ماموگرافی و سایر آزمایشات تصویربرداری پستان

ماموگرام نوعی آزمایش اشعه ایکس پستان است که برای تشخیص و ارزیابی تغییرات پستان بکار می­ رود.

اشعه ایکس اولین بار حدود یک قرن پیش، برای بررسی بافت پستان توسط جراح آلمانی، آلبرت سالومون مور استفاده قرار گرفت. ماموگرافی مدرن از اواخر دهه ۱۹۶۰، یعنی زمانی که ماشین آلات ویژه ­ی رادیوگرافی طراحی شدند برای تصویربرداری پستان مورد استفاده قرار گرفت. از آن زمان، با پیشرفت­ های فناوری، ماموگرافی ­های امروزی حتی بسیار متفاوت­تر از ماموگرافی­ های دهه ۱۹۸۰و ۱۹۹۰ است.

ماشین آلات رادیوگرافی امروزی نسبت به گذشته بافت پستان را در معرض تشعشعات بسیار کمتری قرار می ­دهند. اشعه ایکس از بافت­ها به راحتی رادیوگرافی­ های معمول قفسه سینه و یا رادیوگرافی دستها و پاها، عبور نمی­ کند.

چه تفاوتی بین ماموگرافی غربالگری و ماموگرافی تشخیصی وجود دارد؟

ماموگرافی غربالگری به بررسی علائم سرطان می ­پردازد

ماموگرافی­ های غربالگری نوعی آزمایش اشعه ایکس از بافت سینه ­ها هستند که برای زنان فاقد هر گونه مشکل پستانی یا فاقد علائم سرطان پستان (همانند ماموگرافی غیر طبیعی پیشین) استفاده می ­شود. هدف از انجام ماموگرافی غربالگری تشخیص زود هنگام سرطان سینه می ­باشد، یعنی هنگامی که توده سرطانی بیش از حد کوچک  بوده و توسط خود بیمار و یا پزشک وی قابل لمس نیست. شناسایی سرطان پستان در مراحل اولیه (قبل از رشد و گسترش آن) شانس درمان موفقیت­ آمیز را تا حد زیادی بهبود می ­بخشد.

ماموگرافی غربالگری معمولاً دو تصویر رادیوگرافی (از دو نمای متفاوت) از هر یک از پستان­ ها تهیه می ­کند. ممکن است بررسی بافت پستان در برخی از زنان، از جمله در زنانی با سینه­ های بزرگ، مستلزم تصویربرداری بیشتری باشد.

ماموگرافی تشخیصی به بررسی مشکلات احتمالی می ­پردازد

معمولاً ماموگرام تشخیصی برای زنان مبتلا به مشکلات پستان (به عنوان مثال، وجود توده یا ترشحاتی از نوک سینه) و یا دارای یک منطقه غیر طبیعی در ماموگرافی غربالگری انجام می­ شود. گاهی اوقات ماموگرافی تشخیصی برای غربالگری زنان فاقد مشکلات پستان بکار می ­رود که قبلا برای سرطان پستان درمان شده­ بوده­ اند.

در طی ماموگرام تشخیصی، تصاویر توسط رادیولوژیست بررسی می­ شوند و از شما خواسته می ­شود تا در محل تصویربرداری منتظر بمانید، زیرا ممکن است تصویربرداری­ های بیشتری ضرورت داشته باشد. در برخی از موارد، برای سهولت بررسی مناطق مشکوک از تصاویر ویژه­ای تحت عنوان نماهای نقطه ­ای و یا تصاویر بزرگنمایی شده استفاده می­ شود. علاوه بر ماموگرافی، سایر انواع آزمایشات تصویربرداری از قبیل سونوگرافی نیز ممکن است بسته به نوع مشکل و محل آن انجام شود.

ماموگرافی تشخیصی معمولاً به یکی از سه روش زیر تفسیر می­ شود:

• ممکن است منطقه مشکوک و غیر طبیعی در ماموگرام غربالگری، در ماموگرافی تشخیصی طبیعی و نرمال باشد. در این صورت، فرد به روال معمول و سالانه غربالگری باز ­می­ گردد.
• ممکن است منطقه مشکوک و غیر طبیعی در ماموگرام غربالگری، با بررسی­ های بیشتر طی ماموگرافی تشخیصی حاکی از وجود سرطان نباشد، اما شاید رادیولوژیست بخواهد این منطقه مشکوک را از نزدیک مورد
• مشاهده قرار دهد. در این صورت، معمولاً از فرد خواسته می­ شود تا ظرف مدت ۴ تا ۶ ماه، مجدداً برای بررسی مراجعه کند.
• همچنین ممکن است نتایج دال بر ضرورت نمونه برداری باشد تا مشخص شود که آیا منظقه غیر طبیعی سرطانی است یا خیر. اگر پزشک برای شما انجام بیوپسی  را توصیه می­ کند،  این امر لزوماً به معنای ابتلا به سرطان نیست.

برای فهم گزارش ماموگرافی خود و تخمین رادیولوژیست­ تان از میزان خطر ابتلا به سرطان، می­ توانید به بخش “درک گزارش ماموگرافی خود – مقوله ­های BI-RADS” مراجعه کنید. در صورت نیاز به بیوپسی، برای تصمیم گیری درباره بهترین نوع درمان، باید انواع مختلف نمونه ­برداری را با پزشک خود به بحث بگذارید.

ماموگرافی چگونه انجام می شود؟

هنگام ماموگرافی، پستان خود را به طور مختصر بین ۲ صفحات متصل به ماشین ماموگرافی فشرده می ­شود – یکی از صفحات صفحه پلاستیکی قابل تنظیمی است (در بالا) و صفحه دیگر که صفحه اشعه ایکس می­ باشد ثابت و بدون حرکت است (در پایین). صفحه پایین فیلم رادیوگرافی یا آشکارساز دیجیتالی را نگه داشته و به ثبت تصاویر می­ پردازد. تکنسین برای ممانعت از حرکت پستان و نازک­تر ساختن بافت آن، پستان را فشرده می ­سازد. نازک بودن بافت پستان مواجهه با اشعه ایکس را کاهش داده و موجب وضوح تصاویر می­ شود. اگرچه فشرده ­سازی تاحدی ناراحت کننده بوده و حتی برای برخی از زنان دردناک است، ولی برای تهیه تصاویر خوب ضروری بودع و فقط چند ثانیه طول می کشد. در صورت وجود درد با تکنسین خود صحبت کنید. او می تواند با تغییر موقعیت شما فشار وارده را تا حد ممکن کاهش دهد.

این روش تصاویر سیاه و سفیدی ارائه می ­دهد که توسط یک رادیولوژیست مطالعه می­ شود (پزشکی آموزش دیده جهت تفسیر تصاویر رادیوگرافی، سونوگرافی، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، و سایر آزمایشات مرتبط).

هنگامی که ماموگرافی برای اولین بار توسعه یافت، تصاویر بر روی فیلم رادیوگرافی ثبت می ­شدند. در حال حاضر، اغلب تصاویر بر روی کامپیوتر ثبت می­ شوند. این امر ماموگرافی دیجیتال (به عنوان ماموگرافی دیجیتالی تمام زمینه و یا FFDM شناخته می ­شود) نامیده می­شود. ماموگرافی دیجیتالی نسبت به ماموگرافی فیلمی در شناسایی سرطان در زنان جوان کمتر از ۵۰ سال و زنانی با بافت پستان متراکم بهتر عمل می­ کند.

