تنقیه باریوم

اسفند ۸, ۱۳۹۵ پاراکلینیک 0 نظر کاربران نوشته شده توسط نسخه

تنقیه باریوم

تنقیه باریوم یا ارزیابی روده ای – معده ای تحتانی(GI) یک ارزیابی با استفاده از اشعه ایکس است که از روده بزرگ (کولون و رکتوم) انجام می شود. این تست برای کمک به تشخیص بیماری ها و مشکلات دیگری که بر روی روده بزرگ اثر می گذارد استفاده می شود. برای قابل مشاهده شدن روده در تصویر اشعه ایکس، کولون با یک ماده کانتراست حاوی باریوم پر می شود. این کار با ریختن ماده کانتراست از طریق لوله ی وارد شده در مقعد انجام می شود. باریوم اشعه ایکس را مسدود می کند و باعث می شود که کولون پر شده با باریوم به صورت آشکار در تصویر اشعه ایکس نشان داده شود.

دو نوع تنقیه باریوم وجود دارد:

در مطالعه تک کنتراست، کولون با باریوم پر می شود که طرح روده را مشخص می کند و ناهنجاری های بزرگ را آشکار می سازد.
در مطالعه دو کنتراستی یا مطالعه کنتراست هوا، کولون ابتدا با باریوم پر می شود و سپس باریوم تخلیه می شود و تنها لایه نازک باریوم در دیواره کولون باقی می ماند.

کولون سپس با هوا پر می شود. این حالت یک دید دقیق از سطح داخلی کولون ارائه می دهد و دیدن نواحی باریک شده، انسداد یا تورم را آسان تر می سازد.

در بعضی موارد، مطالعه تک کنتراست ممکن است به دلایل پزشکی خاص یا برای افراد سالمندی که ممکن است نتوانند مطالعه دو کنتراست زمان بر و دشوار تر را تحمل کنند ترجیح داده شود. اما اگر نتایج مشخص نباشد، مطالعه دو کنتراستی ممکن است انجام شود.

چرا تنقیه باریوم انجام می شود

تنقیه باریوم در موارد زیر انجام می شود:

تورم دیواره روده ای که در بیماری های التهابی روده اتفاق می افتد مثل بیماری کرون یا ورم مخاط روده بزرگ زخمی. تنقیه باریوم ممکن است برای نظارت بر پیشروی این بیماری ها هم استفاده شود.
مشکلات مرتبط با ساختار روده بزرگ مثل نواحی باریک شده یا کیسه ها در دیواره روده مشخص می شود.
علائم شکمی مثل درد، خون در مدفوع یا عادات روده ای تغییر یافته ارزیابی می شود.
مشکلات دیگر مثل کم خونی یا از دست دادن وزن بدون دلیل ارزیابی می شود.

چطور آماده شویم

قبل از تنقیه باریم، به پزشک خود بگویید که شما:

باردار هستید یا ممکن است باشید.
به لاتکس آلرژی دارید. محصولات لاتکس عمدتا برای وارد کردن ماده کنتراست استفاده می شود. اگر شما آلرژی به لاتکس داشته باشید، محصولات متفاوتی استفاده خواهد شد.
می دانید که به باریم حساسیت دارید.
اخیرا کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انجام داده اید.

برای ۱ تا ۳ روز قبل از تست، شما معمولا رژیم غذایی شامل مایعات بدون الکل خواهید داشت.

در روز قبل از تست شما باید مقدار زیادی مایع شفاف غیر گازدار بنوشید مگر اینکه پزشک شما توصیه کرده باشد که این کار را نکنید.

سپس شما ترکیبی از ملین ها را مصرف خواهید کرد تا روده های شما را تخلیه کند. ممکن است از شما خواسته شود که تنقیه شیر آب را انجام دهید تا هر مدفوع باقی مانده ای از کولون شما پاک شود.

در روز تست، ممکن است لازم باشد که تنقیه را ادامه دهید تا زمانی که مایعی که بیرون می آید عاری از ذرات مدفوع باشد.

چطور این تست انجام می شود

طی تست

برای اینکه در تصویر اشعه ایکس، روده قابل مشاهده شود، کولون با ماده کنتراست حاوی باریوم پر می شود. این کار با ریختن ماده کنتراست از طریق لوله ی وارد شده در مقعد انجام می شود. باریوم اشعه ایکس را مسدود می کند که باعث می شود که کولون پر شده با باریوم به صورت شفافی در تصویر اشعه ایکس نشان داده شود.

شما روی میز اشعه ایکس دراز می کشید در حالی که فیلم اشعه ایکس اولیه گرفته می شود.

در حالی که شما به پهلو دراز کشیده اید، لوله تنقیه روغن کاری شده به آرامی وارد مقعد شما می شود. ماده کنتراست باریوم سپس به آرامی در کولون شما جریان پیدا می کند.

