فوتودینامیک برای درمان سرطان

درمان فوتودینامیک چیست؟

درمان فوتودینامیک یا PDT درمانی است که از داروهای خاصی مانند عوامل حساس به نور همراه با نوری برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کند. داروها تنها زمانی بعد ازینکه فعال شدند یا بانورهای خاصی روشن شدند، کار می کنند. درمان فوتودینامیک همچنین می تواند درمان تابش نور یا شیمی درمانی پرتویی باشد.

​بسته به محلی که درگیر درمان است، عامل حساسیت به نور یا از طریق رگ وارد جریان خون می شود یا وارد پوست می شود. در طول زمان خاصی، دارو از طریق سلول های سرطانی جذب می شود. سپس نور به منطقه ی درمانی اعمال می شود. نور باعث می شود دارو اب اکسیژن واکنش دهد که باعث تشکیل مواد شیمیایی می شود که سلول ها را می کشد. درمان فوتودینامیک همچنین می تواند در کمک به از بین بردن رگ های خونی که به سلول های سرطانی با تغییر سیستم ایمنی برای حمله به سرطان تغذیه می رسانند کمک کند.

دوره ی زمانی بین زمانی که دارو داده می شود و زمانی که نور اعمال می شود، وقفه ی دارو به نور است. این می تواند از هرجایی از یک جفت تا ساعت ها برای روزها، بسته به داروی استفاده شده باشد.

مزایا و معایب درمان فوتودینامیک

شواهد نشان داده اند که درمان فوتودینامیک می تواند هم به عنوان جراحی یا رادیودرمانی در درمان های انواع سرطان و پیش سرطان ها کار کند. این یکی سری امتیازات دارد، مانند:

• اثرات جانبی طولانی مدت زمان استفاده به درستی ندارد.
• نسبت به جراحی تهاجم کمتری دارد.
• تنها زمان کوتاهی طول می کشد و بیشتر اوقات به طور سراپایی انجام می شود.
• به راحتی می توان ان را هدف یابی کرد.
• برخلاف رادیو تراپی، درمان فوتودینامیک می تواند زمان های زیادی در همان محل در صورت نیاز تکرار شود.
• معمولا بعد از بهبود محل زخم اثری باقی نمی ماند یا کم است.
• اغلب هزینه ی درمان کمتری دارد.

اما درمان فوتودینامیک محدودیت هایی نیز دارد:

• درمان فوتودینامیک می تواند حوزه هایی را درمان کند که نور به آن ها می رسد. این یعنی عمدتا برای مسائلی در مورد پوست یا زیر پوست، یا در بافت ارگان هایی که می توانند به منبع نور برسند استفاده می شود. از انجا که نور نمی تواند خیلی زیاد در غشاهای بدن حرکت کند، درمان فوتودینامیک نمی تواند برای درمان سرطان های بزرگ یا سرطان هایی که تاحدزیادی به پوست یا ارگان های دیگر سرایت کرده است برسد. درمان فوتودینامیک نمی تواند برای درمان سرطان هایی باشد که مکان های زیادی رسیده اند.
• داروهای استفاده شده برای درمان فوتودینامیک افراد را خیلی به نور برای مدتی حساس می کند، بنابراین احتیاط های خاصی باید بعد از استفاده از دارو به کار گرفته شود.
• درمان فوتودینامیک نمی تواند در افرادی استفاده شود که بیماری های خونی خاص دارند، مانند پورفیراس یا افرادی که به پروفرینز حساسیت دارند. این آلرژی نادر است، اما در آن هایی که در گذشته پورفرینز داشته اند می تواند کمک کند.

درمان فوتودینامیک برای چه چیزی استفاده می شود؟

درمان فوتودینامیک را می توان برای افرادی با انواع خاصی از سرطان استفاده کرد تا به ان ها کمک کند عمر بیشتری داشته باشند و کیفیت زندگی خوبی داشته باشند. اگرچه درمان فوتودینامیک جواب می دهد و باعث مشکلات طولانی مدت کمتری می شود، تا حدزیادی برای درمان سرطان امروزه استفاده نمی شود. هنوز، در برخی مراکز درمانی پیشنهاد می شود، و در خیلی آزمایشات بالینی استفاده می شود. این بیشتر به صورت گزینه ی درمانی با ارزش برای سرطان های موضعی تشخیص داده می شود.