نوع جدیدتری از ماموگرافی به عنوان توموسنتز پستان یا ماموگرافی سه بعدی شناخته می ­شود. برای این آزمایش، پستان فشرده شده و ماشین با حرکت قوسی بر روی پستانها، تصاویر متعددی را با دوز پایینی از اشعه ایکس تهیه می­ کند. تصاویر می تواند توسط یک کامپیوتر به صورت  تصاویر سه بعدی ترکیب شوند. در این روش نسبت به ماموگرافی استاندارد از اشعه بیشتری استفاده می­ شود، اما در عین حال تصاویر واضح­تری از بافت پستان بدست می­ دهد. برخی مطالعات نشان داده اند که این روش نیاز به آزمایشات پیگیری مجدد را کاهش داده و همچنین قادر به شناسایی بیشتر و دقیقتر سرطان است.

حین ماموگرام غربالگری چه انتظاری می ­رود؟

• شما باید لباسهای بالا تنه خود را حین ماموگرام دربیاورید. مرکز ماموگرافی لباس گشادی را برای پوشیدن به شما خواهند داد.
• تکنسین سینه شما را برای ماموگرافی روی صفحه ماموگرافی قرار می ­دهد. شما و تکنسین تنها افرادی هستید که طی ماموگرافی در اتاق آزمایش حضور دارید.
• برای گرفتن تصاویری با کیفیت بالا، پستان باید تا حدودی پهن شود. تکنسین سینه شما را بر روی صفحه ماموگرافی قرار می ­دهد.صفحه پلاستیکی بالایی برای فشرده ­سازی پستان برای چند ثانیه حین تصویربرداری پایین می­ آید.
• این روش کلاً حدود ۲۰ دقیقه طول می کشد. فشرده سازی پستان در واقع فقط چند ثانیه طول می­ کشد.
• ممکن است حین فشرده ­سازی احساس ناراحتی اندکی نمایید، البته برای برخی زنان این فرایند می تواند بسیار دردناک باشد.
• اگر چه معمولاً در غربالگری ماموگرافی دو نما از هر پستان تهیه می ­شود، برای برخی از زنان، از جمله زنان دارای  ایمپلنت­های پستان یا سینه­ های بزرگ، ممکن است تصاویر بیشتری نیاز باشد.
• تمامی مراکز ماموگرافی موظف اند خلاصه ­ای از نتایج ماموگرافی شما را در عرض سی روز به زبانی ساده برای­ شما ارسال نمایند. در اغلب موارد، در صورت مشاهده هرگونه مشکلی در ماموگرافی شما، در عرض ۵ روز کاری با شما تماس گرفته خواهد شد.
• فقط ۲ الی ۴ ماموگرافی غربالگری از هر ۱۰۰۰ ماموگرافی به تشخیص سرطان پستان منتهی می­ شود.
• اگر شما زنی ۴۰ ساله و یا بیشتر هستید، باید هر ساله برای انجام ماموگرافی مراجعه کنید.

نکاتی جهت ماموگرافی

این  نکات می­ توانند به شما جهت انجام ماموگرافی با کیفیت خوب کمک کنند:

• در صورت عدم ارسال، درباره ­ی گواهی FDA از مرکز مربوطه سوال نمایید، زیرا تمامی مراکز ماموگرافی باید تاییدیه FDA را داشته باشند. تاییدیه سازمان غذا و دارو وجود استانداردهای بالای ایمنی و کیفیت در ارائه خدمات ماموگرافی را تضمین می کند.
• در صورت داشتن حق انتخاب، مرکزی را انتخاب نمایید که متخصص انجام ماموگرافی بوده و روزانه ماموگرافی بسیاری در آنجا انجام می­ شود.
• در صورت رضایت از خدمات مرکز ماموگرافی، سالانه و به طور منظم برای انجام ماموگرافی به همان مرکز مراجعه نمایید زیرا بدین ترتیب امکان مقایسه نتایج ماموگرافی­ های سالانه ­شما وجود دارد.
• اگر برای اولین بار است که به مرکزی مراجعه می­ کنید، لیستی از مکان و تاریخ ماموگرافی، بیوپسی، و یا سایر درمان­ های مربوط به پستان خود تهیه نمایید.
• اگر شما قبلاً در مرکز دیگری ماموگرافی انجام داده­اید، سعی کنید ماموگرافی قبلی خود را حین مراجعه به مرکز جدید به همراه داشته باشید.
• در روز آزمایش، از دئودورانت و ضد­عرق ­ها استفاده نکنید. بعضی از این مواد حاوی موادی­ اند که ممکن بر روی تصاویر رادیوگرافی همانند لکه های سفیدی به نظر برسند.
• برای کمک به کاهش ناراحتی و تهیه تصاویر خوب، ماموگرافی خود را برای زمانی برنامه ­ریزی کنید که سینه ­هایتان دردناک و یا متورم نباشند. در صورتی که هنوز در سن قاعدگی هستید، یک هفته قبل از شروع دوره قاعدگی خود از ماموگرافی اجتناب نمایید.
• همیشه وجود هر گونه تغییرات یا مشکلات پستانی خود را به تکنسین ماموگرافی شرح دهید. همچنین هرگونه سابقه پزشکی، از قبیل جراحی، هورمون درمانی و یا وجود سرطان پستان در اعضای خانواده خود (و
• یا ابتلای شما به سرطان پستان در گذشته) را به تکنسین مربوطه اطلاع دهید، زیرا این موارد می­توانند احتمال ابتلای شما به سرطان پستان را افزایش دهند.
• قبل از انجام هر نوع تصویربرداری، در صورت شیردهی و یا بارداری موضوع را به اطلاع تکنسین رادیولوژی خود برسانید
• اگر ظرف مدت ۱۰ روز از نتایج آزمایش خبری نشد، فرض را بر نرمال بودن نتیجه ماموگرافی خود نگذارید. حتماً با پزشک خود یا مرکز ماموگرافی تماس بگیرید.

قرار گرفتن در معرض تشعشعات ناشی از ماموگرافی

ماشین آلات مدرن مورد استفاده در ماموگرافی دوزهای پایینی از تشعشعات را برای تولید تصاویر رادیوگرافی با کیفیت بکار می­ گیرند. به طور متوسط ​​دوز بکار رفته برای ماموگرافی معمولی با تهیه دو نما از هر پستان حدود ۰.۴ میلی سیورت است (میلی سیورت واحد سنجش دوز تشعشعات است). واحدهای ماموگرافی قدیمی­تر از دوزهای بالاتری بهره می­برده­ اند، و لذا در این مراکز نگرانی ­هایی در مورد خطرات ناشی از تشعشعات وجود داشت. از این ماشین آلات قدیمی دیگر استفاده نمی ­شود.

مردم ایالات متحده معمولاً سالانه به متوسط ​​در معرض حدود ۳ میلی سیورت از تشعشعات ناشی از محیط طبیعی خود قرار دارند (موسوم به تابش پس زمینه). دوز تشعشعاتی که زنان در طی ماموگرافی غربالگری هر دو پستان دریافت می­ کنند، معادل میزان تشعشعات ناشی از محیط طبیعی وی در عرض حدوداً ۷ هفته است.

دستورالعمل های دقیق امنیت تجهیزات ماموگرافی را تضمین نموده و کمترین دوز ممکن را بکار می ­گیرند. بسیاری از مردم درباره مواجهه با اشعه ایکس نگرانند، اما سطح تشعشعات ناشی از ماموگرافی­ های منظم امروزه خطر ابتلا به سرطان پستان را به میزان چشمگیری افزایش نمی­ دهد. در تئوری، مواجهه مکرر با اشعه ایکس ممکن است احتمال ایجاد سرطان را افزایش دهد، ولی مزایای ماموگرافی بر آسیب­ های احتمالی  مواجهه با تشعشعات می ­چربد.

