تر است، به طوری که تنها مقدار کمی الکل می تواند این سردرد را ایجاد کند.

درمان سردردهای خوشه ای یا کلاستر

موفق ترین روش ها برای درمان این سردرد، سوماتریپتان ( ایمیترکس) و تنفس اکسیژن از راه ماسک برای ۲۰ دقیقه است. سایر داروهایی که برای میگرن کاربرد دارند به نام تریپتان ها هم اثر دارند. داروهای تجویزی ارگوت و اسپری بینی لیدوکائین ممکن است مفید باشد.

بیمار می بایست از داروهای پیشگیری کننده استفاده کند مگر این که دوره های سردرد کم تر از ۲ هفته باشد. پزشک می تواند داروهایی را برای کوتاه کردن دوره ی بیمار و شدت حملات تجویز کند شامل: