اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید

آزمایش چربی خون ( اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید ) : افزایش چربی خون یکی از مشکلاتی است که پی آمد چاقی و سبک زندگی نامناسب ایجاد می شود. در این حالت چربی های ذخیره ای که تری گلیسیرید نام دارد، در بافت ها جمع می شود، از طرفی در خون هم مقدار کلسترول افزایش می یابد. چربی بالا بر روی کارکرد قلب و عروق اثر منفی دارد و خطر تشکیل پلاک ها  را افزایش می دهد. در نتیجه  عروق بسته می شود و خطر سکته ی قلبی و مغزی افزایش می یابد. به همین دلیل لزوم بررسی و پیگیری آزمایشگاهی چربی خون و توجه به علائم آن اهمیت ویژه ای دارد.

آزمایشات  مربوط به کلسترول ( Chol ) و تری گلیسیرید (Tg)

آزمایش های اندازه گیری سطوح کلسترول و تری گلیسیرید ، میزان ماده چربی ( کلسترول و تری گلیسیرید ) را در خون اندازه گیری می کند.

کلسترول در خون توسط یک پروتئین جا به جا می شود. این مجموعه پروتئین – کلسترول ، لیپو پروتئین نامیده می شود. آزمایش لیپوپروتئین میزان کلسترول تام ، LDL کلسترول ، HDL کلسترول و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند.

کلسترول

بدن از کلسترول برای کمک به ساخت سلول ها و هورمون ها استفاده می کند. افزایش بیش از حد کلسترول در خون باعث ایجاد پلاک و انسداد مسیر رگ ها می شود. افزایش میزان پلاک چربی ها، شانس حمله قلبی و سکته قلبی را بالا می برد.

HDL ( لیپو پروتئین با چگالی بالا )

 به حذف چربی ها از بدن با اتصال به آن در جریان خون و حمل آن به کبد برای دفع کمک می کند. HDL گاهی کلسترول خوب نامیده می شود. افزایش میزان HDL کلسترول ممکن است احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد.

LDL  ( لیپو پروتئین با چگالی پایین )

 میزان زیادی چربی و مقدار اندکی پروتئین را از کبد به سایر قسمت های بدن منتقل می کند. میزان معینی از  LDL در خون شما طبیعی است، چون که LDL  کلسترول را به قسمت هایی از بدن که به آن نیاز دارند می برد. اما LDL گاهی کلسترول بد نامیده می شود، چون افزایش میزان آن ممکن است شانس بیماری های قلبی را بالا ببرد.

VLDL ( لیپو پروتئین با چگالی خیلی کم )

این لیپوپروتئین حاوی مقدار کمی پروتئین است. هدف اصلی VLDL توزیع بیشتر گلیسیرید تولید شده توسط کبد می باشد. افزایش میزان VLDL کلسترول می تواند باعث تجمع چربی ها در شریان ها شود و شانس ابتلا به بیماری های قلبی را بالا ببرد.

تری گلیسیرید

تری گلیسیرید یک نوع چربی در بدن است که انرژی را در بدن ذخیره کرده و آن را در اختیار عضلات  قرار می دهد. میزان  این چربی در خون اندک است. افزایش میزان تری گلیسیرید به همراه افزایش LDL کلسترول شانس ابتلا به بیماری  های قلبی را نسبت به زمانی که فقط میزان LDL بالا باشد، افزایش می دهد.

علت انجام اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید چیست ؟

آزمایش کلسترول و تری گلیسیرید به دلایل زیر انجام می شود :

• بخشی از آزمایشات روتین برای بررسی مشکلات چربی خون است.
• بررسی  سیر درمانی با دارو های کاهنده چربی.
• کمک به تخمین زدن شانس ابتلا به بیماری قلبی ، مخصوصا اگر شما سایر فاکتورهای بیماری قلبی و یا علایم بالینی مشکوک را  در این زمینه داشته باشید.
• اگر شما علایم غیر طبیعی دارید مثل زردی پوست ، که ممکن است به دلیل بیماری ژنتیکی باشد که در آن میزان کلسترول افزایش زیادی دارد.
• بررسی کلسترول و تری گلیسیرید
• سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که هر فردی که سن بیشتر از ۲۰ سال دارد، باید میزان کلسترول خون خود را بررسی کند. سازمان های دیگر آزمایش کلسترول را بر اساس سن و عوامل خطر بیماری قلبی قرار داده اند.

با پزشک خود در مورد زمان انجام آزمایش کلسترول مشورت کنید.