در صورت وجود احتمال بارداری، این موضوع را به پزشک و تکنسین خود اطلاع دهید. اگر چه خطر آسیب به جنین است بسیار اندک است، ولی ماموگرافی غربالگری معمولاً برای زنان باردار انجام نمی ­شود.

پزشکان در ماموگرام به بررسی چه مواردی می ­پردازند؟

ماموگرافی توسط رادیولوژیست مطالعه و تفسیر می­شود – پزشکانی که در تشخیص و درمان بیماری­ها و جراحات با استفاده از تکنیک­ های تصویربرداری پزشکی مانند رادیوگرافی تخصص دارند. در صورت امکان، پزشک رادیولوژیست ماموگرافی شما را با ماموگرافی های قبلی ­تان مقایسه خواهد کرد. این کار می­تواند در شناسایی تغییرات کوچکی دال بر سرطان به پزشک کمک کند.

پزشک رادیولوژیست حین بررسی ماموگرافی شما به بررسی انواع مختلفی از تغییرات می ­پردازد.

کلسیفیکاسیون

کلسیفیکاسیون ذخایر معدنی کوچکی در درون بافت پستان می ­باشند. آنها در ماموگرافی همانند لکه ­های کوچک سفید رنگی به نظر می ­رسند و ممکن است سرطانی باشند. دو نوع کلسیفیکاسیون وجود دارد:

– Macrocalcificationsماکروکلسیفیکاسیون­ها

ماکروکلسیفیکاسیون­ها رسوبات کلسیمی درشتی­ اند که معمولاً بدلیل تغییرات بافت سینه در اثر افزایش سن شریان­ های سینه، آسیب­های قدیمی، و یا التهابات ایجاد می­ شوند. این رسوبات به شرایط غیر سرطانی مرتبط بوده و نیازی به بیوپسی ندارند. ماکروکلسیفیکاسیون در حدود نیمی از زنان بالای ۵۰ سال و  یک نفر از هر ده زنان زیر ۵۰ سال یافت می­ذشود.

– Microcalcificationsمیکروکلسیفیکاسیون­ه

میکروکلسیفیکاسیون­ها، ذرات کوچکی از  رسوبات کلسیمی پستان هستند. میکروکلسیفیکاسیون­های موجود در ماموگرام نسبت به ماکروکلسیفیکاسیون نگرا ن­کننده ­تر هستند، البته این موضوع بدان معنا نیست که میکروکلسیفیکاسیون­ ها همیشه سرطانی ­اند. شکل و طرح میکروکلسیفیکاسیون­ها به رادیولوژیست جهت تخمین احتمال سرطان کمک می­کند.

در اغلب موارد، حضور میکروکلسیفیکاسیون­ها به معنای ضرورت بیوپسی نیست. اما چنانچه میکروکلسیفیکاسیون­ها شکل و الگوی مشکوکی داشته باشند، نمونه­ برداری توصیه خواهد شد. (در نمونه­ برداری، پزشک قطعه کوچکی از منطقه مشکوک را در زیر میکروسکوپ بررسی می­ کند. نمونه­برداری تنها روش تشخیص قطعی سرطان است).

توده

توده، همراه یا بدون کلسیفیکاسیون، یکی دیگر از تغییرات مهمی است که در ماموگرافی بررسی می ­شود. توده ­ها مناطقی غیر طبیعی بوده و می توانند چیزهای بسیاری از جمله کیست (غیر سرطانی، کیسه های پر از مایع)، تومورهای جامد غیر سرطانی (به عنوان  مثال، فیبروآدنوما) باشند، البته گاهی اوقات نیز ممکن است نشانه­ ای از وجود سرطان باشند.

کیست می تواند به صورت کیسه ­ای پر از مایعات (شناخته شده به عنوان کیست های ساده) بوده و یا حدی جامد باشد (شناخته شده تحت عنوان کیستیک پیچیده و توده­ های جامد). کیست های ساده خوشخیم (غیرسرطانی) بوده و نیازی به نمونه ­برداری ندارند. اما در غیر این صورت، جای نگرانی داشته و ممکن است مستلزم نمونه برداری باشند.

• در معاینات بالینی کیست و تومور ممکن است شبیه یکدیگر به نظر برسند. حتی در ماموگرام نیز می­توانند شبیه هم باشند. برای تأیید اینکه آیا توده ای واقعا فقط کیست است یا نه، اغلب سونوگرافی پستان انجام می شود. یکی دیگر از گزینه ­های موجود تخلیه (آسپیراسیون) مایع کیست با سوزن توخالی و نازکی است.
• اگر توده فقط یک کیست ساده نباشد (دست کم تا حدودی جامد باشد)، آزمایشات تصویر برداری بیشتری ضرورت دارد. برخی از توده­ ها را می توان با انجام ماموگرافی های منظم و یا بررسی اولتراسوند مورد مشاهده قرار داد، در حالی که سایر توده­ ها ممکن است مستلزم نمونه­ برداری باشند. اندازه، شکل و حاشیه (لبه) توده می­ تواند به رادیولوژیست در تعیین احتمال سرطان کمک کند.
  به همراه داشتن ماموگرافی­ های قبلی برای رادیولوژیست بسیار مهم است. زیرا آنها می توانند چگونگی تغییرات توده یا کلسیفیکاسیون را طی سال­های متمادی نشان دهند. عدم وجود تغییرات بارز بدان معناست که احتمال وجود سرطان ناچیز بوده و بیوپسی  نیاز نیست.

تراکم پستان

همچنین گزارش ماموگرافی شامل نوعی ارزیابی از تراکم بافت پستان می­ باشد. تراکم پستان بر اساس چگونگی توزیع بافت فیبروز و بافت غدد در مقابل میزان بافت چربی پستان قرار دارد.

سینه­ های متراکم غیر طبیعی نیستند، اما احتمال ابتلا به سرطان پستان در آنها بالاتر است. می دانیم که تراکم بافت پستان می تواند شناسایی سرطان  را در تصایر ماموگرام با دشواری­ هایی مواجه سازد. هنوز کارشناسان بر سر این موضوع که علاوه بر ماموگرافی چه آزمایشات دیگری را می­ توان در زنان در معرض خطر با سینه­ های متراکم انجام داد توافق ندارند (بر اساس جهش ­های ژنتیکی، وجود سرطان پستان در خانواده، یا سایرعوامل خطرساز).

فراخوانده شدن جهت مراجعه پس از انجام ماموگرافی

فراخوانده شدن جهت مراجعه پس از انجام ماموگرافی غربالگری نسبتاً شایع است و به معنای ابتلا به سرطان نیست. در واقع، در کمتر از ۱۰٪ از این زنان فراخوانده برای آزمایشات بیشتر، سرطان پستان تشخیص داده می ­شود. این کار اغلب جهت تهیه تصاویر بیشتر و یا انجام سونوگرافی به منظور بررسی دقیقتر منطقه مشکوک می ­باشد. فراخوانده شدن جهت مراجعه مجدد در اولین ماموگرافی (یا زمانی که هیچ ماموگرافی قبلی وجود ندارد) و در ماموگرافی­ های قبل از سنین یائسگی شایع­تر است.

