افسردگی در کودکان

آیا کودکان واقعاً از افسردگی رنج می برند؟

بله، افسردگی در کودکان با ناراحتی های عادی و هیجانات روزمره که در جهت پیشرفت و رشد کودک روی می دهند، متفاوت است. صرفا به این دلیل که کودکی افسرده یا ناراحت به نظر می آید، لزوماً بدین معنا نیست که وی دچار افسردگی شده است، اما اگر این نشانه­ ها باعث گسیختگی، انزوا، جدایی و ممانعت از فعالیت های اجتماعی و کاهش علایق او به زندگی خانوادگی و تکالیف مدرسه شوند، ممکن است دلالت بر بیماری داشته باشند که افسردگی نامیده می شود.

به خاطر داشته باشید با وجود اینکه افسردگی بیماری جدی و سختی است، ولی قابل درمان است.

چطور می توانم تشخیص دهم فرزندم افسرده است؟

نشانه های افسردگی در کودکان متفاوت است و اغلب در طول دوران رشد آن قابل تشخیص نیست، بنابراین درمان هم نمی شود، زیرا این نشانه ها نیز مانند هیجان های عادی و تغییرات روانشناختی که طی دوران رشد روی می دهد، نادیده گرفته می شوند. مطالعات اولیه پزشکی بر افسردگی نهفته متمرکز شده، یعنی هنگامی که خلق افسرده کودک شاهدی بر رفتار عصبی و فعالیت های خارج از کنترل کودک است، خیلی از کودکان رفتاری شبیه به بزرگسالانی که دچار افسردگی هستند، از خود نشان می دهند. نشانه های اولیه افسردگی، ناراحتی، غم، احساس ناامیدی و خلق و خوی متغیر است.

علایم و نشانه های افسردگی در کودکان

• تندمزاجی یا عصبانیت
• ناراحتی های مداوم و احساس غم و اندوه
• کناره گیری از جمع
• افزایش حساسیت نسبت به عدم پذیرش
• تغییر در اشتها (پرخوری یا کم خوری)
• تغییر در خواب (پرخوابی یا بی خوابی)
• صداهای ناهنجار یا گریه های مداوم
• اشکال در تمرکز
• احساس خستگی مزمن

البته همه بچه ها تمام این علایم را ندارند. در حقیقت بیشتر آنها نشانه های مختلفی را با توجه به شرایط موجود بروز می دهند. اگرچه بعضی از کودکان افسرده ممکن است به کار های کاملا منطقی و عقلانی خود ادامه دهند، ولی هنگام بروز افسردگی شدید دچار تغییرات قابل ملاحظه ای در رفتارهای اجتماعی خود می شوند و اغلب از علاقه نداشتن به مدرسه، ضعف در انجام تکالیف و عملکرد تحصیلی و یا تغییر در ظاهر رنج می برند. همچنین ممکن است کودکان افسرده به مصرف مواد مخدر یا الکل روی آورند، به ویژه اگر سن­شان بالای ۱۲ سال باشد.

اگرچه اقدام به خودکشی در کودکان زیر ۱۲ سال امر نادری است، ولی با این حال برخی از کودکان نیز اقدام به خودکشی می­ کنند و احتمال چنین رفتارهای تکانشی در مواقع ناراحتی یا عصبانییت افزایش می ­یابد. دختران به احتمال بیشتری دست به خودکشی می­ زنند، ولی با این حال احتمال خودکشی ­های منجر به فوت در میان پسران بیشتر است. کودکان با سابقه­ی خانوادگی خشونت، سوءمصرف الکل، یا سوء استفاده جسمی و جنسی و همچنین کودکان دارای علائم افسردگی  با احتمال بیشتری در معرض خطر خودکشی قرار دارند.

چه کودکانی مستعد افسردگی­ هستند؟

افسردگی در میان پسران زیر ده سال به مراتب بیشتر از دختران می ­باشد، ولی پس از ۱۶ سالگی، نرخ شیوع افسردگی در میان جمعیت دختران بالاتر می ­باشد.