درمان فوتودینامیک نیز برای درمان سرطان های اولیه ی پوست استفاده می شود، و در برابر سرطان های اولیه ی دهان و دیگر محل ها آزمایش می شود.

در امریکا ثابت شده است که داروهای درمان فوتودینامیک می تواند سرطان را درمان کند.

عوامل حساسیت نوری متعددی در حال حاضر توسط FDA برای درمان انواع خاصی از سرطان ی پیش سرطان ثابت شده است.

فوتو فرین

پورفیمر سدیم یکی از حساس کننده های نوری است که بیشتر بررسی شده است. این توسط نور قرمز از لیزر فعال شده است. توسط FDA برای درمان بیماران زیر تایید شده است:

سرطان مری برای تسکین نشانه ها زمانی که یک تومور به طور کلی مری را به طور کلی یا تا حدی مسدود می کند و نمی تواند به تنهایی با لیزر درمان شود.
بارت مری با دیسپلاسیا، یک شرایط پیش سرطانی که ممکن است منجر به سرطان مری در افرادی شود که جراحی ندارند.
نوعی از غیر کوچک ریه ی سلول که روی بافت لوله های تنفسی بزرگ اثر می گذارد، به نام سرطان داخل برونشی. درمان فوتودینامیک می تواند به فشرده شدن تومورهایی کمک کند که برونش را مسدود می کند. این برای این استفاده می شود که ایا سلول های سرطانی کم رشد کرده اند یا زیاد. درمان فوتودینامیک می تواند به ان هایی کمک کند که انواع دیگری از درمان را ندارند، مانند جراحی یا رادیو تراپی.

اسید امینولوولینیک

دارویی است که روی پوست قرار می گیرد. برای درمان AK است، یک بیماری پوستی که می تواند سرطان شود، و فقط روی صورت یا جمجمه است. یک نور ابی خاص به جای نور لیزر، برای فعال سازی این دارو استفاده می شود.

متیل استر ALA

متیل استر ALA یکی از چند نوع ALA است که توسعه یافته است. یک مشکل اشکال قدیمی تر ALA این است که به راحتی وارد سلول های سرطانی نمی شوند. اشکال جدید استر، مانند این، این طور هستند. برای درمان برخی از انواع AK های صورت و جمجمه ثابت شده اند. دوباره، این ها شرایط پوستی هستند که می توانند سرطانی شوند. متیل استر ALA با نور قرمز فعال می شود.

داروهای PDT جدیدتر

محققان به دنبال داروهای جدید PDT هستند، و خیلی از ان ها در حال بررسی است. درمان فوتو دینامیکی نیز برای استفاده در مقابل انواع دیگر سرطان آزمایش می شود.

کاربردها و عوارض جانبی داروهای درمان فوتودینامیک خاص

درمان فوتودینامیک هایی که از سدیم پورفیمر استفاده می کنند

درمان شبیه چیست؟

فوتوفرین از طریق رگ است. این از جریان های خونی عبور می کند و توسط هم سلول های سرطانی و هم نرمال جذب می شود. سلول های نرمال در طول چند روز از تمام سدیم پروفیمر نرمال خلاص می شوند. اما بیشتر داروها در سلول های سرطانی در سلول هایی که کمتر طبیعی هستند باقی می مانند.

سدیم پروفیمر به تنهایی سلول های سرطانی را نابود نمی کند. باید با نور فعال شود یا روشن شود. این حدود ۲ تا ۳ روز بعد از تجویز دارو انجام می شود. پزشک نور لیزر را در منطقه ی سرطانی با استفاده رشته ی شیشه ای فیبر نوری هدایت می کند.

برای درمان سرطان مری یا بارت مری، رشته ی فیبر نوری، از گلو از طریق اندوسکوپ عبور می کند. برای درمان سرطان های ریه، رشته از برونشسکوپ عبور می کند، که یک اندوسکوپ است که برای ورود به ریه ها تعبیه شده است.