برای مثال، ممکن است بدلیل وجود کلسیفیکاسیون یا توده فراخوانده شوید. گاهی اوقات منطقه­ ای از پستان متفاوت از سایر بخش­ های پستان به نظر می ­رسد. گاهی اوقات با فشرده ­سازی بیشتر منطقه یا توده مشکوک، آن ناحیه دیگر مشکوک به نظر نمی­ رسد. برای برخی از توده ها، سونوگرافی نشان می دهد که آنها تنها کیست هستند و هیچ نگرانی برای سرطان وجود دارد.

اما اگر این آزمایشات پیگیری مجدد حاکی از وجود منطقه مشکوک سرطانی باشند، نمونه ­برداری ضرورت خواهد داشت. چندین نوع مختلف از نمونه ­برداری وجود دارد، اما تمامی آنها شامل برداشتن  قطعه ­ای از بافت غیر طبیعی منطقه مشکوک و بررسی آن در زیر میکروسکوپ هستند. بیشتر مواقع جهت اطمینان از نمونه ­برداری صحیح، بیوپسی توسط رادیولوژیست و با استفاده از آزمایشات تصویربرداری از قبیل سونوگرافی و ماموگرافی انجام می­ شود.

درک گزارش ماموگرافی خود – مقوله­ های BI-RADS

کالج رادیولوژی آمریکا (ACR) روش استانداردی را برای توصیف یافته­ ها و نتایج ماموگرافی ارائه داده است. در این سیستم، نتایج در شش طبقه از صفر تا شش تقسیم می­ شوند. این سیستم  اصطلاحاً سیستم داده­ای و گزارش تصویربرداری پستان (BI-RADS) نامیده می ­شود. اتخاذ روشی استاندارد جهت گزارش نتایج ماموگرافی به پزشکان اجازه می دهد تا از کلمات و اصطلاحات واحدی استفاده کنند، که همین موضوع می ­تواند پیگیری بهتر یافته ­های مشکوک را تضمین نماید. این مقول ه­ها در گزارش رسمی که به پزشک ارسال می ­شود مورد استفاده قرار می­ گیرند. واژه ­های مختلف اغلب در گزارشات فرستاده شده به بیماران استفاده می­ شوند.

در اینجا به مرور مختصر این مقوله ­ها می­پردازیم:

ارزیابی رادیوگرافی ناقص است

مقوله ۰: ارزیابی و / یا قیاس تصویربرداری بیشتری نسبت به ماموگرافی اولیه مورد نیاز است.

این امر بدان معناست که ممکن است یک ناهنجاری به وضوح دیده نشده و شناسایی نشود و مستلزم آزمایشات بیشتری، از قبیل فشرده سازی نقطه ­ای (استفاده از فشرده سازی منطقه­ ای کوچکتر حین انجام ماموگرام)، بزرگنمایی، نماهای خاصی از ماموگرافی، و یا سونوگرافی باشد.

این مطلب همچنین نشانگر ضرورت مقایسه ماموگرافی جدید با ماموگرافی­ های پیشین برای بررسی تغییرات در طی زمان می­ باشد.

ارزیابی اشعه ایکس کامل است

مقوله ۱- منفی: هیچ ناهنجاری قابل توجهی در گزارش وجود ندارد. بافت سینه یکسان (همگن و متقارن) و بدون وجود هر گونه توده (توده)، ساختارهای معیوب، یا کلسیفیکاسیون­ های مشکوک می­ باشد. منفی در اینجا، بدین معناست که هیچ چیز بدی وجود ندارد.

مقوله ۲ – یافته­ های خوش خیم (غیر سرطانی) : این هم نوعی از نتایج منفی ماموگرافی است (هیچ نشانه ای از سرطان وجود ندارد)، اما پزشک گزارشگر در اینجا به توصیف یافته­ های خوش­خیمی، مانند کلسیفیکاسیون خوش خیم، غدد لنفاوی سینه، یا فیبروآدنوم کلسیفیه می ­پردازد. درواقع با این کار از سوء تعبیر یافته­ های خوش خیم به عنوان یافته ­های مشکوک جلوگیری می ­شود. این یافته ­ها هنگام بررسی ماموگرافی­های آتی به منظور مقایسه به کمک پزشک می­ آیند.

مقوله ۳ – یافته­ های خوش­خیم احتمالی : پیگیری­ مجدد در یک بازه زمانی کوتاه پیشنهاد می ­شود. یافته ­های موجود در این مقوله شانس بسیار بالایی (بیشتر از ۹۸٪) از خوشخیم بودن (غیر سرطانی) را دارند. انتظار تغییر این یافته­ ها در طول زمان وجود ندارد. اما از آنجاییکه خوش خیمی آنها قطعی نیست، بررسی مجدد آنها در یک بازه زمانی کوتاه پیشنهاد می­ شود.

پیگیری همراه با تصویربرداری مجدد معمولاً در عرض ۶ ماه انجام شده و تا حصول اظمینان از ثابت ماندن وضعیت فرد برای مدتی به طور منظم ادامه می­ یابد (معمولاً حداقل ۲ سال). این رویکرد از بیوپسی های غیر ضروری جلوگیری می­ کند، ولی در صورت تغییر منطقه در گذر زمان، امکان تشخیص زود هنگام نیز وجود دارد.

مقوله ۴ – اختلالات مشکوک : انجام بیوپسی باید در نظر گرفته شود. یافته ­ها دال بر سرطان قطعی نیستند، ولی با این حال احتمال سرطان وجود دارد. در چنین شرایطی معمولاً رادیولوژیست بیوپسی را توصیه می­ کند. یافته ­های این مقوله طیف گسترده ای از سطوح اختلال را شامل هستند. به همین دلیل، برخی از پزشکان این مقوله رابه طبقات ریزتری تقسیم کرده ­اند:

• ۴A: یافته­ هایی با احتمال اندک سرطان
• ۴B: یافته­ هایی با احتمال متوسط سرطان
• ۴C: یافته ­هایی با احتمال بیشتری از وجود سرطان ولی نه به اندازه مقوله ۵­ام

البته تمامی پزشکان از این زیر شاخه ­ها استفاده نمی­ کنند.

مقوله ۵ – احتمال بالایی از بدخیمی : اقدامات مقتضی باید انجام یابد. این یافته ها همانند سرطان به نظر می­ رسند و احتمال  سرطانی بودن آنها بالا است (حداقل ۹۵٪). بیوپسی قویاً توصیه می­ شود.

مقوله ۶ – سرطان اثبات شده با بیوپسی : اقدامات مقتضی باید انجام یابد. این مقوله تنها برای یافته­ هایی بکار می­رود که سرطانی بودن آنها با استفاده از بیوپسی مسجل شده است. در این حالت ماموگرافی اغلب برای بررسی چگونگی پاسخ بیمار به سرطان بکار می ­رود.

گزارش  BI-RADSبرای تراکم پستان

گزارشات ماموگرافی شامل ارزیابی تراکم پستان نیز می­ باشند.  BI-RADS تراکم پستان را به ۴ گروه طبقه­ بندی کرده است:

سینه­ هایی تقریبا به طور کامل چرب

بافت سینه حاوی بافت فیبروز و  بافت غدد کوچکی است، بدان معنی که ماموگرافی به سادگی قادر به شناسایی تمامی موارد غیر طبیعی است.

مناطق پراکنده ­ای از تراکم بافت فیبری – غددی وجود دارد

چند مناطق از بافت فیبری و غددی در پستان وجود دارند.

سینه ها به صورت ناهمگنی متراکمند، و ممکن است حاوی توده­ های پنهان کوچکی نیز باشند

مناطق بیشتری از بافت پستان حاوی بافت فیبری-غددی است. همین امر می تواند مشاهده توده­ های کوچک را با دشواری مواجه سازد.

