عامل خطر هر چیزی است که بر احتمال فرد برای ابتلا به یک بیماری مانند سرطان تاثیر می گذارد. سرطانهای مختلف عوامل خطر متفاوتی دارند. برخی از عوامل خطر مانند استعمال سیگار، قابل تغییر هستند. عوامل دیگر، مانند سن یا سابقه خانوادگی یک شخص را نمی تواند تغییر داد. اما عوامل خطر گویای همه چیز نیستند. داشتن یک و یا حتی چندین عامل خطر، به این معنا نیست که یک فرد به بیماری مبتلا خواهد شد. و بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند ممکن است تعداد کمی عامل خطر شناخته شده داشته باشند و یا هیچ نداشته باشند. در حال حاضر، تعداد بسیار اندکی عامل خطر شناخته شده برای تومورهای بافت استرومای معدی- روده ای (GISTها) در دسترس است. عوامل خطر ابتلا به تومور استرومال دستگاه گوارش را بخوانیم…
مسن تر بودن: این تومورها می توانند در افراد با هر سنی رخ دهند، اما در افراد جوان تر از ۴۰ سال نادر هستند و در افراد ۵۰ تا ۸۰ ساله شایع ترین می باشند.
سندرم های ژنتیکی: اکثر تومورهای استرومال دستگاه گوارش پراکنده (غیر موروثی) بوده و هیچ علت روشنی ندارند. هر چند، در موارد نادر، تومورهای استرومال دستگاه گوارش در چندین عضو از یک خانواده پیدا شده اند. اعضای این خانواده یک جهش ژن به ارث برده بودند که می توانست به تومورهای استرومال دستگاه گوارش منجر شود.
سندرم تومور بافت استرومای دستگاه گوارشی خانوادگی: این یک بیماری نادر ارثی است که منجر به افزایش خطر گسترش تومورهای استرومال دستگاه گوارش می شود. افراد مبتلا به این بیماری در سنینی پایین تر از زمان معمول رخ دادن آن گرایش به ایجاد تومورهای استرومال دستگاه گوارش نشان می دهند. همچنین این افراد محتمل تر است که تومورهای استرومال دستگاه گوارش متعدد داشته باشند.
در اغلب موارد، این سندرم با یک ژن c-kit غیر طبیعی منتقل شده از والد به فرزند ایجاد می شود. ژن c-kit همان ژنی است که در اکثر تومورهای استرومال دستگاه گوارش پراکنده جهش یافته (تغییر کرده) است (نگاه کنید به «آیا می دانیم چه چیزی باعث ایجاد تومورهای بافت استرومای معدی- روده ای می شود؟»). افرادی که این ژن غیر طبیعی را از یک والد به ارث برده اند، آن را در تمام سلول های خود دارند، در حالی که افراد با تومورهای استرومال دستگاه گوارش پراکنده فقط آن را در سلول های سرطانی دارا می باشند.
در موارد معدودی، تغییری در یک ژن متفاوت، ژن PDGFRA، موجب این سندرم ژنتیکی می شود. وجود نقص در ژن PDGFRA در حدود %۵ تا از GISTهای پراکنده یافت می شود. گاهی اوقات افراد مبتلا به سندرم تومور استرومال دستگاه گوارش خانوادگی لکه های پوستی مانند موارد مشاهده شده در بیماران مبتلا به نوروفیبروماتوز (بحث شده در زیر) نیز دارند. قبل از اینکه آزمایشاتی برای ژن های c-kit و PDGFRA در دسترس قرار گیرند، به اشتباه تصور می شد که برخی از این افراد نوروفیبروماتوز دارند.
نوروفیبروماتوز نوع ۱ (یا بیماری فون رکلینگهاوزن): این بیماری از طریق یک نقص در ژن NF1 ایجاد می شود. این تغییر ژن ممکن است از یک والد به ارث برده شده باشد، اما در برخی موارد، این حالت قبل از تولد بدون اینکه به ارث برده شده باشد رخ می دهد.
افراد مبتلا به این سندرم اغلب تعداد زیادی تومور خوش خیم تشکیل شده در اعصاب (به نام نوروفیبروما) دارند که در سنین پایین شروع می شوند. این تومورها در زیر پوست و در دیگر قسمت های بدن شکل می گیرند. این افراد همچنین نوع خاصی از لکه های برنزه یا قهوه ای رنگ بر روی پوست (به نام لکه های قهوه با شی) دارند. افراد مبتلا به این بیماری در معرض خطر بالاتری از تومورهای استرومال دستگاه گوارش، و همچنین برخی از انواع دیگر سرطان هستند.
سندرم کارنی – استراتاکیس: افراد مبتلا به این وضعیت نادر موروثی، خطر بیشتری در ابتلا به تومورهای استرومال دستگاه گوارش (اغلب در معده)، و همچنین تومورهای عصبی به نام پاراگانگلیوم ها دارند. تومورهای استرومال دستگاه گوارش اغلب زمانی گسترش می یابد که این افراد در سنین نوجوانی و یا دهه ۲۰ سالگی خود هستند. همچنین احتمال بیشتری می رود که بیش از یک تومور استرومال دستگاه گوارش داشته باشند.
