عوامل خطر سرطان در نوجوانان

یک عامل خطر می تواند هر چیزی باشد که در شانس ابتلا به یک بیماری مانند سرطان تاثیر می گذارد. سرطان های مختلف عوامل خطر متفاوتی دارند. در افراد مسن، بسیاری از سرطان ها به عوامل خطر مرتبط با شیوه زندگی مانند سیگار کشیدن، اضافه وزن، رژیم غذایی ناسالم، ورزش غیر کافی، و نوشیدن بیش از حد الکل مرتبط اند. مواجهه با بعضی عوامل در محیط زیست، مانند رادون، آلودگی هوا، مواد شیمیایی در محل کار، و یا تابش در آزمایش های پزشکی، نیز در برخی از سرطان های بزرگسالان نقش دارند. معمولا سال ها طول می کشد تا این نوع عوامل روی خطر ابتلا به سرطان تاثیر بگذارند، به طوری که به نظر می رسد نقش بسزایی در سرطان های کودکان و یا نوجوانان نداشته باشند.

سرطان در اثر یک سری تغییرات (جهش) در ژن های داخل سلول ها رخ می دهد. ژن ها، که از DNA ساخته شده اند، حاوی  دستورالعمل هایی برای تقریبا همه کارهایی هستند که سلول ها انجام می دهند. برخی ژن ها شامل دستورالعمل هایی برای کنترل در زمان رشد سلول ها، تقسیم به سلول های جدید، و مرگ آن ها هستند. تغییرات در این ژن ها می تواند باعث شود که سلول ها به صورت خارج از کنترل رشد کنند. برخی افراد تغییرات ژنتیکی را از پدر و مادر خود به ارث می برند که خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش می دهد.

در افرادی که چنین جهشی به ارث می برند، گاهی اوقات این می تواند خیلی زودتر از آن چه معمولا انتظار می رود، منجر به سرطان شود. اما بیشتر سرطان ها از تغییرات ژنتیکی ارثی ایجاد نمی شوند. علل تغییرات ژنتیکی در سرطان های خاص بزرگسالان در بعضی موارد شناخته شده است (مانند عوامل خطر مربوط به شیوه زندگی و عوامل زیست محیطی که در بالا ذکر شد)، اما دلایل تغییرات ژنتیکی که باعث بسیاری از سرطان ها در کودکان و نوجوانان می شوند، مشخص نیست. بسیاری از آن ها به احتمال زیاد فقط  اتفاقات تصادفی هستند که بدون داشتن هیچ علت خارجی، گاهی اوقات در داخل سلول رخ می دهند.

با این حال، برخی از علل سرطان در نوجوانان شناخته شده اند، برای مثال:

• قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید و یا اشعه تخت های برنزه می تواند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهد.
• درمان با شیمی درمانی یا اشعه درمانی برای سرطان دوران کودکی می تواند خطر ابتلا به یک سرطان دوم، به خصوص سرطان خون را بعد از آن افزایش دهد.
• عفونت با ویروس ایدز (HIV) می تواند خطر لنفوم غیر هوچکین و برخی سرطان های دیگر را افزایش دهد. با این حال، این عوامل و سایر عوامل خطر شناخته شده، احتمالا فقط سهم کوچکی در کل سرطان های نوجوانان دارند.

آیا می توان از سرطان در نوجوانان جلوگیری کرد؟

اکثر سرطان ها در نوجوانان علت شناخته شده ای ندارند، پس جلوگیری از همه آنها امکان پذیر نمی باشد. اما از برخی از  آن ها می توان جلوگیری کرد.

محدود کردن عوامل خطر مرتبط با شیوه زندگی و عوامل زیست محیطی

بر خلاف بسیاری از سرطان ها در افراد مسن، به نظر می رسد عوامل خطر مرتبط با شیوه زندگی (مانند سیگار کشیدن) نقش زیادی در سرطان نوجوانان ندارند. برخی عوامل زیست محیطی، مانند قرار گرفتن در معرض تابش اشعه، با خطر ابتلا به سرطان در نوجوانان مرتبط اند. اما برخی اوقات قرار گرفتن در معرض اشعه غیر قابل اجتناب است، مثلا اگر کودکی برای درمان سرطان نیاز به پرتودرمانی داشته باشد. می توان برای کاهش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان برخی اقدامات را انجام داد، مانند:

• سیگار نکشیدن
• محدود کردن زمان صرف شده در آفتاب و اجتناب از سالن های برنزه
• برای افرادی که از نظر جنسی فعالند، محدود کردن شرکای جنسی و استفاده از شیوه های جنسی ایمن، که خطر ابتلا به عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و ویروس نقص ایمنی  (HIV)را در انسان کاهش می دهد.

در حالی که عوامل خطر مربوط به شیوه زندگی و عوامل زیست محیطی اثر زیادی در سرطان نوجوانان ندارند، قرار گرفتن در معرض این عوامل در سال های نوجوانی باز هم می تواند خطر ابتلا به سرطان را در سنین بالاتر افزایش دهد. مهم است که عادات سالم را در زندگی گسترش داده و حفظ کنیم، مانند نکشیدن سیگار، داشتن وزن مناسب، داشتن فعالیت و یک رژیم غذایی سالم. چنین عادات سالمی می توانند خطر ابتلا به بسیاری از دیگر مشکلات سلامتی را کاهش دهند.

واکسن برای جلوگیری از سرطان

بعضی از واکسن ها ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند. به عنوان مثال، برای جلوگیری از عفونت به HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)، گروهی از ویروس های مربوط به سرطان دهانه رحم و برخی سرطان های دیگر، واکسن هایی موجود اند. حتی اگر احتمال ابتلا به این سرطان ها در سال های بعد از نوجوانی زیاد باشد، تزریق این واکسن قبل از این که یک فرد از نظر جنسی فعال شود، بهترین اثر را دارد. برای اطلاعات بیشتر، واکسن HPV و HPV   و سرطان را مطالعه کنید.

عمل جراحی پیشگیرانه

به ندرت، افراد تغییرات ژنتیکی به ارث می برند که احتمال نوع خاصی از سرطان در سنین پایین را ایجاد می کند. در  چنین مواردی، افراد و پزشکان باید در مورد جراحی برای برداشتن یک عضو قبل از بروز سرطان تصمیم بگیرند. که این امر بسیار نادر است.