آزمایش آمیلاز

آزمایش آمیلاز : همانند تمام سلول های بافت های گوناگون بدن، که در موقع آسیب سلولی از خود آنزیمی آزاد می کنند، در شرایطی نیز ممکن است از سلول های بخش درون ریز پانکراس ( لوزالمعده) که جزایر لانگرهانس نام دارند، آنزیمی آزاد شود که با سنجش آزمایشگاهی آن به میزان آسیب این بافت پی می بریم، این آنزیم که در این بخش بحث می شود، آمیلاز نام دارد.

آزمایش آمیلاز

آزمایش آمیلاز میزان این آنزیم را در نمونه خون وریدی یا نمونه ادرار اندازه گیری می کند.

به طور طبیعی میزان آمیلاز در خون و ادرار کم است، اما اگر پانکراس و یا جزایر لانگر هانس ( بخش درون ریز غده ی پانکراس)  صدمه دیده باشد، آمیلاز در جریان خون آزاد می شود.

افزایش آمیلاز در خون برای مدت کمی بالا می ماند ولی در ادرار ممکن است آمیلاز  برای چندین روز بالا باقی بماند.

آزمایش سنجش آمیلاز چرا انجام می شود؟

آزمایش سنجش آمیلاز در موارد زیر انجام می شود:

• تشخیص التهاب پانکراس و یا بیماری های پانکراس
• بررسی روند درمان در التهاب پانکراس و یا بیماری های پانکراس
• بررسی برآمدگی و التهاب غدد بزاقی

چگونه فرد برای انجام آزمایش سنجش آمیلاز آماده می شود؟

آمادگی های لازم برای انجام آزمایش سنجش آمیلاز، شامل موارد زیر است:

عدم مصرف الکل از ۲۴ ساعت قبل از انجام آزمایش

• برای اندازه گیری آمیلاز خون ۲ ساعت قبل از انجام آزمایش هیچ چیزی نخورید و نیاشامید به جز آب که می توان آن را مصرف کرد.
• برای اندازه گیری آمیلاز در ادرار ۲۴ ساعته، جهت جلوگیری از کم آبی باید به اندازه کافی مایعات بنوشید.
• بسیاری از داروها ممکن است روی نتیجه آزمایش تاثیر داشته باشند. حتما پزشک خود را از مصرف دارو٬ چه داروی با نسخه و چه داروی بی نسخه  (OTC) مطلع سازید.
•  با پزشک خود در مورد نگرانی که در مورد آزمایش دارید صحبت کنید٬ احتمال خطر آن  ٬نحوه انجام آزمایش یا نتایج احتمالی آزمایش، که همه و همه برای شما سوال بر انگیز هستند.  توجه داشته باشید که پر کردن فرم اطلاعات پزشکی،  به شما کمک می کند تا اهمیت این آزمایش را متوجه شوید.

آزمایش سنجش آمیلاز چگونه انجام می شود؟

آزمایش خون

• مرحله ی اوله شامل بستن یک نوار کشسان  به نام گارو در بالای بازو است که باعث می شود تا  جریان خون متوقف شود . با این اقدام  رگی که در زیر گارو قرار دارد بزرگ تر می شود، و  در نتیجه سوزن در رگ به راحتی فرو می رود و بیمار درد کمتری  را تحمل می کند.
• محل نمونه گیری تمیز می شود.
• در این مرحله نمونه گیری را با فرو بردن سوزن انجام می دهیم. در مواردی ممکن است بیش از یک بار سوزن زدن هم لازم باشد.
• لوله  را به سوزن  متصل می کنیم  تا پر از خون شود.
• وقتی که خون به اندازه ی کافی برای انجام آزمایش  جمع آوری شد، گارو را باز می کنیم.
• در محل  نمونه گیری،  بعد از در آوردن سوزن، پنبه یا باند می گذاریم تا جلوی خروج پر فشار خون را بگیریم.
• محل  ورود  سوزن را  فشار  می دهیم  و  بانداژ  می کنیم.

آزمایش ادرار

• آزمایش آمیلاز هم  بر روی ادرار ۲۴ ساعته و هم  بر روی ادرار ۲ ساعته انجام  می شود.
• ادرار ۲۴ ساعته کل ادراری است که بدن شما در طول ۲۴ ساعت تولید می کند.
• شما جمع آوری ادرار را از صبح شروع می کنید٬ وقتی از خواب بیدار شدید مثانه خود را خالی کنید  و  این ادرار را جمع نکنید. ساعتی را که ادرار را جمع آوری کردید، یادداشت کنید.
• برای ۲۴ ساعت بعدی ٬ همه ادرار را جمع آوری کنید. آزمایشگاه به شما یک ظرف بزرگ می دهد (۴ لیتر)، ظرف حاوی مقدار کمی ماده نگهدارنده است. ابتدا در ظرف کوچک و تمیز ادرار کنید و بعد آن را به ظرف بزرگ منتقل کنید. به داخل ظرف  دست نزنید، چون احتمال دارد عفونت از دست شما به ظرف و در نتیجه نمونه ادراری وارد شود.
• ظرف بزرگ را برای ۲۴ ساعت در یخچال نگه دارید.
• برای آخرین بار  قبل از اینکه مدت زمان ۲۴ ساعته تمام شود،  مثانه خود را خالی کنید . این ادرار را هم به ظرف بزرگ منتقل کنید و زمان آن را ثبت کنید.
• نمونه ادرار نباید با خون قاعدگی ٬ دستمال توالت ٬مدفوع و هر ماده  خارجی دیگری آلوده شود.
• ادرار ۲ ساعته کل ادراری است که بدن شما در طول ۲ ساعت تولید می کند.   روش جمع آوری آن درست مثل ادرار ۲۴ ساعته است.  در طول دوره ۲ ساعته، بهداشت حرفه ای توصیه می شود ( رعایت شرایط  بهداشتی و عدم تماس  دست ها با ظرف)

در حین انجام این آزمایش چه احساسی دارید؟

در مورد آزمایش خون

 نمونه خون از رگ دست گرفته می شود.  یک نوار کشسان دور بازو  بسته می شود که گارو نام دارد.  ممکن است  در زیر باند احساس سفت شدن کنید. شما ممکن است هنگام فرو برد سوزن دردی حس نکنید و یا ممکن است احساس سوزش در این ناحیه  داشته باشید.

