فتق و کودکان

راهنمای والدین در مورد فتق و کودکان

منظور از فتق چیست؟

فتق برآمدگی ناشی از این است که یک عضو یا بافت خارج از مکان خود قرار بگیرد. فتق می‌تواند در کشاله ران‌ها، شکم یا دیافراگم اتفاق بیافتد. گاهی اوقات فتق در بدو تولد وجود دارد، اما از طرفی ممکن است فتق در ماه ­های نخست بعد از تولد و یا حتی بعدها در دوران کودکی و یا بزرگسالی ایجاد شود.
در کودکان، شایع‌ ترین فتق، فتق مغبنی (بالای کشاله ران) است که در ناحیه تناسلی رخ می‌دهد و فتق بند ناف، که در اطراف ناف دیده می‌شود. بیشتر این فتق‌ها در نوزادان رخ می‌ دهند، اما ممکن است یک کودک بزرگ‌ تر نیز به فتق دچار شود.

نکته: ممکن است شما اصطلاحات “فتق محبوس” و “فتق مختنق” فتق محبوس شکلی از فتق است که پزشک نمی­ تواند به سادگی و با دست آن را جا بیاندازد. فتق مختنق نیز نوعی از  فتق است که می ­تواند در عرض چند ساعت پس از فتق محبوس اتفاق افتد – و در واقع توقف جریان خون به سمت بخشی از روده است که دچار فتق شده است. فتق مختنق جزو یکی از شرایط اورژانسی می ­باشد.)

چه چیزی باعث فتق می‌شود؟

در طول بارداری، بیضه‌های پسر در داخل شکمش رشد و توسعه می‌یابند، و سپس اندکی قبل از تولد بیضه‌ها از طریق تونلی در بافت بین کشاله ران و شکم (به نام کانال اینگوینال) به سمت پایین هل داده می‌شوند و در نهایت در کیسه بیضه فرود می‌آیند.

در دختران، تخمدان‌ها از طریق تونل شکمی پایین آمده و وارد حفره­ ی لگن می­ شوند. در این هنگام راه عبور که در میان دیواره شکمی قرار دارد، باید بسته شود.

در حدود ۵ درصد از نوزادان (اغلب پسران و به خصوص آن‌هایی که نارس هستند)، این دهانه به اندازه‌ ای بزرگ باقی می‌ماند که باعث می­ شود حلقه­ ای از روده از آن بیرون بزند. فتق مغبنی خود به خود بهبود نمی‌یابد.

چگونه می‌توانم تشخیص دهم که آیا پسرم فتق مغبنی دارد یا خیر؟

در صورت وجود فتق، شما توده­ای سفت و دوک مانند به اندازه­ سر انگشت شست را در ناحیه کشاله ران فرزند‌تان یا کیسه بیضه او مشاهده خواهید نمود. این توده ممکن است زمانی که او فعال است یا گریه می‌کند متورم شود و زمانی که کودک آرام می‌شود ناپدید شده و به داخل شکم وی برگردد.

در این مورد باید چه کار کنم؟

اگر فکر می‌کنید فرزند‌تان فتق مغبنی دارد، با پزشک‌ تان صحبت کنید. او احتمالاً یک جراحی کوچک را برای ترمیم فتق وی توصیه خواهد نمود، زیرا هرچند که فتق به خودی خود مضر نیست، اما حلقه‌ای از روده که توده فتق را به وجود آورده است می‌تواند در نقطه‌ای گیر کرده و جریان خون را به آن منطقه قطع کند و لذا دائماً به بافت آن منطقه آسیب برساند.

اگر این اتفاق بیفتد، شما متوجه می‌شوید که توده به طور ناگهانی بزرگ‌ تر، سخت‌ تر یا تیره‌ تر می‌شود، و شما نمی‌توانید آن را در دیواره شکم به عقب هل دهید. کودکتان ممکن است دردهایی داشته یا استفراغ کند. در این صورت باید بلافاصله او را به اورژانس برسانید، زیرا ممکن است فرزندتان نیاز به جراحی فوری داشته باشد. البته گاهی اوقات پزشک می­ تواند به صورت دستی فتق را به عقب بازگرداند (که در این صورت ممکن است وی عمل جراحی را به روز دیگری موکول نماید). در غیر این صورت، انجام عمل جراحی فوری ضرورت خواهد داشت.

چه عوامل دیگری می‌تواند باعث تورم بیضه‌ها شوند؟

«ورم بیضه» نوزادان در بدو تولد ممکن است بدلیل وجود مایعات اضافی باشد که نوزاد در بدن خود دارد و یا اینکه بدلیل میزان بالای هورمون ­هایی باشد که وی درست کمی قبل از تولد از بدن مادر خود دریافت نموده است. این  شکل از تورم بی خطر بوده، و نوزاد مایعات اضافی را در عرضاز چند روز از طریق ادرار دفع خواهد نمود.