ابتلا به اختلال دوقطبی در نوجوانان نسبت به کودکان شایع­تر می­ باشد. ولی با این حال، این اختلال کودکان را به شکل شدیدتری نسبت به نوجوانان مبتلا می ­سازد. همچنین ممکن است اختلال دو قطبی در کودکان همراه با اختلالات دیگری از قبیل اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD)، اختلال وسواسی- اجباری (OCD) و یا اختلال سلوک (CD) وجود داشته باشد و یا اینکه حتی بدلیل وجود این اختلالات پنهان و نادیده بماند.

چه عواملی منجر به افسردگی کودکان می­ شوند؟

همانند بزرگسالان، افسردگی کودکان می ­تواند بدلیل وجود ترکیبی از عوامل مربوط به سلامت جسمانی، حوادث زندگی، سابقه خانوادگی، محیط زندگی، آسیب پذیری ژنتیکی و اختلالات بیوشیمیایی ایجاد شود. افسردگی نوعی خلق و خوی گذرا و یا بیماری نیست که بدون دریافت درمان مناسب از بین برود.

آیا می­ توان از افسردگی کودکان پیشگیری کرد؟

کودکان دارای سابقه خانوادگی افسردگی بیشتر از سایرین در معرض خطر تجربه افسردگی قرار دارند. کودکانی که والدینشان از افسردگی رنج می­ برند، اولین دوره­ ی افسردگی خود را زودتر از سایر کودکان تجربه می­ کنند. همچنین کودکان متعلق به خانواده های آشفته و متعارض، و یا کودکان و نوجوانانی که دچار سوء مصرف موادی مانند الکل و مواد مخدر هستند، در معرض خطر ابتلای بیشتری قرار دارند.

افسردگی در کودکان چگونه تشخیص داده می­ شود؟

اگر علائم افسردگی در فرزندتان برای مدت حداقل دو هفته به طول انجامید، شما باید وی را نزد پزشکاش ببرید تا اطمینان حاصل شود که هیچ دلیل جسمانی برای علائم وی وجود ندارد و همچنین مطمئن شوید که فرزند شما درمان ­های صحیح و مناسب را دریافت می ­کند. مشاوره با یک متخصص در زمینه ­ی بهداشت روانی کودکان نیز توصیه می ­شود.

ارزیابی بهداشت روانی باید شامل مصاحبه با شما (والدین و یا مراقبان اصلی) و خود کودک و اجرای تست­ های ضروری روانشناسی باشد. کسب اطلاعات از معلمان، دوستان و همکلاسی­ ها نیز می ­تواند برای فهم این موضوع مفید باشد که آیا این علائم قبلاً نیز در طی فعالیت های مختلف فرزندتان وجود داشته ­اند و یا اینکه تفاوت چشمگیری با رفتار قبلی وی دارند.

هیچ آزمایش تخصصی – پزشکی و یا روانی – وجود ندارد که بتواند به روشنی نشانگر وجود افسردگی باشد، ولی با این حال ابزارهایی از قبیل پرسشنامه­ ها (برای کودکان و والدین) همراه با کسب اطلاعات شخصی می توانند در کمک به تشخیص افسردگی کودکان بسیار مفید واقع شوند. گاهی اوقات این جلسات درمانی و پرسشنامه ­ها می ­توانند از وجود اختلالاتی پرده بردارند که در ایجاد افسردگی نقش داشته ­اند، از جمله اختلال بیش فعالی، اختلال سلوک، و اختلال وسواسی- جبری.

گزینه­ های درمانی موجود چیست؟

گزینه ­های درمانی برای کودکان مبتلا به افسردگی مشابه افراد بزرگسال می­ باشد، یعنی رواندرمانی (مشاوره) و دارو­درمانی. نقشی که خانواده و محیط کودک در فرایند درمان ایفا می ­کنند اندکی متفاوت از بزرگسالان است. ممکن است پزشک فرزندتان در ابتدا فقط رواندرمانی را برای فرزندتان توصیه نماید، و در صورت عدم بهبود فرزندتان با این روش، تجویز داروهای ضدافسردگی را به عنوان گزینه­ ی دوم در نظر بگیرد. تا به امروز مطالعات نشان داده ­اند که ترکیبی از روان­ درمانی و داروهای ضدافسردگی بیشترین اثرگذاری را بر روی فرایند درمان دارند.