آمادگی های لازم برای اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید چیست ؟

• آمادگی برای انجام این آزمایش بستگی به نوع آزمون دارد. از پزشک خود در مورد نوع آزمایشی که انجام می دهید بپرسید که ناشتایی لازم دارد یا خیر. برای مثال اگر آزمایش کلسترول تام و یا LDL کلسترول را باید انجام دهید ، احتیاجی به ناشتایی نیست. اما اگر آزمایش اندازه گیری LDL و HDL را انجام می دهید ، باید ۹ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
• اگر پزشک به شما گفت که قبل از انجام آزمایش باید ناشتا باشید ، شما نباید به مدت ۹ تا ۱۲ ساعت قبل از گرفتن نمونه خون چیزی به جز آب بخورید و یا بنوشید. معمولا خوردن دارو با آب در صبح آزمایش بلا مانع است. ناشتا بودن همیشه ضروری نیست ولی ممکن است توصیه شود.
• شب قبل از آزمایش غذای چرب نخورید.
• قبل از آزمایش از مصرف الکل و ورزش شدید خودداری کنید.
• بسیاری از داروها می توانند نتیجه این آزمایش را تغییر دهند. باید پزشک را در مورد هر نوع دارویی که مصرف می کنید ( چه با نسخه چه بی نسخه ) مطلع سازید.
• اگر در ۷ روز گذشته آزمایش اسکن استخوان یا غده تیرویید با ماده رادیو اکتیو انجام داده اید به پزشک اطلاع دهید.
• با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش. این کار به شما کمک می کند که اهمیت این آزمایش را متوجه شوید٬ (پر کردن فرم اطلاعات پزشکی).

اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید چگونه انجام می شود ؟

• بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو که جریان خون را متوقف می کند . این کار رگ زیر نوار را بزرگ تر می کند، در نتیجه سوزن در رگ راحت تر فرو می رود.
• تمیز کردن محل فرو رفتن سوزن
• فرو بردن سوزن در داخل رگ. ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن لازم باشد.
• وصل کردن لوله به سوزن تا از خون پر شود.
• باز کردن نوار از بازو، وقتی که خون کافی جمع آوری شده باشد.
• قرار دادن باند یا پنبه در محل سوزن بعد از در آوردن سوزن
• فشار دادن جای سوزن و بانداژ کردن محل

بیمار در حین اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید چه احساسی دارد؟

نمونه خون از رگ بازو گرفته می شود. یک نواری که حالت کشسانی دارد، به بالای بازو بسته می شود ٬ که ممکن است احساس کنید کمی سفت است. شما ممکن است احساس درد ناشی از فرو بردن سوزن نداشته باشید و یا ممکن است احساس سوزش داشته باشید.

نتیجه اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید

آزمایش کلسترول و تری گلیسیرید میزان ماده چربی ( تری گلیسیرید و کلسترول ) را در خون اندازه گیری می کند.

نتیجه معمولا بعد از ۲۴ ساعت در دسترس است.

این مقادیر میزان طبیعی کلسترول در افراد بالغ است. میزان طبیعی تری گلیسیرید و کلسترول در کودکان و نوجوانان کمی متفاوت است.

سطوح کلسترول و تری گلیسیرید

کلسترول کامل

مطلوب : کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl) یا کمتر از ۵.۲ میلی مول در لیتر ( mmol/L)

متوسط رو به بالا : ۲۰۰–۲۳۹ mg/dL یا ۵.۲–۶.۲ mmol/L

بالا : ۲۴۰ mg/dL  و بالاتر  یا ۶.۲ mmol/L  و بالاتر

کلسترول HDL

بالا ( مطلوب) : ۶۰ mg/dL  و بالاتر یا ۱.۶ mmol/L  و بالاتر

قابل قبول : ۴۰–۶۰ mg/dL یا ۱.۰–۱.۶ mmol/L

پائین (غیر مطلوب) : کمتر از ۴۰ mg/dL یا کمتر از ۱.۰ mmol/L

کلسترول LDL

سطح بهینه : کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر ( کمتر از ۷۰ میلی گرم در دسی لیتر برای افرادی که در خطر بالا برای حمله ی قلبی قرار دارند.) یا کمتر از ۲.۶ میلی مول در لیتر ( کمتر از ۱.۸ میلی مول در لیتر برای افرادی که در خطر بالا برای حمله ی قلبی قرار دارند.)