احتمال دیگر استسقای بیضه (آب بیضه) است، که دراین شرایط مایعات از طریق منافذ کوچکی در دیواره شکم در اطراف بیضه ها جمع می ­شوند. حدود یک نفر از هر ده نوزاد پسر در بدو تولد دچار آب بیضه­ اند. برخی از این گونه موارد ورم بیضه خود به خود رفع می‌شوند، اما برخی دیگر نیاز به عمل جراحی جزئی برای تخلیه مایع و اصلاح راه باز شده دارند.

ورم  بیضه دردناک نیست، اما بزرگ شدن بیش از حد بیضه‌ می‌تواند ناراحت کننده باشد. اگر شما فکر می‌کنید فرزند‌تان به مشکل  آب بیضه مبتلا است، او را نزد پزشک ببرید.

همچنین اگر بیضه قرمز، حساس به لمس و متورم است فرزند‌تان را سریع نزد پزشک ببرید، این علایم ممکن است نشان دهنده شرایط نادر اما جدی دیگری، مانند چرخش بیضه (پیچش طناب اسپرماتیک) باشد.

چگونه می‌توانم تشخیص دهم که آیا دخترم دچار فتق مغبنی است یا خیر؟

فتق مغبنی به طور معمول برای دختر‌ها رایج نیست، اما با این وجود گاهی اتفاق می‌افتد. در این مورد، یک حلقه از روده از طریق دیواره شکمی به سمت ناحیه کشاله ران و گاهی اوقات به سمت لب‌های فرج هل داده می‌شود.

این برآمدگی اغلب مانند توده‌ای دوکی شکل احساس می‌شود. فتق مغبنی در دختران نیز می‌تواند با یک جراحی کوچک اصلاح شود.

همچنین تورم عمومی موجود در لبه­ های واژن نوزادان دختر بلافاصله بعد از تولد، بدلیل وجود مایعات اضافی در بدن نوزاد و یا بدلیل میزان بالای هورمون ­هایی است که وی کمی قبل از تولد از بدن مادر خود دریافت نموده است. این شکل از تورم بی خطر بوده، و نوزاد مایعات اضافی را در عرض چند روز از طریق ادرار دفع خواهد نمود.

چگونه می‌توانم تشخیص دهم که آیا فرزندم فتق ناف دارد؟

فتق ناف در ۱۰ تا ۲۰ درصد از کودکان رخ می‌دهد و در دختران شایع‌ تر از پسران است. فتق ناف همچنین در نوزادانی که به صورت زودرس متولد شده‌اند و کودکان آفریقایی شیوع بیشتری دارد. در بیشتر موارد، این بیماری بدون درد و بی‌ضرر است.

در حالی که نوزاد در رحم مادر است، یک منطقه باز در دیواره شکمی و در زیر ناف وجود دارد. هنگامی که کودک رشد می‌کند، این حفره باید با عضلات شکم در حال رشد و ادغام بسته شود. در برخی از کودکان، عضلات به طور کامل ادغام نمی‌شوند و یک سوراخ به اندازه نوک انگشت باقی می‌ماند.

اگر فرزند‌تان فتق ناف داشته باشد، ممکن است متوجه شوید که ناحیه‌ ای در اطراف ناف او، زمانی که گریه می‌کند متورم می‌شود و بیرون می‌زند. این امر بیشتر به علت فشار هوای ناشی از درون شکم است.

آیا فتق ناف نیاز به درمان دارد؟

هر چند که ممکن است فتق ناف ناراحت کننده به نظر برسد و اگرچه در برخی موارد نادر می‌تواند به اندازه یک آلو متورم شود، اما معمولاً تا زمانی که منطقه حساس یا شدیداً متورم نشده است و توده نرم و قابل فشار دادن است و کودک‌ تان راحت است، مشکلی ایجاد نمی ­کند (ولی در صورت مشاهده ­ی حساسیت، تورم، سفتی و ناراحتی سریعاً کودک را نزد پزشک ببرید).

فتق ناف به طور معمول زمانی که کودک ۲ یا ۳ ساله است خود به خود از بین می‌رود، هر چند بهبودی برخی از کودکان تا سن ۵ سالگی نیز طول می‌کشد. اگر پس از این سنین فتق کودکتان همچنان تداوم داشته باشد، در مورد بهترین اقدام با پزشک وی مشورت نمایید.

در موارد بسیار نادر، یک قطعه از روده می‌تواند در قسمت باز(دهانه) گیر کند، در این صورت جریان خون به این منطقه قطع می‌شود و به عمل جراحی فوری برای رفع مشکل نیاز است. اگر شما متوجه هر گونه تورم، حساسیت به لمس، یا تغییر رنگ در اطراف منطقه شدید، به خصوص اگر کودکتان استفراغ یا درد دارد، فوراً وی را به اورژانس برسانید.

ترجمه شده از: www.babycenter.com