لیزر استفاده شده نور کم قدرتی است که نمی سوزد. باعث درد یا سوزش زیادی نمی شود. نور برای ۵ تا ۴۰ دقیقه، بسته به اندازه ی تومور اعمال می شود. هرنوع غشای مرده ی باقی مانده در منطقه ی درمانی حدود ۴تا ۵ روز بعد در طول اندوسکوپی یا برونشسکوپی برداشته می شود. در صورت نیاز می توان درمان را تکرار کرد.

چه کسی نمی تواند با سدیم پروفیمر درمان شود

سدیم پروفیمر برای افرادی با مشکلات زیر توصیه نمی شود:

• یک فیستول بین مری و نای یا یکی از لوله های تنفسی بزرگ پایین تر.
• یک تومور که به رگ خونی اصلی منتشر می شود.
• گشاد شدن رگ ها در معده یا مری، یا زخم ها در مری

پورفیری، و یا آلرژی به پورفیرین

اثرات جانبی احتمالی

اثرات جانبی احتمالی اصلی که سدیم پرفیمر می سازند واکنش های حساسیت نوری هستند و منطقه ی درمانی را متورم می کنند. تورم می تواند باعث درد یا مشکل بلع یا تنفس شود. دیگر اثرات جانبی فرعی نیز ممکن هستند.

واکنش های حساسیت نوری: به محض اینکه سدیم پروفیمر وارد جریان خون می شود، شروع به جمه شدن در سلول های بدن می کند. برخی ازانها هفته ها در سلول ها می مانند. پوست و چشم ها در طول ای زمان به نور حساس می شود. اگر در معرض نور خورشید یا دیگر اشکال نوری قرار گیرند، پوست به سرعت متورم، سوخته، و پوست پوست می شود. تنها چند دقیقه طول می کشد تا این اتفاق روی دهد، بنابرین خیلی مهم است که در طول این زمان از چشم ها و پوست مراقبت کرد.

• بعد از اینکه سدیم پروفیمر را دریافت می کنید، باید حداقل تا ۳۰ روز برای جلوگیری از واکنش احتیاط به خرج دهید. حساسیت به نور تا سه ماه طول می کشد، اما طول زمان در هر فرد متفاوت است. اگر واکنش داشتید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
• باید ازنورهای زیاد و اشعه ی خورشید جلوگیری کنید، اما مجبور نیستید در اتاق تاریک بمانید. برخی نورهای داخلی مهم هستند زیرا کمک میکنند به اهستگی دارو در پوست تجزیه شود. زمانی که چنین اتفاقی روی می دهد، پوست شما در طول زمان کمتر حساس می شود. از پزشک خود سوال کنید چه موقع و چطور باید پوست خود را برای حساسیت نوری چک کنید؟ این معمولا زودتر از ۳۰ روز بعد از خوردن دارو انجام نمی شود.
• می توانید کمک کنید تا اگر قبل از درمان و آماده می شوید و بعد از ان از احتیاط ها استفاده میکنید، از واکنش حساسیت نوری جلوگیری کنید. دراینجا راه هایی برای انجام چنین کارهایی وجود دارد:
• قبل از رفتن به مطب پزشک یا بیمارستان برای درمان، پرده ها را در خانه ی خود تاریک کنید. مطمان باشید پنجره ها و نورگیرها به طور کامل پوشیده شده اند.
• عینک های افتابی تیره، دستکش، افتاب گیر پهن، شلوارهای بلند، جوراب، لباس استین کوتاه، بعد از قرار ملاقات بپوشید. لباس ها باید در رنگ های روشن باشد وبه طور فابریک بافته شده باشند.
• خیلی روی ضد افتاب برای حفاظت حساب نکنید. بیشتر ضدافتاب ها در برابر نور UV محافظت می کنند و از واکنش حساسیت نوری جلوگیری نمی کنند
• برای حداقل ۳۰ روز بعد از مصرف دارو، بیرون نروید، به ویژه زمانی که نور افتاب شدیدتر است. زمانی که بیرون می روید پوست خود را بپوشانید، حتی در روزهای ابری و زمانی که در خودرو هستید.
• سعی کنید کاراها را بعد از غروب انجام دهید.
• پوست خود را درمعرض چراغ مطالعه قرار ندهید.
• از سشوار استفاده نکیند. گرمای زیاد می تواند هر دارو باقی مانده را فعال کند  باعث قرمزی و سوختگی شود. اگر از سشوار دستی استفاده می کنید از حرارت پایین استفاده کنید.