سینه ­هایی بسیار متراکم، که حساسیت و دقت ماموگرافی را کاهش می ­دهد

بافت پستان شامل حجم وسیعی از بافت فیبری-غددی است. این موضوع ممکن است شناسایی سرطان­ های موجود را با مشکلاتی مواجه سازد، زیرا ممکن است بافت سرطانی با بافت نرمال پستان اشتباه شود.

در برخی از کشورها، به زنانی که ماموگرافی آنها نشانگر وجود تراکمی ناهمگن و یا سینه­ های بسیار متراکم است، این موضوع در خلاصه ­ی  گزارش ماموگرافی ارسالی به اطلاع آنها می ­رسد و ممکن است حاوی جمله ­ای شبیه به جمله مقابل باشد: “ماموگرام شما نشان می دهد که بافت پستان شما بافت متراکمی است. بافت پستان متراکم شایع بوده و غیر طبیعی نیست. با این حال، تراکم بافت پستان ارزیابی نتایج حاصل از ماموگرافی را دشوار ساخته و لذا ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد. این اطلاعات در مورد نتایج حاصل از ماموگرافی جهت ارتقای آگاهی شما و مشورت با پزشک در اختیار شما قرار داده می ­شود. شما و پزشک­تان می توانید تصمیم بگیرید که کدامیک از گزینه ­های غربالگری برای شما مناسب است. گزارشی از نتایج برای پزشک نیز فرستاده شده است”.

محدودیت­ های ماموگرافی چیست؟

همانند بسیاری از آزمایشات پزشکی، ماموگرافی نیز محدودیت­ هایی دارد.

اگرچه ماموگرافی قادر به تشخیص سرطان­ های پستان بیش از حد کوچک نیز هست، ولی درمان تومورهای کوچک همیشه به معنای بهبود آنها نیست. سرطان­ هایی با رشد سریع یا تهاجمی ممکن است قبل از شناسایی آنها گسترش یافته باشند.

ارزش ماموگرافی غربالگری به وضعیت سلامت عمومی بدن زن هم بستگی دارد. تشخیص زود هنگام سرطان پستان جهت افزایش طول عمر برای زنان مبتلا به سایر مشکلات جدی از قبیل مانند نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی، و یا انسدادی ریوی مزمن کمک چندانی نمی­ کند. دستورالعمل­ های غربالگری جامعه سرطان آمریکا تاکید دارند که زنان مبتلا به مشکلات جدی سلامتی و امید به زندگی کوتاه باید در خصوص ادامه ماموگرافی با پزشک خود مشورت کنند. همچنین باید بدانید که سن شخص به تنهایی دلیل موجهی برای توقف ماموگرافی­ های منظم نیست.

نتایج منفی کاذب

ماموگرام منفی کاذب زمانی است که سرطان وجود دارد ولی به اشتباه تشخیص داده نمی­ شود. به طور کلی، ماموگرافی غربالگری حدود ۱ مورد از هر  ۵ سرطان پستان را شناسایی نمی­ کند.

نتیجه منفی کاذب بیشتر در میان زنان با سینه های متراکم رخ می ­دهد. تراکم سینه اغلب با افزایش سن زنان تا حدودی کاهش می ­یابد. به همین دلیل، نتایج منفی کاذب در میان زنان جوان نسبت به زنان مسن شایع­تر است. نتایج منفی کاذب درمان را به تاخیر انداخته و امنیت کاذبی را برای زن ایجاد می­ کنند.

نتایج مثبت کاذب

ماموگرام مثبت کاذب زمانی است که هیچ سرطانی وجود ندارد ولی فرد به اشتباه تشخیص سرطان سینه را دریافت می­ کند. به همین دلیل است که ماموگرافی­ های غیر طبیعی مستلزم آزمایشات بیشتری (ماموگرافی تشخیصی، سونوگرافی، و گاهی اوقات MRI و یا حتی نمونه برداری) برای بررسی سرطان هستند.

نتایج مثبت کاذب در زنان جوان، زنانی با سینه های متراکم، زنان دارای بیوپسی پستان، زنانی با خویبشاوندان سرطانی، یا زنان دریافت کننده استروژن بیشتر دیده شده است. طی یک دوره ۱۰ ساله حدود نیمی از زنانی که سالانه ماموگرافی انجام می­ دادند، حداقل یکبار یافته مثبت کاذب داشته­ اند. شانس یافته مثبت کاذب در اولین ماموگرافی بیشتر است، و در ماموگرافی­ های بعدی کاهش می ­یابد.

ماموگرافی مثبت کاذب می­ تواند موجب اضطراب شود. آزمایشات اضافی جهت بررسی سرطان مستلزم صرف وقت و پول زیادی بوده و موجب ناراحتی­ های جسمی نیز می­ شود.

تشخیص افراطی و درمان افراطی

در حالی که ماموگرافی غربالگری قادر به شناسایی سرطان پستان تهاجمی و کارسینوم مجرایی ساکن (DCIS، سلول های سرطانی در پوشش مجرای پستان) است، ولی در عین حال این امکان وجود دارد که برخی از سرطان­ های تهاجمی و DCIS شناسایی شده در ماموگرافی به رشد خود ادامه ندهند. این بدان معنی است که برخی از تومورها تهدید کننده زندگی نیستند، و اگر فرد برای ماموگرافی مراجعه نمی­ کرد شاید هرگز تشخیص داده نمی ­شدند. مشکل این است که پزشکان قادر به تمایز این قبیل سرطان­ ها از سرطان­ های پیشرونده نیستند.

تنها مرجع موجود ما برای تشخیص افراطی از طریق تجزیه و تحلیل آماری تعداد سرطان های شناسایی شده در ماموگرافی در طی دوره­ های زمانی طولانی مدت با تعداد سرطان­ های مورد انتظار  بدون غربالگری است. تشخیص افراطی نگران ­کننده است، زیرا در صورت تشخیص افراطی سرطان درمان همچنان ادامه دارد. این بدان معناست که برخی از زنان تحت درمان های غیر ضروری قرار خواهند گرفت. در واقع این افراد تحت درمان­ های افراطی قرار خواهند گرفت، زیرا چنین شرایطی زنان را در برابر عوارض جانبی غیر ضروری درمان سرطان قرار می ­دهد. از آنجاییکه پزشکان اغلب قادر به پیش بینی توقف یا گسترش سرطان و موارد DCIS نیستند، فلذا به درمان تمامی انواع آن می ­پردازند. اگر چه طیف گسترده ای درباره میزان تشخیص افراطی سرطان پستان وجود دارد، تخمین­های معتبر در دامنه­ ای از ۰ تا۱۰٪ متغیر هستند.

ماموگرافی بعد از سرطان پستان

ماموگرافی بعد از عمل جراحی با حفظ پستان

امروزه، بیشتر سرطان های سینه را می توان بدون برداشتن کل پستان درمان کرد. در واقع، امروزه بسیاری از زنان تحت عمل جراحی با حفظ پستان (BCS) قرار م ی­گیرند، که گاهی اوقات ماستکتومی جزئی یا لامپکتومی نامیده م ی­شود. این روش تومور سرطانی و مقداری از بافت نرمال پستان اطراف آن را برمی­ دارد. BCS تقریبا همیشه توسط پرتو درمانی پیگیری می­ شود.

