ویتامین ها نقش مهمی در بهبود عملکرد مغز و افزایش تمرکز دارند. بهبود تمرکز ذهنی دارای فوایدی بسیاری از جمله انجام بهتر امور کاری، بهبود حفظ اطلاعات و افزایش بهره وری است. این فواید می توانند به کاهش استرس و افزایش آرامش در افراد کمک کنند، زیرا بهبود تمرکز ذهنی، انجام سریع تر و دقیق تر امور را به دنبال دارد.
همچنین برخی از ویتامین ها علاوه بر حفظ کارکرد مغز، از بدن در برابر بیماری های مغزی محافظت می کنند. فراهم کردن ویتامین های مناسب برای مغز می تواند در افزایش توانایی تمرکز و توجه موثر باشد. از طرفی استفاده از برخی مکمل های گیاهی در بهبود حدت ذهنی موثر است که در این مقاله به معرفی آنها می پردازیم.
مغز به نیاسین یا ویتامین B3 برای حفظ ذخیره پایدار گلوکز در جهت تامین انرژی نیاز دارد. کمبود شدید نیاسین در افرادی با مشکلات جذب موادمغذی می تواند منجر به نشانه های عصبی از جمله ضعف در توجه، گیجی و از دست دادن حافظه شود. منابع غذایی غنی از نیاسن شامل غلات کامل، سیب زمینی، مرغ، ماهی و گوشت است. نیاز روزانه توصیه شده به این ویتامین برای بانوان بالای ۱۴ سال روزانه ۱۴ میلی گرم و برای مردان ۱۶ میلی گرم است.
ویتامین C برای عملکرد شناختی درست حیاتی است. این ویتامین برای ساخت انتقال دهنده عصبی نوراپینفرین مورد نیاز بوده که بر بخشی از مغز مرتبط با کنترل توجه تاثیر دارد. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان قدرتمند، از مغز در برابر رادیکال های آزاد و آسیب ناشی از آنها محافظت می کند. موادغذایی غنی از این ویتامین شامل مرکبات، فلفل دلمه ای، اسفناج، توت فرنگی، گوجه فرنگی، کلم بروکسل و سیب زمینی است. میزان توصیه شده این ویتامین برای بانوان ۱۹ سال به بالا روزانه ۷۵ میلی گرم و برای مردان ۹۰ میلی گرم است. یک عدد پرتغال متوسط ۷۰ میلی گرم ویتامین C و همچنین سه چهارم فنجان آب پرتغال ۹۳ میلی گرم ویتامین C دارد.
ویتامین B6 برای تولید و ساخت چندین انتقال دهنده عصبی از جمله دوپامین، نوراپینفرین، سروتونین و گابا مورد نیاز است. ناقل های عصبی، پیام رسان های شیمیایی هستند که پیامهای عصبی را از یک سلول عصبی یا نورون به سلول هدف میرسانند. از منابع خوب غذایی این ویتامین می توان به حبوبات، فرآورده های سویا، ماهی، مرغ، گوشت، سیب زمینی، موز و هندوانه اشاره کرد. میزان مصرف توصیه شده این ویتامین برای مردان و بانوان ۱۹ تا ۵۰ سال روزانه ۱.۳ میلی گرم است. همچنین مصرف روزانه ۱.۵ میلی گرم برای بانوان ۵۱ سال به بالا و ۱.۷ میلی گرم برای مردان ۵۱ سال به بالا توصیه می شود. برای نمونه یک فنجان نخود کنسرو شده ۱.۱ میلی گرم ویتامین B6 دارد.
دریافت کافی ویتامین B12 برای اطمینان از عملکرد درست مغز حیاتی است. براساس انستیتوی لینوس پاولینگ در ایالات متحده، کمبود این ویتامین ۱۰ تا ۱۵ درصد از بزرگسالان بالای ۶۰ سال را تحت تاثیر قرار می دهد. کمبود ویتامین B12 باعث تخریب غلاف میلین (پوشش سلول های عصبی) شده که با مشکلات تمرکز، ضعف حافظه و زوال عقل همراه است.
از منابع خوب این ویتامین می توان به شیر، پنیر، غلات غنی شده، ماهی، مرغ، تخم مرغ و گوشت اشاره کرد. میزان مصرف روزانه توصیه شده ویتامین B12 برای بزرگسالان ۱۴ سال به بالا ۲.۴ میکروگرم است.
گیاه گوتوکولا یا آب قاشقی بومی آفریقای جنوبی، هند، چین، سریلانکا، ژاپن و اندونزی است. براساس مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، هزاران سال است که از این گیاه برای افزایش تمرکز، حافظه و کاهش خستگی ذهنی استفاده می شود. استفاده از این گیاه به صورت چای رایج است.
برگ این گیاه شبیه به دو نیمکره مغز است. روی بافت مغز عمل میکند و آن را تحریک مینماید و برای افزایش حافظه و هوش و توسعه فهم و ادراک بسیار مؤثر است. گوتوکولا که درسانسکریت «براهمی» خوانده میشود فشار و خستگی را تسکین میدهد، ذهن را آرام میسازد و به جریان انرژی در مغز، بین نیمکرههای راست و چپ کمک می کند.
افراد مبتلا به دیابت باید از مصرف گیاه گوتوکولا اجتناب کنند، زیرا ممکن است باعث افزایش سطوح قند خون شود. همچنین این گیاه مدر (ادرار آور) بوده که ممکن است باعث کاهش مایعات و الکترولیت های بدن شود.
رزماری یک گیاه معطر و خوشبو بوده و بومی منطقه مدیترانه ای است. اما این گیاه در مناطق معتدل نیز رشد می کند. گیاهی خشبی، چندساله و معطر است که برگهایی سوزنیشکل و همیشهسبز دارد. گلهای آن در رنگهای گوناگون سفید، صورتی، بنفش یا آبی میرویند. در گذشته در کشورهای اروپایی به ویژه در یونان و روم باستان، کاربرد درمانی این گیاه شناخته شده و مردم از این گیاه استفاده غذایی و دارویی می کردند.
مصرف گیاه رزماری برای بهبود تمرکز ذهنی نیز موثر است. همچنین هزاران سال است که از رزماری تازه و خشک شده برای افزایش حافظه و حالت ذهنی متمرکز استفاده می شود. اگرچه دریافت گیاه رزماری به صورت چای یا کپسول ایمن می باشد، اما مصرف میزان بالایی از این گیاه می تواند موجب ناراحتی های معده شود.
مکمل های برگ های جینکوبیلوبا در جهان غرب بسیار رایج است. جینکوبیلوبا تنها گیاهی است که قدمت آن به ۱۵۰ میلیون سال قبل بازمیگردد. اکثر درختهای این گیاه بیشتر از ۲۵۰۰ سال عمر دارند و در حقیقت این گیاه قدیمیترین گونه گیاهی به جای مانده در جهان میباشد و خصوصیتهای منحصر به فردی دارد.
جینکوبیلوبا باعث اتساع عروق خونی به مغز، بهبود جریان خون و عملکرد موثرتر مغز می شود. جینکوبیلوبا ممکن است دارای اثر رقیق کنندگی خون باشد، همچنین بهتر است با داروهای ضدافسردگی مصرف نشود. این گیاه به صورت کپسول نیز در دسترس می باشد.