تورم: تورم در محل درمان شده می تواند منجر به درد در قفسه سینه یا پشت شود. اگر مری درمان شود، می تواند منجر به انسداد مری شود که باعث مشک در بلع می شود. درمان لوله های تنفسی و ریه منجر به مشکل تنفس می شود. اگر متوجه این مشکلات شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

دیگر اثرات جانبی احتمالی: اثرات جانبی احتمالی به بخشی از بدن بستگی دارند که درمان می شوند. اگر مری درمان شود، اثرات جانبی احتمالی شامل تهوع، گیجی، تب، بی ابی، سردرد، ترس، و باریک شدن مری، سکسکه، مشکل در بلع، و جمع شدن مایع در ریه ها است. در افرادی که برای سرطان ریه درمان می شوند، اثرات جانبی احتمالی شامل کوتاه شدن تنفس، سرفه ی خون، تب، بی خوابی و برونش است.

اگر با سدیم پروفیمر درمان می شوید، از پزشک خود بپرسید چه اثرات جانبی دارید و چه مواردی را باید سریعا گزارش کنید. شماره تلفن مطب را بگیرید.

درمان فوتودینامیک با استفاده از ALA

درمان چطور است؟

ALA محلولی است که دقیقا روی محل AK قرار می گیرد. برخلاف سدیم پریفمر به بخش های دیگر بدن نمی رسد. این یعنی ضایعات به نور حساس هستند اما بقیه بدن نیستند.

دارو حدود ۱۴ تا ۱۸ ساعت روی بخش مورد نظر می ماند معمولا تا روز بعد. در ان زمان، پزشک شما منطقه ی اسیب دیده را با نور ابی برای ۱۵ دقیقه درمان می کند. در طول نور درمانی شما و پزشک پوشش چشم مناسب می پوشید. ممکن است حس گز گز یا سوختن در محل داشته باشید اما ظرف چند روز از بین می رود. منطقه ی درمان شده ی تواند تا چهر هفته بعد قرمز باشد. اگر ضایعات کاملا از بین نرود، می توان ۸ هفته بعد دوباره انجام داد.

چه کسانی نباید باید با ALA درمان شوند؟

ALA برای افرادی که حساسیت پوستی به نور ابی دارند، افرادی با پروفیری، یا الرژی به آن نباید انجام شود.

عوارض احتمالی

واکنش های حساسیت نوری: واکنش های صورت گرفته توسط نور می تواند روی پوست در جایی ظاهر شود که دارو استفاده می شود. ان ها معمولا قرمزی و گزگز دارند. حدود ۲ روز بعد از استفاده، باید مراقب باشید مناطق صورت و جمجمه را در معرض نور قرار ندهید.

• از نور شدید . مستقیم دوری کنید.
• تا حدممکن در داخل بمانید.
• لباس های پوشاننده بپوشید از نور در بیرون از خانه جلوگیری کنید.
• از ساحل، برف، سطوح رنگی دیگر که می تواند نور را انعکاس دهد جلوگیری کنید.
• ضدافتاب ها از پوست به علت واکنش های حساسیت نوری محافظت نمی کنند.

تغییرات پوستی: پوست درمان شده احتمالا بعدا متورم می شود. این معمولا یک روز بعد از درمان به اوج می رسد و ظرف یک هفته بهتر می شود. این باید حدود ۴ هفته بعد از درمان ازبی بورد. ممکن است پوست بخارد یا تغییر رنگ دهد.

با پزشک خود در مورد انچه که پوست شما بعد از درمان انتظار می رود باشد مشاوره کنید. همچنین در مورد عوارض که باید فورا گزارش کنید صحبت کنید.

درمان فوتودینامیک با استفاده از متیل استر ALA

درمان چطور است؟

متیل استر ALA خیلی شبیه ALA است. این کرمی است که روی پوست صورت و جمجمه برای درمان ضایعات AK استفاده می شود. پزشک احتمالا اول منطقه ی کوچکی را با تیغ برش می دهد. ضایعات در جایی که کرم اعمال می شود به نور حساس می شوند، اما بقیه بدن این طور نیست. کرم نباید بیش از ۴ ساعت باقی بماند.