برای زنانی که BCS داشته اند، بسیاری از کارشناسان ماموگرافی پستان تحت درمان را ۶ ماه پس از اتمام پرتودرمانی توصیه می­ کنند. پرتودرمانی و جراحی هر دو موجب ایجاد تغییراتی در پوست و بافت پستان می ­شوند. این تغییرات موجود در ماموگرافی، بررسی آن را دشوار می­ سازد. تغییرات معمولاً ۶ ماه پس از پرتودرمانی به اوج خود می ­رسد. ماموگرافی انجام یافته در این زمان به عنوان خط پایه جدیدی برای پستان مبتلا است. برای کمک به پزشک جهت پیگیری درمان و عود (برگشت سرطان)، ماموگرافی­ های آتی با این ماموگرافی مورد مقایسه قرار خواهند گرفت.

با توجه به نتایج حاصله، آزمایش بعدی پستان ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه بعدی باشد. پیگیری ماموگرافی پستان تحت درمان باید حداقل پس از اتمام درمان به صورت سالانه انجام شود، اما با توجه به نتایج ماموگرام برخی از پزشکان ممکن است ماموگرافی­ های بیشتری را هم توصیه کنند.

ماموگرافی پس از ماستکتومی

انواع مختلف از ماستکتومی، از جمله ماستکتومی ساده، اصلاح رادیکال ماستکتومی، و از ماستکتومی رادیکال، همگی شامل حذف تمامی بافت پستان هستند.

زنانی که این نوع از جراحی را برای درمان سرطان پستان داشته­ اند نیازمنذ هیچ نوع ماموگرافی غربالگری بیشتری از پستان جراحی شده نیستند. (اگر هر دو سینه برداشته شود، دیگر به ماموگرافی نیازی نیست). هرچند سرطان می تواند در پوست یا دیواره قفسه سینه اطراف پستان برداشته شده عود کند، ولی می توان آنها را با معاینه فیزیکی پیدا نمود، زیرا بافت باقیمانده پس از ماستکتومی به اندازه­ای نیست که نیازمند ماموگرافی باشد.

اگر چه امکان انجام ماموگرافی برای سینه­ های بازسازی شده وجود دارد، ولی کارشناسان معتقدند که سینه ­های بازسازی شده بعد از حذف کامل پستان ها (با ماستکتومی رادیکال ساده، و یا ماستکتومی رادیکال) نیازی به ماموگرافی­ های معمول ندارند.

یک نوع از ماستکتومی که به اعتقاد کارشناسان مستلزم پیگیری ماموگرافی است ماستکتومی زیر جلدی است، که ماستکتومی زیرپوستی نیز نامیده می شود. در این عملیات، نوک پستان و بافت زیرین آن نگه داشته می­ شود. اغلب، طی عمل جراحی ایمپلنت در زیر پوست قرار داده می ­شود. پس از این عمل جراحی اندازه بافت پستان باقیمانده در حدی است که مستلزم ماموگرافی غربالگری سالانه است.

زنان درباره نوع ماستکتومی مورد نیاز خود و همچنین درباره ضرورت ماموگرافی باید با پزشک خود مشورت نمایند.

ماموگرافی پستان­ باقیمانده سالم هر ساله ضروری است. زیرا خطر ابتلا به سرطان پستان در این افراد بیشتر است.

برای زنانی که بازسازی پستان داشته اند، در صورت وجود منطقه ­ای مشکوک در معاینات بالینی ممکن است ماموگرافی تشخیصی انجام شود. تصویربرداری بیشتر با اولتراسوند و یا MRI نیز ممکن است مفید باشند.

ماموگرافی در شرایط خاص

ماموگرافی برای زنان جوان

بررسی ماموگرافی در زنان جوان به دلیل تراکم بافت سینه دشوار بوده و همین امر می تواند موجب نادیده ماندن تومورها شود.

ماموگرافی غربالگری برای زنان زیر ۴۰ سال و با  خطر متوسطی از ابتلا به سرطان توصیه نمی ­شود.

برای برخی از زنان جوان که در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پستان (به دلیل جهش ژنتیکی، سابقه خانوادگی قوی، یا تشعشعات قبلی جهت درمان سرطان  قفسه سینه)، انجمن سرطان آمریکا غربالگری پستان سالانه با MRI و ماموگرافی را در آغاز سن ۳۰ سالگی می­ کند. اما از آنجاییکه شواهد موجود درباره بهترین سن شروع غربالگری محدود است، تصمیم­گیری باید با همکاری بین بیماران و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی آنها و بر اساس شرایط مالی و ترجیحات آنها صورت بگیرد.

ماموگرافی برای زنانی با کاشت سینه

زنانی دارای ایمپلنت چالش خاصی برای ماموگرافی هستند. تصویربرداری با اشعه ایکس قادر به عبور از سیلیکون یا ایمپلنتهای سالینی و نشان دادن بافت­های زیر آنها نیست. این بدان معنی است که بخشی از بافت پستان موجود در زیر ایمپلنت در ماموگرام دیده نمی­ شود.

به منظور رویت بخشهای یشتری از بافت پستان علاوه بر تهیه چهار تصویر استاندارد ماموگرافی، در زنان دارای ایمپلنت چهار تصویر اضافی تهیه می­ شود (۲ تصویر برای هر یک از پستان ها). در این تصاویر رادیوگرافی اضافی، موسوم به نماهای جابجایی ایمپلنت (ID) ، ایمپلنت بر دیواره قفسه سینه فشار داده شده و پستان به جلو کشیده می­شود. با این کار امکان تصویربرداری بهتر از نمای جلویی هر پستان فراهم می ­شود. در زنان دارای بافت زخمی در اطراف ایمپلنت (انقباض)، دستیابی به نماهای جابجایی ایمپلنت دشوارتر بوده (و حتی می­توانند دردناک نیز باشد). انجام این کار در زنانی که ایمپلنت آنها زیر (پشت) عضلات قفسه سینه قرار گرفته، آسان­تر می­باشد.

اگرچه تصویربرداری­های بیشتری برای زنان دارای ایمپلنت ضرورت دارد، ولی دستورالعمل انجام ماموگرافی برای آنها مشابه سایر زنان می­ باشد.

گاهی اوقات پارگی (ترکیدن) ایمپلنت را می توان در ماموگرام تشخیص داد، اما پارگی ایمپلنت اغلب در تصاویر ماموگرافی طبیعی به نظر می­رسد. از سوی دیگر، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)، در شناسایی پارگی ایمپلنت عملکرد خوبی دارد.

به ندرت، ماموگرافی می­تواند موجب پارگی  ایمپلنت شود. در صورت وجود ایمپلنت این موضوع را قبل از ماموگرافی به تکنسین خود اطلاع دهید.

MRI پستان (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی)

اسکن های MRI به جای اشعه ایکس از آهن ربا و امواج رادیویی جهت تولید تصاویر دقیق مقطعی از بدن بهره می­ برند. انرژی امواج رادیویی جذب شده و سپس با توجه به نوع بافت بدن و بیماری های خاص آنها به صورت الگویی منتشر می­ شود. کامپیوتر این الگوی را به تصویر بسیار دقیقی تبدیل می­ کند. برای بسیاری از MRI ​​های سینه، ماده حاجبی (به نام گادولینیوم) به داخل یکی از رگ های (IV) بازو تزریق می شود. این کار موجب افزایش وضوح تصاویر بافتهای غیر طبیعی پستان می­ شود.