نزدیک سطح بهینه : ۱۰۰–۱۲۹ mg/dL یا ۲.۶–۳.۳ mmol/L

حد متوسط رو به بالا : ۱۳۰–۱۵۹ mg/dL یا ۳.۴–۴.۱ mmol/L

بالا : ۱۶۰–۱۸۹ mg/dL و یا ۴.۱-۴.۹ mmol/L و بالاتر

بسیار بالا : ۱۹۰ mg/dL  و بالاتر و یا ۴.۹ mmol/L   و بالاتر

کلسترول VLDL

سطح بهینه : ۳۰ mg/dL  و کمتر یا ۰.۷۸ mmol/L  و کمتر

تری گلیسیرید

سطح طبیعی : کمتر از  ۱۵۰ mg/dL یا کمتر از   ۱.۷ mmol/L

حد متوسط بالا : ۱۵۰–۱۹۹ mg/dL یا ۱.۷–۲.۳ mmol/L

بالا : ۲۰۰-۴۹۹ mg/dL یا ۲.۳-۵.۶ mmol/L

بسیار بالا : ۵۰۰ mg/dL  و بالاتر یا ۵.۶ mmol/L  و بالاتر

اگر میزان HDL کلسترول ۶۰ میلی گرم بر دسی لیتر ( ۱.۵ میلی مول بر لیتر ) یا بالا تر باشد ، شانس بیماری قلبی کاهش می یابد.

اگر میزان HDL  کلسترول کمتر از ۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر ( ۱ میلی مول بر لیتر ) باشد ، شانس بیماری قلبی افزایش می یابد، بویژه زمانی که میزان کلسترول تام نیز بالا باشد.

نسبت کلسترول تام به HDL ( کلسترول خوب ) نیز می تواند مهم باشد مخصوصا اگر میزان کلسترول تام بالا باشد.

افزایش شدید کلسترول و تری گلیسیرید ممکن است به دلایل ارثی باشد. ( هایپر کلسترولمیا و یا هایپر لیپیدمیا )

با پزشک خود در مورد عوامل دیگری که شانس بیماری قلبی را بالا می برد، مشورت کنید. اگر سایر فاکتورهای خطرناک برای بیماری قلبی را داشته باشید، پزشک ممکن است معیار هدف کلسترول را برای شما تغییر دهد . بیماری هایی مثل :

• بالا بودن میزان فشار خون
• استفاده از سیگار
• دیابت
• سابقه خانوادگی CAD
• جنس مذکر و یا سن بالاتر از ۴۵ سال و یا خانم بالای ۵۵ سال.
• اگر شما شانس زیادی برای بیماری قلبی دارید ، پزشک ممکن است از شما بخواهد که میزان LDL کمتر از ۷۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد.

چه عواملی بر نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد ؟

بسیاری شرایط می تواند نتیجه اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید را تحت تاثیر قرار دهد. پزشک با شما در مورد هرگونه نتیجه غیر طبیعی که ممکن است با مشکلات شما مرتبط باشد ، صحبت می کند.

عللی که شما ممکن است نتوانید آزمایش اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید را انجام دهید و  اینکه نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:

• مصرف داروهایی مثل : دیورتیک ها ، کورتیکو استروئید ها ، هورمون های جنسی مردانه ( آندروژن ها ) ، استروژن ، داروی ضد بارداری ، آنتی بیوتیک ها و نیاسین ( ویتامین B3 ).
• استرس جسمی مثل عفونت ، حمله قلبی ، جراحی.
• ناشتا نبودن به مدت ۹ تا ۱۲ ساعت.
• سایر بیماری ها مثل : کم کاری تیروئید ، دیابت و یا بیماری کلیوی و کبدی.
• مصرف بیش از حد الکل و یا مواد مخدر.
• بیماری کبدی ( مثل سیروز و هپاتیت ) ، سوءتغذیه و یا پر کاری تیروئید.
• بارداری. بیشترین میزان تاثیر، در سه ماهه سوم بارداری است. و معمولا مقدار آن بعد از زایمان کاهش می یابد.

بررسی ها و تفکرات در مورد اندازه گیری سطح کلسترول و تری گلیسیرید

• شیلومیکرون نوع دیگری از لیپوپروتئین است که با یک آزمایش دیگر قابل اندازه گیری است. شیلومیکرون در خون وجود دارد و چربی را از روده به کبد حمل می کند.
• شیلومیکرون ها تری گلیسیرید را برای مواقع ضروری به عضلات حمل می کند و یا تری گلیسیرید را در بافت چربی ذخیره می کند.
• افزایش میزان کلسترول شانس حمله قلبی را افزایش می دهد. هر چه میزان کلسترول بالا تر باشد ، شانس ابتلا به حمله قلبی بیشتر می شود.  افزایش کلسترول تام در جوانان اهمیت زیادی دارد، چون تنگی عروق کرونر معمولا سال ها وقت نیاز دارد.
• تغییر در شیوه زندگی ممکن است به کاهش میزان کلسترول و افزایش میزان HDL ( کلسترول خوب ) کمک کند. بعضی افراد به رژیم غذایی و تغییر شیوه زندگی بهتر واکنش می دهند.

تغییر در شیوه زندگی شامل موارد زیر است :

• ترک سیگار
• خوردن غذاهای سالم  و کاهش مصرف چربی حیوانی و کلسترول در رژیم غذایی. افزایش مصرف فیبر و ترکیبات کربوهیدرات دار.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com