سندرم کمپارتمان

سندرم کمپارتمان زمانی اتفادق می­ افتد که در یکی از فضاهای بسته بدن، فشار زیاید ایجاد شود. معمولاً سندرم کمپارتمان در نتیجه خونریزی یا تورم به دلیل آسیب دیدگی بوجود می آید. فشار بالای خطرناک در سندرم کمپارتمان، روی جریان خون آن ناحیه اثر می ­گذارد و ورود و خروج خون از آن قسمت تحت تأثیر قرار می ­گیرد. این می ­تواند یک اورژانس باشد که نیازمند عمل جراحی است تا از آسیب ­های دائمی جلوگیری شود.

در سندرم کمپارتمان چه اتفاقی می ­افتد؟

گروه ­هایی از اندام یا ماهیچه­ ها در ناحیه­ هایی تقسیم بندی می­ شوند که به آنها کمپارتمان می­ گویند. شبکه ­های محکمی از بافت همبند به نام فاسیا، دیواره ­های این کمپارتمان­ ها را تشکیل می ­دهد و آن­ها را از هم جدا می­ کند. بعد از یک آسیب دیدگی، خون یا اِدِم (مایع حاصل از التهاب یا آسیب) ممکن است در آن کمپارتمان تجمع پیدا کند. دیواره­ های کمپارتمان نمی­ توانند به راحتی متسع شود، بنابراین فشار داخل کمپارتمان افزایش پیدا می­ کند و جلوی خون­ رسانی کافی به بافت­های داخل کمپارتمان را می­ گیرد. نتیجه این اتفاق می­ تواند آسیب شدید بافتی، از دست رفتن عملکرد بدن یا حتی مرگ باشد. ران­ ها، بازو و شکم مستعدترین مناطق برای ایجاد سندرم کمپارتمان هستند.

علل سندرم کمپارتمان

شایع ترین نوع سندروم کمپارتمان، نوع حاد آن است. در حدود  موارد، سندروم کمپارتمان حاد در پی شکستگی استخوان ران و بازو اتفاق می­ افتد. سندروم کمپارتمان حاد به سرعت در طول چند ساعت تا چند روز اتفاق می­ افتد. سندروم کمپارتمان می­ تواند تنها به دلیل خونریزی ناشی از شکستگی ایجاد شود یا ممکن است به دنبال جراحی برای درمان شکستگی، این سندروم ایجاد شود.

سندروم کمپارتمان حاد همچنین می­ تواند در پی آسیب دیدگی­ های بدون شکستگی استخوان اتفاق بیافتد که اینها شامل:

• آسیب­ های له شدگی
• سوختگی
• بانداژ کردن خیلی محکم
• فشار زیاد طولانی بر روی یکی از اندام در طول فقدان هوشیاری
• جراحی برروی عروق خونی دست یا پا
• یک لخته خونی مسدود کننده عرق اندام
• ورزش ­های بسیار شدید مخصوصاً حرکات گریز از مرکز (اکتانسیون تحت فشار)
• مصرف استروئیدهای آنابولیک هم می ­تواند نقشی در ایجاد سندروم کمپارتمان ایفا کند.

یک نوع دیگر سندرم کمپارتمان، نوع مزمن آن است که در طول روزها و هفته­ ها ایجاد می­ شود. همچنین به آن سندروم کمپارتمان فعالیتی هم گفته می­ شود چون ممکن است به دلیل ورزش ­های شدید تکرارشونده ایجاد شود. معمولاً قسمت تحتانی ران، ساق و یا کفل درگیر است.

سندرم کمپارتمان شکمی تقریبا همیشه بعد از یک آسیب شدید، جراحی یا در طول یک بیماری اساس اتفاق می ­افتد. بعضی از وضعیت­ ها که در ارتباط با سندروم کمپارتمان شکمی هستند عبارتند از:

• ضربه، مخصوصاً زمانی که باعث شوک شود.
• جراحی شکمی، به ویژه پیوند کبد
• سوختگی­ ها
• سپسیس (یک عفونت که باعث التهاب درکل بدن می ­شود)
• آسیب شدید یا خونریزی شکم
• شکستگی لگن
• تمرین ­های شدید شکمی (برای مثال درازنشست ­های شدید با وزنه روی سطح شیبدار)

زمانی که فشار کمپارتمان شکمی بالا می­ رود، جریان خون ورودی و خروجی با ارگان­های شکمی کاهش می­یابد. کبد، روده ­ها، کلیه­ ها و ارگان های دیگر ممکن است دچار آسیب­ های دائمی شوند.

علائم سندروم کمپارتمان

سندروم کمپارتمان حاد معمولاً در طی چند ساعت بعد از یک آسیب جدی به اندام تحتانی یا فوقانی اتفاق می­افتد.