MRI پستان عمدتاً برای دو هدف استفاده می ­شود:

• برای زنان مبتلا به سرطان پستان، جهت کمک به ارزیابی اندازه سرطان و بررسی وجود هر گونه توموری در بافت پستان. همچنین می تواند برای حصول اطمینان از عدم وجود هیچ­گونه توموری در پستان دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد.
• برای زنان در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پستان، MRI غربالگری همراه با ماموگرافی سالانه توصیه می شود. MRI به تنهایی بعنوان ابزار غربالگری توصیه نمی شود، زیرا به تنهایی در شناسایی برخی از انواع سرطان هایی که ماموگرافی قادر به تشخیص آنهاست ناتوان می­ باشد

اگرچه MRI قادر به شناسایی برخی از انواع سرطان ­هایی است  که شاید در ماموگرام آشکار نشوند، ولی  احتمال تشخیص اشباه سرطان  نیز با  MRIبیشتر است (نتایج مثبت کاذب). یافته ­های مثبت کاذب باید مورد بررسی­ های بیتری قرار بگیرند تا عدم وجود سرطان آشکار شود، که این امر به معنای انجام آزمایشات ویا بیوپسی­ های بیشتری است. به همین دلیل است که MRI به عنوان آزمایش غربالگری برای زنان درمعرض ​​خطر متوسط سرطان پستان توصیه نمی­ شود، چرا که به بیوپسی­ ها و آزمایشات غیر ضروری در بسیاری از زنان منجر می­ شود.

همانند ماموگرافی سینه، MRI پستان نیز نیازمند تجهیزات خاصی است. با این حال، تمامی بیمارستان ها و مراکز تصویربرداری به تجهیزات  MRIپستان مجهز نیستند. همچنین بهتر است  MRI غربالگری خود را در مرکزی انجام دهید که به بیوپسی پستان هدایت شده توسط MRI نیز مجهز باشد. در غیر این صورت، برای انجام بیوپسی تمامی مراحل اسکن باید در مرکز دیگری تکرار شوند.

از آنجاییکه MRI پستان پر هزینه است، اغلب باید قبل از اسکن توسط یک شرکت بیمه تحت پوشش قرار بگیرد.

حین MRI پستان چه مواردی انتظار می­رود؟

هنگام آماده شدن برای MRI پستان، می­توانید مثل همیشه بخورید و بیاشامید. شما باید لباسهایی با قطعات فلزی مانند زیپ، و یا دکمه های فلزی را در آورده قرار داده و لباس گشادی بپوشید. طلا و جواهرات، گیره مو، و هر چیز فلزی دیگری را باید حذف قبل از رفتن به اتاق MRI از بدن خود خارج نمایید. تکنسین درباره هر گونه شی فلزی و یا دستگاه ­های کار گذاشته شده در بدنتان، از جمله کلیپ های جراحی، کاتتر، ضربان ساز قلب، دفیبریلاتور، مفاصل مصنوعی، قطعات فلزی، خالکوبی، خط چشم دائمی، طلا و جواهرات و غیره از شما سوال خواهد نمود. در صورت وجود آلرژی یا ایمپلنت سینه، بارداری و شیردهی، این موارد را قبل از اسکن به تکنسین خود اطلاع دهید.

باستثنای ارزیابی ایمپلنت، ماده حاجبی به صورت وریدی برای بررسی ساختار پستان به درون بدنتان تزریق خواهد شد.

اسکن MRI طولانی بوده واغلب تا یک ساعت طول می­ کشد. برای MRI سینه، شما رو به پایین، درون لوله ­ای باریک بر روی پلت فرم ویژه­ای دراز می­ کشید که برای انجام این فرایند طراحی شده است. این پلت فرم شامل دو سوراخ برای هریک از پستانها است که امکان تصویربرداری بدون فشرده سازی بافت پستان را فراهم می­کند. حفظ حالت سکون طی آزمایش اهمیت بسیاری دارد.

سونوگرافی پستان

اولتراسوند، که سونوگرافی نیز نامیده می­ شود، با استفاده از امواج صوتی به بررسی درون بدن می­ پردازد. در صورت متراکم بودن بافت پستان در ماموگرافی معمولاً سونوگرافی پستان برای بررسی تغییرات پستان توصیه می­ شود. ژلی بر روی پوست پستان مالیده شده و برای نشان دادن ساختار زمینه ­ای بافت ابزاری به نام مبدل بر روی پوست حرکت داده می­ شود. این مبدل امواج صوتی را ساطع  نموده و انعکاسات حاصل از بافت­های بدن را جمع­ آوری می­ کند. این انعکاسات به صورت تصاویری بر روی صفحه نمایش کامپیوتر نشان داده می ­شوند. این آزمایش بدون درد بوده و شما را در معرض هیچ گونه تشعشعی قرار نمی­ دهد.

سونوگرافی پستان اغلب برای ارزیابی مشکلات پستان که در طی ماموگرافی یا معاینه فیزیکی مشخص شده است، و همچنین برای هدایت سوزن بیوپسی و بررسی توده­ های مشکوک بکار می ­رود. در افراد مبتلا به تومور پستان، ممکن است برای بررسی غدد لنفاوی زیر بازو نیز مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه اولتراسوند نسبت به MRI حساسیت کمتری (بدین معنی، که تومورهای کمتری را تشخیص می­ دهد) دارد، ولی با این حال بدلیل غیر تهاجمی بودن و کم هزینه بودن و همچنین دسترسی­ گسترده بدان همراه با ماموگرافی به ابزار ارزشمندی جهت بررسی پستان تبدیل شده است.

همانند تمامی تصویربرداری­ های پستان، سونوگرافی پستان نیز به سطح مهارت و تجربه پزشک در تفسیر تصاویر بستگی دارد. هنگام استفاده از مبدل­ های دستی، سونوگرافی به مهارت و تجربه فرد در انجام اسکن بستگی دارد.

سونوگرافی اتوماتیک گزینه ­ای است که با استفاده از مبدلی بسیار بزرگتر  صدها تصاویر از کل ناحیه پستان تهیه می­ کند. در صورت استفاده از سونوگرافی اتوماتیک، سونوگرافی دستی اغلب برای تهیه تصاویر بیشتری از منطقه مشکوک بکار گرفته می­ شود.

برخی از مطالعات نشان داده­ اند که استفاده از اولتراسوند همراه با ماموگرافی غربالگری برای زنانی با بافت های متراکم پستان مفید است. (ارزیابی بافت متراکم پستان با ماموگرام کار دشواری است). از امواج فراصوت به تنهایی برای غربالگری استفاده نمی­ شود، زیرا ممکن است قادر به شناسایی برخی از انواع سرطان نباشد. همچنین بسیاری از یافته ­های سونوگرافی ممکن است منجر به آزمایشات پیگیری و بیوپسی سوزنی شوند، ولی شاید در نهایت مشخص شود که هیچ سرطانی وجود نداشته است.

سایر روش های تصویربرداری پستان

داکتوگرام (گالاکتوگرام)

داکتوگرام، که گالاکتوگرام نیز نامیده می­ شود، گاهی اوقات برای شناسایی علل وجود هر گونه ترشحاتی از نوک پستان بکار می­ رود. در این آزمایش، لوله فلزی بسیار نازکی در مجرای نوک پستان حاوی ترشحات  قرار می­ گیرد. سپس مقدار کمی از ماده حاجب تزریق می­ شود. مواد حاجب شکل مجرا را بر روی تصاویر اشعه ایکس برجسته نموده و وجود توده در داخل مجرای پستان را نشان می­ دهند.

