حالت روحی بدخلقی، حالتِ عاطفی مشابه یک طوفان تابستانی است – ناگهانی و گاهی شدید. در یک دقیقه شما و کودکتان در حال لذت بردن از شامتان در یک رستوران هستید، یک دقیقه بعد او در حال گریه و زاری، ناله است و بعد از آن تا جایی که می تواند بلند جیغ می کشد، چون نی اش خم شده است. کودکان، بین سنین ۱ و ۳ سالگی مستعد بدخلقی هستند.
با اینکه ممکن است نگران باشید که دارید یک ستمگر را بزرگ می کنید، امیدتان را از دست ندهید – در این سن، بعید است کودکتان به این خاطر که می خواهد حرف، حرفِ خودش باشد، عصبانی شود. بیشتر محتمل است، که او در نتیجه احساس ناتوانی و یاس دچار بحران می شود.
کلیر بی.کاپ، استاد روانشناسی رشد کاربردی در دانشگاه تحصیلات تکمیلی کلیرمونت کالیفرنیا، بخش اعظمی از این مشکل را ناشی از مهارت های کلامی نامساعد می داند. او می گوید “نوپایان خیلی بیشتر از آن کلماتی که می شنوند را می فهمند، با اینکه هنوز تواناییشان برای تولید زبان، بسیار محدود است.”وقتی کودکتان نمی تواند بیان کند چه احساسی دارد یا چه چیزی می خواهد، سرخوردگی آغاز می شود.
اگه دوست دارین بدونین رشد حرکتی، شناختی, اجتماعی و زبانی کودکتون چطور بوده، پیشنهاد ما استفاده از نرم افزار رشدیار هست.
۱ . خونسردی خود را از دست ندهید. بدخلقی منظره جالبی نیست. افزون بر لگد زدن، جیغ زدن و با مشت کوبیدن به زمین، مجموعه رفتار او ممکن است شامل پرت کردن اشیا، زدن، و نگه داشتن نفسش تا زمانی که آبی شود، نیز باشد. با اینکه ممکن است اداره کردن این وضعیت سخت باشد، خیالتان می تواند راحت باشد، که برای کودکی که دچار بدخلقی شده است، حتی نگه داشتن نفس هم رفتاری طبیعی است.
وقتی کودکتان دچار بدخلقی شده است، نمی تواند به دلیل و برهان گوش دهد، بنابراین به فریاد زدن یا تهدید شما پاسخ – منفی- خواهد داد. مادر یک کودک ۲ ساله می گوید، “من دریافتم که هرچه بیشتر بر سرِ برندن فریاد می زدم که بس کند، بیشتر از کوره در می رفت.” او دریافت، چیزی که به جای این کار اثر داشت، آن است که بنشیند و تا زمانی که خشمگین است کنار او باشد.
به طور کلی، ماندن کنار فرزندتان در مواقعی که بدخلقی می کند، فکر خوبی است. خارج شدن از اتاق – به همان اندازه که ممکن است مجذوب کننده باشد – می تواند به او این احساس را القا کند که ترک شده است. طوفان احساساتی که او در آن پیش می رود، می تواند برای او ترسناک باشد، و او برای اینکه بداند کنارش هستید، ارزش قائل است.
برخی متخصصان پیشنهاد می کنند، اگر بیش از حد اذیت می شوید، به آرامی اتاق را ترک کنید و بعد از اینکه گریه کودکتان قطع شد بازگردید. با آرام ماندن به او نیز کمک می کنید آرام بگیرد.
ممکن است یک تنبیه تایم اوتِ به موقع را نیز راه حل خوبی ببینید. با آزمون و خطا، خواهید فهمید کدام روش برای کودکتان مناسب است. با این حال اگر تصمیم گرفته اید بدخلقی را اداره کنید، ثبات در اثربخشی آن کلیدی است.