این سندرم با تغییری در یکی از ژن های سوکسینات دهیدروژناز (SDH)، که از والد به فرزند انتقال یافته ایجاد می شود.
ما نمی دانیم که دقیقا چه چیزی باعث ایجاد بیشتر تومورهای بافت استرومای معدی- روده ای (GISTها) می شود. اما در سال های اخیر، دانشمندان به پیشرفت های بزرگی در یادگیری اینکه چگونه تغییرات خاصی در DNA می تواند باعث شود که سلول های طبیعی سرطانی شوند، دست یافته اند. DNA ماده شیمیایی در هر یک از سلول های ما است که ژن هایمان – دستورالعمل نحوه عملکرد سلول های ما – را می سازد. ما معمولا شبیه پدر و مادر خود هستیم زیرا آن ها منبع DNA ما هستند. اما DNA بر مواردی بیش از فقط چگونگی ظاهر ما تاثیر دارد.
برخی از ژن ها زمان رشد سلول ها و تقسیم به سلول های جدید را کنترل می کنند. ژن های خاصی که به رشد و تقسیم سلول ها کمک می کنند آموزای نام دارند. ژن های دیگر که سرعت تقسیم سلولی را کاهش داده و یا باعث مرگ سلول ها در زمان مناسب می شوند ژن های سرکوبگر تومور نامیده می شوند. سرطان ها می توانند با تغییراتی از DNA که آموزای را فعال کرده و یا ژن های سرکوبگر تومور را غیرفعال می کند به وجود آیند.
خانواده های اندکی تومورهای بافت استرومای معدی- روده ای (GISTها) حاصل یک جهش DNA از والد به بچه رسیده را دارا می باشند. اما بیشتر جهش های DNA در ارتباط با GISTها موروثی نیستند. این تغییرات بدون هیچ دلیل روشنی رخ داده، و اکتسابی یا پراکنده خوانده می شوند.
سلول های سرطانی اکثر بیماران دارای تومور استرومال دستگاه گوارش تغییری در یک آموزای به نام c-kit دارند. ژن c-kit در تمام سلول های بدن یافت می شود. این ژن سلول را برای ساخت پروتئینی به نام KIT، که باعث رشد و تقسیم سلول می شود هدایت می کند. معمولا ژن c-kit در سلول های بینابینی کاخال (ICCها) غیر فعال است. این ژن تنها اگر نیازی برای ICCهای بیشتر وجود داشته باشد فعال می شود. در اغلب تومورهای استرومال دستگاه گوارش ژن c-kit جهش یافته بوده و همیشه فعال است. این پدیده ممکن است دلیل شکل گیری سرطان را توضیح دهد. سلول ها همیشه در حال رشد و تقسیم هستند. در برخی از خانواده ها که اعضای زیادی با تومور استرومال دستگاه گوارش دارند، پزشکان جهش هایی موروثی در ژن c-kit یافته اند.
در حدود %۵ تا از تومورهای استرومال دستگاه گوارش، سلول های سرطانی جهشی در یک ژن متفاوت به نام PDGFRA دارند، که باعث می شود سلول مقداری بیش از حد از یک پروتئین متفاوت (که آن هم PDGFRA نام دارد) بسازد. این پروتئین همان اثر KIT را بر روی سلول دارد.
اکثر تومورهای استرومال دستگاه گوارش تغییراتی در یکی از c-kit و یا ژن PDGFRA دارند، اما نه در هر دو. تعداد معدودی از GISTها در هیچکدام از این ژن ها تغییری ندارند. محققان هنوز در حال تلاش برای تعیین تغییرات ژنی منتهی به این سرطان ها هستند.
تغییرات ژنی که به بیشتر GISTها منتهی می شوند در حال حاضر شناخته شده اند، اما هنوز مشخص نیست که چه چیزی ممکن است دلیل این تغییرات باشد. هیچ علت شناخته شده زیست محیطی و یا مرتبط با شیوه زندگی از تومور استرومال دستگاه گوارش وجود ندارد. برخی ممکن است عللی داشته باشند که هنوز یافت نشده، اما بسیاری از این تغییرات ممکن است تنها رویدادهای تصادفی باشند که گاهی اوقات در داخل سلول ها رخ داده و متاسفانه به سرطان منجر می گردند.
هر چه پزشکان بیشتر در مورد تغییرات شایع ژن و پروتئین در سلول های تومور استرومال دستگاه گوارش آموخته اند، بیشتر قادر به استفاده از این اطلاعات برای کمک به تشخیص و درمان این گونه سرطان ها بوده اند. (نگاه کنید به بخش «معالجه هدفمند برای تومورهای بافت استرومای معدی- روده ای»).
خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان ها را می توان با تغییرات به خصوصی در شیوه زندگی کاهش داد (مانند حفظ وزن در محدوده سالم یا ترک سیگار)، اما تنها عوامل خطر شناخته شده برای تومورهای بافت استرومای معدی- روده ای (GISTها) – سن و سندرم های ژنتیکی خاص نادر – نمی توانند تغییر یابند. تا به امروز هیچ راهی برای محافظت در برابر این سرطان ها نیافته ایم.
ترجه شده از وبسایت: www.cancer.org