کرم استفاده می شود و با باند پوشانده می شود. حدود ۳ ساعت بعد پزشک باند را بازمیکند، کرم را می شوید، منطقه را برای حدود ۵تا ۲۰ دقیقه در معرض نور قرمز قرار می دهد. درطول نور درمانی شما و پزشک باید عینک های حفاظتی بپوشید. ممکن است احساس سوزش یا گزگز در زمان رسیدن به منطقه داشته باشید. دوقسمت درمانی معمولا روز جدا انجام می شود. منطقه ی درمانی ممکن است تا ۱۰ روز قرمز، پوسته یا حساس شود. پزشک به ضایعات حدود ۳ ماه بعد از اخرین درمان نگاه می کند تا ببیند ایا جواب داده است یا نه.

چه کسی نباید با متیل استر ALA درمان شود؟

متیل استر ALA برای افراد زیر توصیه نمی شود:

• حساس به نور
• الرژی به بادام و بادام زمینی
• سیستم ایمنی ضعیف
• الرژی به پورفرینس

متیل استر ALA برای بیش از دوجلسه درمان بررسی نشده است. اطلاعات با توجه به درمان های بیشتر بعد از سه هفته برای ضایعات باقی مانده موجود است.

عوارض احتمالی

واکنش های حساسیت نوری: این واکنش ها با نور تشدید می شود. ان ها می توانند در منطقه ای روی دهند که دارو اعمال می شود، و معمولا شامل قرمزی و گز گز است. باید دور از افتاب باشید، و از سرمای زیاد بعد از استفاده از کرم و قبل از درمان نوری جلوگیری کنید. برای حدود ۲ روز بعد از درمان، باید مراقب باشید منطقه ی درمانی را دور از نور نگه دارید.

• منطقه ی درمانی را پوشیده را نگه دارید.
• از نور قوی، مستیم، و روشن دوری کنید.
• تا حدممکن در داخل بمانید.
• زمانی که بیرون هستید، لباس حفاظتی  وکلاه لبه دارد بپوشید.
• از ساحل، برف، نور، و سطوح دیگر که نور را منعکس می کند جلوگیری کنید.
• ضدافتاب ها از پوست در برابر حساسیت پوستی جلوگیری نمی کند.

تغییرات پوستی: پوستی که درمان می شود احتمالاقرمز می شود و ممکن است پوسته شود و بعد از درمان متورم شود. اینها رایج هستند. پوست می تواند خارشی، یا تغییر رنگ دهد. این اثرات جانبی با گذر زمان بهتر می شوند و باید سه هفته بعد التیام یابند. اگر بدتر شدند یا در سه هفته خوب نشدند، با پزشک تماس بگیرید. بپرسید چه اثرات جانبی در صورت بروز را باید گزارش کنید.

واکنش های الرژیک: در تماس طولانی با متیل استر کرم ALA بودن می تواند باعث حساسیت یا پیشرفت الرژی به کرم شود. الرژی هایی مانند اگزما و کهیر در منطقه ی تماس پوستی در طرف چندساعت بعد ازتماس با کرم ظاهر می شود. به ندرت، واکنش های الرژیک بیشتری هم اتفاق می افتد.

آینده ی درمان فوتودینامیکی

درمان فوتودینامیکی می تواند برای درمان سرطان ها و بیماری ها در اینده استفاده شود و تحقیقاتی اکنون برای ازمون استفاده از درمان فوتودینامیک برای انواع سرطان و شرایط پیش سرطانی ماندد زیر انجام می شود:

• پوست
• دهانه ی رحم
• مثانه
• پروستات
• اثنی عشر
• پانکراس
• معده
• مغز
• دهان
• لارینکس
• سر و گردن
• واژن
• فرج

درمان فوتودینامیک نیز می تواند برای سرطان هایی که به نور می رسد مانند پلورمزوتلیومای بدخیم و قارچی میکوزیس، نوعی از لمفوم پوستی، درمان شود. برخی پزشکان ممکن است از درمان فوتودینامیک برای این شرایط استفاده کنند، اگرچه، ان کاربردها توسط FDA ثابت نشده است.