مطالعات نشان داد­ه­ اند که داروی ضد افسردگی پروزاک در درمان افسردگی کودکان و نوجوانان مؤثر می­ باشد. این دارو به طور رسمی توسط FDA برای درمان کودکان مبتلا به افسردگی در محدوده سنی ۸ تا ۱۸ سال معرفی شده است. در صورت وجود سایر بیماری ­های همزمان با افسردگی ممکن است داروهای دیگری نیز تجویز شوند.

درمان کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی

کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی معمولاً با ترکیبی رواندرمانی و دارو درمانی- شامل استفاده از ضدافسردگی­ ها و تثبیت کننده ­های خلق – درمان می شوند.

داروهای ضد افسردگی باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند زیرا ممکن است موجب حمله­ هایی از رفتارهای مانیک یا بیش فعالی در کودکان مبتلا به این اختلال شوند.

FDA هشدار می­ دهد که داروهای ضد افسردگی می ­توانند خطر افکار یا رفتارهای خودکشی را در کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی و سایر اختلالات روانی افزایش دهند. بنابراین در صورت وجود سؤال یا دغدغه­ای در این زمینه، حتماً آنها را با پزشک متخصص خود مطرح نمایید. علاوه بر این، اگر فرزند شما تحت درمان با چنین داروهایی است، ادامه تعاملات با پزشک و روان درمانگر وی بسیار مهم و ضروی است.

چشم انداز بلند مدت

مطالعات نشان می­ دهندکه سن شروع افسردگی امروزه نسبت به گذشته پایین آمده است. همانند بزرگسالان، افسردگی کودکان نیز می ­تواند بعدها مجدداً در طی دوران مختلف زندگی عود کند. افسردگی اغلب همان زمان با سایر بیماریهای جسمی نیز رخ می ­دهد. از آنجاییکه مطالعات نشان داده اند که افسردگی  ممکن است مقدمه شروع سایر بیماری های روانی در مراحل بعدی زندگی باشد، بنابراین تشخیص به موقع ، درمان زود هنگام و نظارت دقیق بر افسردگی کودکان امری حیاتی است.

برای والدین گاهی اوقات انکار افسردگی فرزندان راحتتر به نظر می­ رسد. ممکن است والدین بدلیل برچسب های اجتماعی مرتبط با بیماری ­های روانی از جستجوی خدمات بهداشت روانی برای فرزندشان صرف نظر نمایند. ولی – به عنوان پدر و مادر- درک افسردگی فرزندتان و توجه به درمان وی برای تداوم رشد جسمی و عاطفی سالم وی ضروری است. همچنین کسب اطلاعاتی درباره عوارض آتی افسردگی بر روی دوره نوجوانی و بزرگسالی فرزندتان اهمیت بسزایی دارد.

افسردگی در کودکان: علائم هشدار دهنده

والدین به ویژه باید درباره علائم احتمالی دال بر وجود خطر خودکشی فرزندشان آگاه و هوشیار باشند.

علائم هشداردهنده خودکشی کودکان عبارتند از:

• بسیاری از علائم افسردگی (تغییر در عادات غذا خوردن، خوابیدن و فعالیت های روزمره)
• انزوای اجتماعی، شامل انزوای خانوادگی
• صحبت درباره­ی خودکشی، ناامیدی و یا درماندگی
• افزایش اقدام به رفتارهای نامطلوب (جنسی/ رفتاری)
• افزایش رفتارهای پرخطر
• حوادث مکرر
• سوء مصرف مواد
• تمرکز بر موضوعات ناخوشایند و منفی
• صحبت درباره­ ی مرگ و مردن
• افزایش گریه یا کاهش اظهارات عاطفی – هیجانی
• بذل و بخشش اموال

ترجمه شده از وبسایت: www.webmd.com