کیستها و تومورهای تخمدان

تخمدان ها دو ارگان کوچک در دو طرف رحم در بدن خانم ها هستند. تخمدان ها هورمون های استروژن که باعث ایجاد قاعدگی می شود را می سازند. هر ماه تخمدان ها یک تخمک آزاد می کنند. تخمک ساخته شده از لوله های فالوپ پایین آمده و بارور می شود. به این چرخه آزاد شدن تخمک، تخمک گذاری می گویند.

علت بوجود آمدن کیست تخمدان چست؟

کیست یک کیسه مایع است که می تواند در تخمدان تشکیل شود. بسیار هم شایع است. خصوصا در سال های باروری.

کیست های تخمدان انواع مختلفی دارند. شایع ترین کیست، عملکردی است و در زمان تخمک گذاری تشکیل می شود.

سایر انواع کیست ها عبارتند از:

• تخمدان پلی کیستیک. در تخمدان پلی کیستیک ( PCOS) فولیکول ها در تخمدان ها نمی توانند بطور طبیعی  باز شوند و کیست شکل می گیرد.
• اندومتریوز. در زنان مبتلا به اندومتریوز، بافتی از دیواره رحم در سایر نقاط بدن رشد می کند که شامل تخمدان ها می باشد. بسیار دردناک است و بر قدرت باروری تاثیر می گذارد.
• Cystadenomas: این کیست از سلول های سطح تخمدان تشکیل شده است و اغلب پر از مایع هستند.
• Dermiod Cysts: این نوع کیست حاوی بافت مشابه ای است که در سایر قسمت های بدن  وجود دارد مثل پوست مو و دندان.

علت ایجاد تومور های تخمدان چیست؟

تومور ها می توانند در تخمدان رشد کرده همانطوری که در سایر قسمت های بدن تشکیل می شوند. اگر تومور غیر سرطانی باشد به آن خوش خیم می گویند. اگر تومور سرطانی باشد به آن بدخیم می گویند. سه نوع تومور های تخمدانی عبارتند از:

• تومور سلول های اپیتلیال از سلول های سطح تخمدان تشکیل می شود. این تومورها شایع ترین نوع تومورهای تخمدان هستند.
• تومور های سلول های زایا در سلول هایی که تخمک تولید می کنند تشکیل می شود. آنها می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند ولی اکثرا خوش خیم هستند.
• تومورهای استرومال در سلول هایی تشکیل می شود که هورمون زنانه تولید می کند.

پزشکان به درستی علت ایجاد سرطان تخمدان را نمی دانند. آنها چند عامل را در ایجاد آن دخیل می دانند که عبارتند از:

• سن. خصوصا در خانم هایی که نزدیک به سن یائسگی هستند.
• استعمال دخانیات
• چاقی
• بچه دارنشدن. ( اگرچه مصرف داروهای ضد بارداری ، شانس ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد)
• مصرف داروهای هورمونی
• مصرف داروهای باروری ( مثل کلومید)
• داشتن سابقه خانوادگی سرطان تخمدان سینه و یا کولورکتال. ( داشتن ژن BRCA شانس ابتلا را افزایش می دهد)

علایم بالینی کیست ها و تومورهای تخمدان چیست؟

اغلب کیست های تخمدان علایم بالینی خاصی ندارند و شما ممکن است از وجود آن ها بی خبر باشید و در انجام آزمایشات روتین لگنی متوجه آن شوید. کیست های تخمدان در صورتی می توانند مشکل ساز شوند که پیچ و تاب بخورند  وخونریزی کنند و یا پاره شوند.

اگر شما هر یک از علایم بالینی زیر را داشتید بررسی آن ها اهمیت دارد. دلیلش این است که آن ها نیز می توانند نشان دهنده ی تومور باشند. سرطان تخمدان معمولا قبل از اینکه تشخیص داده شود گسترش می یابد.

علایم بالینی سرطان و کیست تخمدان شامل موارد زیر است:

• درد و یا نفخ شکم
• اشکال در دفع ادرار و یا تکرر ادرار
• درد مبهم در کمر
• درد در هنگام مقاربت
• خونریزی غیر طبیعی و قاعدگی دردناک
• افزایش وزن
• تهوع و استفراغ
• از دست دادن اشتها

پزشک چگونه تومور و کیست را تشخیص می دهد؟

پزشک شما ممکن است در حین انجام بررسی های روتین، توده ای در لگن احساس کند. بیشتر توده های تخمدان خوش خیم هستند. اما تعداد کمی از توده ها می توانند بد خیم باشند.

به همین دلیل هر گونه رشد غیر طبیعی مهم است و باید بررسی شود. بعد از یائسگی زنان باید به طور منظم آزمایشات دوره ای را انجام دهند. چون در این صورت شانس کمتری برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند.