داروهای جدید و بهتر

داروهای حساسیت نوری جدید و بهتر که اکنون بررسی می شوند، می تواند در انهایی که امروزه استفاده می شوند برتری داشته باشند.

• می توانند تومورهایی را درمان کنند که زیر پوست یا غشای بدن عمیق تر هستند.
• می توانند برای سلول های سرطانی در مقابل نرمال انتخابی تر باشند.
• می توانند سلول های سرطانی را سریعتر جمع کنند، زمان نیاز افراد بین مصرف دارو و درمان نوری را کاهش دهند.
• می توانند از بدن سریعتر برداشته شوند، زمان مورد نیاز برای نگرانی در مورد واکنش های نوری را کاهش دهند.

یک نمونه از این داروهای جدید فوتوکالر است، که اکنون در ازمایشگاه های بالینی استفاده می شود. فوتوکالر یا HPPH حساسگر تولید ثانویه است. در درمان سرطان های مری، ریه، پوست، و دهان و گردن استفاده می شود.تا کنون، تحقیقات نشان داده است که حساسگر نوری زمان کوتاه تری طول می کشد، و دارو از بدن خیلی سریع تر از سدیم پرفیمر برداشته می شود.

همچنین تحقیقاتی انجام شده است که سعی می کند درمان فوتودینامیک بهتر کار کند و اثرات جانبی کمتری داشته باشد. محققان به دنبال چیزهایی مانند استفاده از محلول هایی هستند که شامل یون های اهن وکبالت هستند و از پروکسید هیدروژن روی مناطق درمانی استفاده می کنند تا نتیجه ی PDT  را ارتقا دهند، اما این تحقیقات در مراحل اولیه هستند و نیاز به تحقیقات بیشتری است.

دیگر منابع نوری

محققان همچنین به دنبال انواع متفاوتی از لیزرها و دیگر منابع نوری هستند. برخی عوامل جدیدتر می توانند به دوزهای کوچکی از رادیو و همچنین نور واکنش نشان دهند. این می تواند به پزشکان اجازه دهد که از میزان کمتری از اشعه نسبت به دوزهای استفاده شده در درمان اشعه ی استاندارد استفاده کنند، که می تواند منجر به اثرات جانبی کمتر شود.

ترکیب درمان ها

دیگر حوزه ی موجود تحقیق به استفاده از درمان فوتودینامیک در درمانهای دیگر نگاه می کند تا آن را موثر سازد.

یک مثال ازاین مورد استفاده از درمان فوتودینامیک در طول جراحی برای کمک به این است که سرطان را ازبرگشت به سطوح بزرگتر درون بدن دورکنیم، مانند شامه، صفاق. درمان نوری می تواند زمانی داده شود که مناطق قبلا در طول جراحی در معرض ان بوده اند. سرطان هایی که در شامه یا صفاق شروع می شوند مزوتلویما هستند. این ها معمولا محل های رایج انتشار برای انواع دیگر سرطان هستند.

درمان های بینایی

ممکن است روزی درمان فوتودینامیک برای کمک به بهبود تومورهای خشک بزرگتر استفاده شود. تکنیکی معروف به درمان بینابینی شامل استفاده از ازمایشات تصویری برای هدایت فیبرهای نوری به تومورها با استفاده از سوزن است. این می تواند به ویژه در مناطقی که نیاز به جراحی عمده دارد استفاده شود. نتایج اولیه ی مطالعات درمان بینابینی در سر و گردن، پروستات، و تومورهای کبد امید بخش است.

درک بهتر از درمان فوتودینامیک

محققان به دنبال بررسی دقیق تر کارکرد درمان فوتودینامیک و واکنش سلول های سرطانی به اثرات ان هستند. درک اینکه چطور سلول ها به PDT می توانند واکنش دهند به پزشکان اجازه می دهد تا تاثیرات را که مرگ سلول های سرطانی را ارتقا می دهد افزایش دهند و آن هایی را که از سلول های محافظت می کند کم کند. همچنین ممکن است راه هایی وجود داشته باشد که تومورها را از قبل درمان کند و ان ها را به درمان های خاص درمان فوتودینامیک حساس تر کند.

ترجمه شده از وبسایت: www.cancer.org