۲ . به خاطر داشته باشید که فرد بالغ شما هستید. فرقی ندارد این بدخلقی چقدر طول می کشد، بی دلیل نپذیرید یا سعی نکنید با نوپایتان که در حال جیغ کشیدن است، بحث کنید. این کار، به خصوص وسوسه ایی برای تسلیم شدن، به عنوان راهی برای پایان دادن داستان در انظار عمومی است. سعی کنید درباره اینکه دیگران چطور فکر می کنند نگران نباشید – هرکسی که پدر یا مادر است، روزی در این موقعیت بوده است.
با تسلیم شدن، فقط به کودکتان می آموزید که عصبانی شدن راه خوبی ست برای گرفتن چیزهایی که می خواهد، که شرایط را برای کشمکش های آینده فراهم می کند. بعلاوه، کودک شما به خودی خود از اینکه غیر قابل کنترل شود می ترسد. آخرین چیزی که برای این ترس نیاز دارد، آنست که حس کند شما نیز آرام نیستید.
اگر طغیان کودکتان به حدی می رسد که مردم یا حیوانات خانگی را می زند، چیزی پرت می کند یا بدون مکث جیغ می زند، او را بلند کنید و به مکانی امن مثل اتاق خوابش ببرید. به او بگویید چرا آنجاست (“به این خاطر که خاله سالی را می زنی”)، و بگذارید بداند که تا زمانی که آرام شود کنارش می مانید.
اگر در یک مکان عمومی هستید – یک مکان رایج برای اتفاق افتادن بدخلقی – آماده باشید که تا وقتی که کودکتان آرام شود، آنجا را ترک کنید.
یک مادر می گوید “وقتی دخترم ۲ ساله بود، در یک رستوران به این خاطر که بشقاب اسپاگتی که سفارش داده بود، جعفری خرد شده داشت، کاملا عصبانی شد.” “با اینکه می دانستم چرا ناراحت بود، نمی خواستم اجازه دهم شام همه را مختل کند. او را تا زمانی که آرام شود، بیرون نگه داشتم.”
۳ . از تنبیه تایم اوت با تدبیر استفاده کنید. بسته به کودک، استفاده گهگاه از تایم اوت، با شروع از سن تقریبا ۱۸ ماهگی، می تواند وقتی دچار بدخلقی می شود، به او در مدیریت بهتر احساساتش کمک کند. یک تایم اوت، به خصوص وقتی بدخلقی کودکتان شدید است و روش های دیگر کار نمی کند، می تواند موثر باشد. قرار دادن فرزندتان در فضایی آرام یا – از آن بهتر – نقطه ایی خسته کننده برای یک بازه زمانی کوتاه (حدود یک دقیقه به ازای هر یک سال از سنش) می تواند درس خوبی برای آموزش تسکین دادن-خود است.
توضیح دهید که چه کاری انجام می دهید (“تو یک تایم اوت خواهی داشت، بنابراین می توانی خودت را آرام کنی و مامانی درست همینجا کنارت است”) و به او بفهمانید که این یک مجازات نیست. اگر نمی خواهد در تایم اوت بماند، او را دوباره با جدیت اما با آرامش در آن نقطه قرار دهید و پی کارتان بروید. به این خاطر که مطمئن شوید امنیت دارد، در طول زمان تایم اوت، با او ارتباط برقرار نکنید یا به او توجه نکنید.
۴ .بعد از آن اوضاع را بدست بگیرید. وقتی طوفان خوابید، کودکتان را در آغوش بگیرید و درباره اتفاقی که افتاده است صحبت کنید. بدخلقی را در شرایط بسیار ساده ایی بررسی کنید و به احساسات بد کودکتان را اذعان کنید. با گفتن چیزی شبیه “تو خیلی عصبانی بودی، چون غذایت آن طور که می خواستی نبود،” به او کمک کنید احساساتش را با کلمات بیان کند. بگذارید ببیند وقتی احساساتش را در قالب کلمات بیان می کند، نتیجه بهتری خواهد گرفت. با یک بخند بگویید، “متاسفم من منظورت را نفهمیدم. حالا که جیغ نمی زنی، می توانم بفهمم چه می خواهی.”