مطالعات پزشکی هسته­ ای

در مطالعات پزشکی هسته ­ای (اسکن هسته­ ای نیز نامیده می­ شود) مقدار کمی از مواد رادیو اکتیو به بدن فرد تزریق شد و دوربین­ های ویژه­ای مسیر حرکت آنها را بررسی می­ کند. بسته به ماده مورد استفاده، انواع مختلفی از اختلالات ممکن است یافت شوند. بر خلاف بسیاری از سایر آزمایشات تصویربرداری که بر تغییرات ایجاد شده توسط تومورها در ساختار بدن مبتنی هستند، اسکن پزشکی هسته­ ای بر تغییرات متابولیسمی بافت­ها مبتنی است. دو زیرگروه جدیدتر  مطالعات پزشکی هسته ­ای در ادامه تحت عنوان “سایر آزمایشات تجربی تصویربرداری پستان” شرح داده شده ­اند.

اسکن PET (توموگرافی نشرپوزیترون)

برای اسکن PET، گلوکز (نوعی قند) که حاوی یک اتم رادیو اکتیو است به درون جریان خون تزریق می­ شود. از آنجاییکه سلول­های سرطانی به سرعت در حال رشد هستند، آنها مقادیر زیادی از این قند رادیواکتیو را جذب می­ کنند. پس از حدود یک ساعت، دوربین خاصی برای ایجاد تصاویری از مناطق رادیواکتیویته در بدن شروع به کار می­ کند. برخی از ماشین آلات قادرند به صورت همزمانPET و CT اسکن انجام دهند. با این کار امکان مقایسه مناطق رادیواکتیویته موجود در تصاویر PET با تصاویر دقیق همان منطقه بر روی CT اسکن ممکن می­ شود.

اسکن PET برای کمک به تمایز تومورهای بدخیم از  تومورهای خوش خیم پستان بکار گرفته می ­شود، اما این تصاویر زیاد دقیق نیستند. در اغلب موارد، اسکنهای PET/CT برای بررسی گسترش سرطان پستان در بیماران سرطانی بکار می­ رود.

سینتی ماموگرافی (تصویربرداری مولکولی پستان)

نوعی ردیاب رادیواکتیو موسوم به سستامیبی تکنیتیوم برای کمک به تشخیص سرطان سینه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این آزمایش، مقدار کمی از این ردیاب رادیواکتیو به صورت درون وریدی تزریق می­ شود. ردیاب به سلول های سرطانی پستان متصل شده و توسط دوربین خاصی شناسایی می­ شود.

این آزمایش به عنوان نوعی آزمایش غربالگری استفاده نمی­ شود. برخی از متخصصین بر این باورند که این آزمایش برای بررسی مناطق مشکوک ماموگرافی مفید می­ باشد. اما بر اساس مطالعات قبلی، عملکرد سینتی ماموگرافی در شناسایی سرطان به خوبی MRI نیست.

پژوهش­ های اخیر بر بهبود تکنولوژی و ارزیابی استفاده از این روش در شرایط خاصی، از قبیل زنانی با سینه­ های متراکم متمرکز شده­ اند.

تصویربرداری آمپدانس الکتریکی

تصویربرداری امپدانس الکتریکی (EIT) پستان را از لحاظ هدایت الکتریکی اسکن می­ کند. فرض این روش بر اینست که هدایت الکتریکی سلول­های سرطانی پستان متفاوت از سلول­های طبیعی است. در این آزمایش جریان الکتریکی بسیار کوچکی از درون پستان عبور داده شده و سپس آن را بر روی روی پوست پستان تشخیص می­ دهد. این کار با استفاده از الکترودهای کوچک متصل به پوست انجام می ­یابد. EIT از تشعشعات یا فشرده سازی سینه استفاده نمی­ کند.

این آزمایش توسز FDA به عنوان یک آزمایش کمکی تشخیصی در کمک به طبقه ­بندی تومورهای موجود در ماموگرافی مورد تایید قرار گرفته است. ولی تا کنون آزمایش بالینی آن در حدی نیست که در غربالگری سرطان پستان استفاده شود.

ترموگرافی (تصویربرداری حرارتی)

ترموگرافی روشی برای اندازه گیری و نقشه­ گذاری گرما در سطح پستان است که با استفاده از دوربین حرارتی خاصی انجام می ­شود. فرض این روش بر اینست که درجه حرارت در مناطقی با جریان خون بالا و سوخت و ساز بالا افزایش می ­یابد، که همین امر می­تواند نشانه ­ای از وجود تومور باشد.

ترموگرافی سال های بسیاری است که در دسترس می ­باشد، اما مطالعات نشان داده است که برای غربالگری اولیه سرطان پستان ابزار موثری نیست. اگر چه تاثیر کمکی آن در تشخیص به موقع سرطان پستان تا حدی اثبات شده است، ولی یک پروژه تحقیقاتی در سال ۲۰۱۲ نشان داد که ترموگرافی فقط می­تواند یک چهارم از سرطان­ های پستان یافت شده توسط ماموگرافی را نشان دهد. به عبارت دیگر، این روش در شناسایی و کشف ۳ مورد از هر ۴ سرطان پستان با شکست مواجه شده است. تصویربرداری دیجیتالی حرارتی مادون قرمز (DITI)، که به باور برخی افراد نوع جدیدتر و بهتر ترموگرافی است، دارای میزان شکست مشابهی است. به همین دلیل است که نمی­ توان ترموگرافی را جایگزین ماموگرافی دانست.

سایر آزمایشات تجربی تصویربرداری پستان

امروزه برخی تکنیک های جدیدتر برای تصویربرداری پستان مورد مطالعه قرار گرفته ­اند. این آزمایشات در مراحل اولیه تحقیق می ­باشند. امتحان عملکرد این آزمایشات تصویربرداری  و مقایسه کیفیت آنها با آزمایشات متداول امروزی احتیاج به زمان دارد.

آزمایشات تصویربرداری نوری، نور را به سینه می­ فرستند و سپس بازگشت یا عبور نور از بافت پستان را اندازه ­گیری می­کنند. این روش از تشعشعات استفاده نمی­ کند و نیازی به فشرده ­سازی پستان ندارد. مطالعات کنونی برای کمک به تشخیص سرطان سینه در حال بررسی ترکیب تصویربرداری نوری با آزمایشات دیگری مانند MRI یا ماموگرافی سه بعدی هستند.

تصویربرداری مولکولی پستان (MBI) نوعی تکنیک تصویربرداری پزشکی هسته ­ای جدیدی است که برای بررسی بافت پستان بکار می ­رود. این روش امروزه  به عنوان روشی برای پیگیری مشکلات پستان (مانند توده یا ماموگرافی غیر طبیعی) مورد مطالعه قرار دارد. البته علاوه بر ماموگرافی، این روش نیز برای بررسی سینه های متراکم مورد مطالعه قرار گرفته است.

تابش پوزیترون ماموگرافی (PEM) روش تصویربرداری جدید دیگری است که برای بررسی بافت پستان توسعه یافته است. در این روش از قندی متصل به یک ذره رادیواکتیو برای تشخیص سلول­های سرطانی بهره می ­برند. اسکنر PEM توسط FDA تایید شده است. این روش بسیار شبیه اسکن PET است، با این تفاوت که توانایی اسکن PEM نسبت به PETدر تشخیص خوشه ­های سرطانی کوچک درون پستان بیشتر است. امروزه جهت بررسی توانایی روش PEM در تمایز میان تومورهای سرطانی و تومورهای غیر سرطانی، این روش بر روی زنان مبتلا به سرطان پستان و یا سایر مشکلات پستان مورد مطالعه می­ باشد.

ترجمه شده از وبسایت: www.cancer.org