آزمایشات لازم برای تشخیص کیست ها و تومورهای تخمدان:

• سونوگرافی: در این آزمایش از امواج صدا برای تولید تصویر از تخمدان استفاده می شود. این تصاویر به پزشک کمک می کند که سایز و موقعیت کیست و یا تومور را تشخیص دهد.
• سایر روش های تصویر برداری: شامل سی تی اسکن ( CT ) تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) و PET و تصویر برداری با جزئیات بالا می باشد. پزشکان می توانند با این روش ها تومورهای تخمدان را پیدا کنند و میزان گستردگی آن ها را بررسی کنند.
• میزان هورمون ها: پزشک ممکن است درخواست انجام آزمایش خون و بررسی میزان چندین هورمون را داشته باشد. این هورمون ها شامل هورمون جسم زرد (LH) ، هورمون محرک فولیکول (FSH)، استرادیول و تستسترون است.
• لاپاراسکوپی: لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که برای درمان کیست های تخمدان استفاده می شود.  در این روش از یک چراغ کوچک که در حین عمل جراحی وارد شکم می کنند استفاده می شود. جراح می تواند کیست ها و تومورها پیدا کند و ممکن است از آن، برای آزمایش بررسی احتمال وجود سرطان استفاده کند  که با نمونه برداری از بافت مشکوک انجام می شود.
• CA-125. اگر پزشک به وجود سرطان شک کند، آزمایش بررسی پروتئینی به نام CA-125 را در خون درخواست می کند. میزان این پروتئین معمولا در سرطان بالا می رود اما نه در تمام زنانی که سرطان تخمدان دارند. این آزمایش در خانم های بالای ۳۵ سال که شانس زیادی برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند، انجام می شود.

اگر سرطان تخمدان تشخیص داده شود، پزشک آزمایشات تشخیصی دیگری برای بررسی گستردگی سرطان انجام می دهد. این روش ها مراحل سرطان را مشخص می کند و به پزشک در انتخاب درمان مناسب کمک می کند.

بیشتر بخوانید : قاتل کیست تخمدان

تومورها و کیست های تخمدان چگونه درمان می شوند؟

بیشتر کیست های تخمدان خود به خود بهبود می یابند. اگر شما علایم آزار دهنده نداشته باشید، به خصوص اگر هنوز یائسه نشده باشید، پزشک به شما انتظار  کشیدن را پیشنهاد می کند. پزشک شما را درمان نمی کند. اما شما را هر ۱ تا ۳ ماه معاینه می کند تا هر گونه تغییر در کیست را متوجه شود.

داروهای ضد بارداری ممکن است درد کیست های تخمدان را کاهش دهد.

جراحی زمانی استفاده می شود که کیست ها بر طرف نشود، رشد کند و یا درد زیادی داشته باشد.

دو نوع روش جراحی وجود دارد:

• لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که برای درمان کیست های تخمدان استفاده می شود.  در این روش از یک چراغ کوچک و وسیله ای برای برداشتن کیست ها و تومورها که در حین عمل جراحی وارد شکم می کنند استفاده می شود. این روش برای کیست های کوچک به کار می رود.
• لاپاروتومی شامل یک بریدگی بزرگ است که پزشک برای کیست ها و تومور های بزرگ استفاده می کند. اگر تومور سرطانی باشد، جراح همه تومور را خارج می کند. این کار debulking نامیده می شود. بسته به اینکه سرطان چقدر پیشرفت کرده باشد، جراح تخمدان ها ، رحم ، لوله های فالوپ و چادرینه بافت چربی روده و غدد لنفاوی مجاور را خارج می کند.

شیمی درمانی. تزریق دارو از طریق سیاهرگ و یا مستقیما به شکم برای از بین بردن سلول های سرطانی. داروهای شیمی درمانی هم سلول های طبیعی و هم سلول های سرطانی را از بین می برد. این داروها عوارض جانبی مثل تهوع و استفراغ، ریزش مو ، آسیب به کلیه ها و افزایش شانس ابتلا به عفونت را  به دنبال دارند. این عوارض جانبی بعد از درمان از بین می رود.

رادیو تراپی. استفاده از اشعه X برای از بین بردن سلول های سرطانی. این اشعه یا از بیرون بدن تابیده می شود و یا از داخل و نزدیک به تومور تابیده می شود. این روش درمانی نیز عوارض جانبی مثل قرمز شدن پوست ، اسهال ، خستگی و تهوع را به دنبال دارد.

رادیو تراپی معمولا برای سرطان تخمدان به کار نمی رود.

جراحی ، شیمی درمانی و رادیو تراپی ممکن است به تنهایی و یا با هم انجام شود. و این امکان وجود دارد که سرطان تخمدان عود کند. در این صورت به جراحی و گاهی همراه با شیمی درمانی و یا رادیو تراپی نیاز است.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com