۵ .بگذارید کودکتان بداند او را دوست دارید. وقتی کودکتان آرام است و برای صحبت درباره بدخلقی اش فرصتی یافتید، او را در آغوش بگیرید و به او بگویید که دوستش دارید. رفتار خوبی که شامل آرام بودن کودکتان و صحبت کردنش درباره مسائل با شماست، اهمیت دارد.
۶ .سعی کنید از شرایط محرکِ بدخلقی پیش گیری کنید. توجه کنید که چه شرایطی کودکتان را به این کار برمی انگیزد و با توجه به آن برنامه ریزی کنید. اگر وقتی گرسنه است، به هم میریزد، با خود میان وعده همراه داشته باشید. اگر در اواخر عصر بدخو می شود، گشت و گذارهایتان را در ساعات جلوتری از روز انجام دهید.
اگر با تغییر از یک فعالیت به فعالیت دیگر مشکل دارد، قبل از آن تغییر، یک توضیح مختصر از کاری که می خواهید انجام دهید در اختیارش بگذارید. متوجه کردن او درباره این واقعیت که می خواهیم زمین بازی را ترک کنیم یا شام بخریم (“وقتی داستان تو و بابا تمام شد، می خواهیم شام بخوریم”) به او این فرصت را می دهد که به جای عکس العمل نشان دادن، بتواند خودش را وفق دهد.
اگر حس می کنید بدخلقی ایی در راه است، سعی کنید با تغییر موقعیت، دادن یک اسباب بازی به او یا انجام دادن کاری که او انتظارش را ندارد، مثل شکلک مسخره درآوردن یا نشان دادن یک پرنده، حواس کودکتان را پرت کنید.
کودک نوپایتان درحال مستقل تر شدن است، بنابراین هرزمان که امکانش هست، به او حق انتخاب بدهید. هیچ کس دوست ندارد همیشه به او بگویند چه کند. “ذرت می خواهی یا هویج؟” بیشتر از “ذرتت را بخور!” به او احساس خودداری می دهد.
بررسی کنید که هر چند وقت یکبار “نه” می گویید. اگر در یافتید که به طور معمول آنها را پشت هم می چینید، احتمالا دارید استرس بی موردی به هردو طرف وارد می کنید. سعی کنید آسان بگیرید و ببینید کدام کار ارزش انجامش را دارد.
۷ .به دنبال علائمی از استرس بیش ار حد باشید. هرچند بدخلقی های روزانه بخشی طبیعی از سال های میانی نوپایی است، فکر بدی نیست که به فکر مشکلات احتمالی نیز باشید. تحول خاصی در خانواده رخ داده است؟ یک بازه زمانی بسیار شلوغ یا پر از عجله؟ تنش های والدینی؟ همه اینها می توانند محرک بدخلقی باشند.
اگر بدخلقی های کودکتان بیش از اندازه تکرارشونده یا شدید به نظر می رسند (یا به خود یا دیگران آسیب می زند)، به دنبال کمک باشید. پزشکتان در بررسی های معمولِ سلامت کودک، نشانه های رشد و رفتاری او را با شما بررسی می کند. این ملاقات ها فرصت خوبی برای شماست، تا از نگرانی هایتان درباره رفتار کودکتان صحبت کنید و آنها به شما کمک می کنند تا مانع هرگونه مشکل جسمی و روحیِ جدی شوید. پزشک شما همچنین می تواند راه کارهایی برای کنار آمدن با طغیان ها به شما پیشنهاد کند.
همچنین، اگر کودکتان بازه های زمانی نگران کننده ایی از نگه داشتن نفسش در هنگام ناراحتی دارد، با پزشکش صحبت کنید. شواهدی وجود دارد که این رفتار با فقر آهن مرتبط است.