آزمایش ادرار

هنگام جمع آوری نمونه ادرار ۲ ساعته  و  یا ۲۴ ساعته ممکن است دردی نداشته باشید.

خطرات

آزمایش خون

• ممکن است در محل خون گیری کمی کبودی بوجود بیاید .اگر بعد از خون گیری چند دقیقه محل نمونه گیری را فشار دهید،  احتمال پیدایش کبودی کاهش می یابد.
• در موارد نادری٬ ممکن است بعد از گرفتن نمونه خون،  رگ  مورد اصابت سوزن متورم شود  این حالت فلبیت نامیده می شود .  با انجام کمپرس گرم  برای چند بار در روز  می توان این مشکل را حل کرد، یعنی این عارضه قابل برگشت است و مشکل  زیبایی برای بیمار به جای نمی گذارد.
• خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا  خونریزی دارید یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید.

آزمایش ادرار

• هیچ خطری حین جمع آوری نمونه ادرار ۲ ساعته و ۲۴ ساعته وجود ندارد.

نتیجه آزمایش سنجش آمیلاز

آزمایش آمیلاز میزان این آنزیم را در نمونه خونی که از رگ بازو گرفته شده اندازه گیری می کند. در بسیاری شرایط سطح آمیلاز تغییر می کند.

نتیجه ی این آزمایش معمولا ۷۲ ساعت بعد در اختیار پزشک  و بیمار  قرار می گیرد.

میزان نرمال آمیلاز  در جدول زیر بیان شده است که  به آن مقادیر مرجع می گوئیم.

این  اعداد و ارقام صرفا جنبه ی راهمایی دارند.  این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. ( یعنی هر آزمایشگاه رنج نرمال مربوط به خود را دارد).  جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند ٬داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب آزمایش خارج از میزان نرمال بود ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.

آمیلاز  موجود در ادرار

نمونه ادرار ۲ ساعته : ۲–۳۴ U or 16–۲۸۳ nanokats/hour

نمونه ادرار ۲۴ ساعته : ۲۴–۴۰۸ U or 400–۶,۸۰۰ nanokats/day

آمیلاز موجود در خون

بالغین مساوی و کمتر از ۶۰ سال : (۲۵–۱۲۵ units per liter (U/L) or 0.4–۲.۱ microkats/liter (mckat/L

بالغین مسن تر از ۶۰ سال : ۲۴–۱۵۱ U/L or 0.4–۲.۵ mckat/L

افزایش میزان آمیلاز

میزان آمیلاز ممکن است در موارد  زیر  افزایش یابد:

• التهاب پانکراس (پانکراتیت)٬ کیست پانکراس و  یا سرطان پانکراس
• التهاب غدد بزاقی مثل اوریون
• انسداد و یا آسیب روده
• زخم معده که باعث سوراخ در دیواره معده می شود.
• سنگ های کیسه صفرا که باعث التهاب پانکراس می شوند.
• کتوزیس دیابتی
• بارداری خارج رحمی پاره شده
• نارسایی کلیه
• آپاندیسیت یا پریتونیت

ماکروآمیلازمی شرایط غیر معمولی و بی ضرری است که در آن آمیلاز به یک پروتئین در خون متصل شده است.

عوامل موثر در این آزمایش

دلایلی که آزمایش نمی تواند مفید واقع شود عبارتند از:

• داروها ٬ شامل مخدر ها مثل کدئین ٬ مورفین ٬ داروهای ضد بارداری ٬ داروهای ادرار آور (دیورتیک) ٬ ایندومتاسین و داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و آسپیرین.
• مصرف زیاد الکل قبل از آزمایش
• بزاق حاوی مقدار زیادی آمیلاز است . سرفه کردن ٬ عطسه کردن یا در کنار نمونه خون یا ادراری که در آن پوشیده نیست صحبت کردن، باعث آلودگی نمونه ها به بزاق و افزایش میزان آمیلاز می شود.
• باردار بودن

در مورد آمیلاز چه فکر می کنید؟

• پانکراتیت معمولا باعث افزایش آمیلاز در ادرار می شود. و آمیلاز در ادرار مدت بیشتری بالا می ماند تا در خون.
• نوزادان در هنگام تولد آمیلاز ندارند. اما بعد از یک سالگی میزان آمیلاز آنها با بزرگسالان یکسان می شود.
• لیپاز آنزیمی است که فقط در پانکراس تولید می شود. آزمایش لیپاز ممکن است در مواقع شک به پانکراتیت همزمان با آزمایش آمیلاز انجام شود.
• گاهی اوقات آزمایش آمیلاز با آزمایش کراتینین ( نسبت کلیرانس کلیوی) برای کمک به تشخیص پانکراتیت به کار می رود.

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com