بعضی از علائم سندروم کمپارتمان حاد عبارتند از: یک درد جدید و مداوم فشاری در اندام “دردی که از درد مورد انتظار برای آسیب دیدگی شدیدتر است” ، بی­حسی، سوزن سوزن شدن یا درد شبیه به برق گرفتگی در اندام ،تورم، سفتی و کبودی

علائم سندروم کمپارتمان مزمن (سندروم کمپارتمان فعالیت) شامل بدتر شدن دردفشاری یا کرامپ ­عضلانی در عضله­ درگیر (کفل، ساق یا قسمت تحتانی ران) ، در نیم ساعت اول شروع ورزش است. علائم معمولاً با استراحت کردن از بین می ­روند و عملکرد عضله در حد طبیعی باقی می­ ماند. سندروم کمپارتمان ­فعالتی ممکن است مثل دردهای ساق پا حس شود و گاهی با آن اشتباه شود.

علائم سندروم کمپارتمان شکمی معمولاً در افرادی که بستری هستند و یک بیماری اساسی دارند دیده می ­شود. آن­ها معمولاً نمی­ توانند علائمشان را توصیف کنند. پزشک یا اعضای خانواده فرد بیمار ممکن است شاهد این علائم باشند:

• یک شکم متسع و سفت
• فشارخون پایین
• درد شدید با لمس شکم
• کاهش حجم ادرار یا فقدان ادرار

تشخیص سندروم کمپارتمان

یک پزشک براساس نوع آسیب دیدگی، توصیف علائم از زبان بیمار و یک معاینه فیزیکی ممکن است به سندروم کمپارتمان مشکوک شود. گاهی تشخیص این سندروم با این یافته ­ها واضح است. در خیلی از موارد، تشخیص قطعی سندرم کمپارتمان نیازمند اندازه گیری مستقیم فشار درون کمپارتمان است. برای انجام این کار، پزشک یک سوزن را وارد کمپارتمان مشکوک به سندروم می­ کند و یک مانیتور که به سوزن متصل است، فشار داخل کمپارتمان را نشان می­ دهد.

می­ توان یک کاتتر پلاستیکی را وارد قسمت مربوطه از بدن کرد تا فشار را به طور پیوسته اندازه گیری کند. در موارد شک به سندروم کمپارتمان شکمی، یک فشارسنج سوزنی را از طریق مجاری ادراری وارد مثانه می ­کنند. فشار بالای مثانه به علاوه علائم مربوط به سندروم کمپارتمان شکمی، این تشخیص را قطعی می­ کند. تست­های آزمایشگاهی و تصویربرداری هم می ­توانند احتمال وجود این سندروم را ارزیابی کنند. اما هیچ تستی از اندازه گیری فشار مستقیم مثانه برای تشخیص سندروم کمپارتمان شکمی ارزشمند نخوهد بود.

درمان سندرم کمپارتمان

درمان سندرم کمپارتمان متمرکز بر کاهش فشار خطرناک در کمپارتمان مربوطه است. لباس­ها، پوشش­ ها، گچ، آتل و… که اندام مربوطه را دربرگرفته­ اند باید برداشته شوند. اکثر افراد مبتلا به سندروم کمپارتمان­ حاد نیازمند جراحی فوری برای کاهش فشار هستند. جراح برش­ های طولی بر روی پوست ایجاد می­ کند همچنین فاسیای زیرین را برمی ­دارند (فاسیوکتومی) تا فشار موجود پخش شود. درمان­های حمایتی دیگر شامل:

• نگه داشتن آن قسمت از بدن در سطح پایین تر از قلب (تا خونرسانی بهتر شود)
• اکسیژن رسانی از طریق بینی یا دهان
• مایع دادن از طریق عروق
• دادن داروهای مسکن

سندروم کمپارتمان مزمن می ­تواند به صورت پیشگرانه با جلوگیری از فعالیت­ های تشدید کننده آن و انجام حرکات کششی مناسب و فیزیوتراپی درمان شود. جراحی به عنوان درمان برای این نوع ضروری نیست اما ممکن است برای کاهش درد انجام شود. درمان سندروم کمپارتمان­ شکمی شامل اقدامات حمایت کننده از حیات مثل تهویه مکانیکی، دارو برای تنظیم فشارخون (تنگ کردن عروق) و درمان­ های جایگزین برای کلیه­ ها (مثل دیالیز) می­باشد. جراحی بازکردن شکم به منظور کاهش فشار داخل شکم ناشی از سندرم کمپارتمان ممکن است لازم باشد. بهترین زمان برای انجام جراحی در افراد مبتلا به سندروم کمپارتمان جراحی به ­طور واضحی مشخص نیست. جراحی در این موارد می ­توانند تضمین کننده حیات باشد، اما گاهی می­ تواند عوارض خطرناکی به دنبال داشته باشد.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com