یک بالون کوچک در نوک تنقیه ممکن است متسع شود تا به نگه داشتن باریوم کمک کند. سفت کردن عضله اسفنکتر مقعدی (مثل زمانی که سعی می کنید مانع از دفع مدفوع شوید) در برابر مجرا و نفس کشیدن آرام و عمیق نیز می تواند کمک کند.

به ندرت، به شما دارویی تزریق می شود تا گرفتگی عضله کم شود.

پزشک شما جریان باریوم را میان کولون شما در مانیتور فلوروسکوپ اشعه ایکس مشاهده می کند که مشابه با صفحه تلویزیون است.

از شما خواسته ممی شود که وضعیت های مختلف به خود بگیرید و میز ممکن است اندکی کج شود تا جریان باریوم در کولون شما حرکت کند و اشعه ایکس از جهات مختلف گرفته شود (طرفین، جلو و پشت).

پزشک شما ممکن است به آرامی روی شکم شما با دست یا پد پلاستیکی فشار وارد کند تا به حرکت باریوم در میان روده های شما کمک کند.

اگر مطالعه دو کنتراستی انجام می شود، باریوم تخلیه خواهد شد و کولون شما با هوا پر می شود.

مطالعه تک کنتراستی معمولا ۳۰ تا ۴۵ دقیقه طول می کشد اگرچه زمان واقعی که باریوم در داخل نگه داشته می شود، تنها ۱۰ تا ۱۵ دقیقه است. یک مطالعه دو کنتراستی یا کنتراست هوا ممکن است تا یک ساعت طول بکشد.

بعد از تست

زمانی که تست تمام شد، لوله تنقیه برداشته می شود.

یک یا دو تصویر اشعه ایکس دیگر (فیلم های بعد از تخلیه) گرفته می شود. بعد از تست، شما می توانید رژیم غذایی معمول را ادامه دهید مگر اینکه طور دیگری دستور داده شده باشد. مطمئن شوید که مقدار زیادی مایعات می نوشید تا جایگزین مایعاتی که از دست می دهید شود و به بیرون راندن باریوم باقیمانده از بدن شما کمک کند.

مدفوع خروجی شما ممکن است برای ۱ تا ۲ روز بعد از تست سفید یا صورتی به نظر بیاید. پزشک شما ممکن است توصیه کند که شما دارویی مثل ملین ها را مصرف کنید تا به خروج باقیمانده باریوم کمک کند.

چه احساسی دارد

روند تنقیه باریوم می تواند ناراحت کننده و خسته کننده باشد اما معمولا زیاد طول نمی کشد.

بسیاری از افراد گزارش می کنند که آماده شدن و تمیز کردن روده سخت ترین بخش های تست هستند. ملین ها ممکن است مزه غیرخوشایندی داشته باشد و حرکات روده ای مکرر ممکن است خسته کننده باشد. همینطور ناحیه مقعدی می تواند طی روندی بسوزد و دردناک شود.

میز اشعه ایکس سفت است و گاهی سرد است به خاطر اینکه تهویه کننده هوا برای خنک نگه داشتن تجهیزات استفاده می شود. زمانی که باریوم ابتدا در کولون شما جریان پیدا می کند، این حالت ممکن است کمی احساس خنکی داشته باشد. همچنان که کولون شما پر می شود، شما ممکن است حس پر شدن، گرفتگی متوسط و تمایل شدید برای دفع مدفوع داشته باشید. اگر یک مطالعه کنتراست هوا انجام شود، شما ممکن است احساس گرفتگی افزایش یافته یا درد ناشی از وارد شدن گاز در روده بزرگ خود داشته باشید. نفس کشیدن آهسته و عمیق از دهان شما می تواند به آرام کردن شما کمک کند.

این تست ممکن است مدتی طول بکشد، بنابر این شما ممکن است بخواهید چیزی بیاورید که بدون سرو صدا شما را سرگرم کند(مثل یک کتاب یا مجله برای خواندن).

شما ممکن است برای یک روز یا اندکی بعد از تست احساس خستگی کنید. شما باید از کسی بخواهید که بعد از تست شما را به خانه برساند. این تست می تواند خسته کننده باشد.

خطرات

خطر بسیار کمی برای تنقیه با باریوم وجود دارد.
به ندرت باریوم باقیمانده در کولون سفت می شود و باعث یبوست شدید یا انسداد می شود. برای کاهش خطر یبوست، مایعات اضافی بنوشید و اگر پزشک شما توصیه می کند، از تنقیه یا ملین خفیف بعد از تست استفاده کنید.
در موارد نادر، باریوم می تواند نواحی متورم در کولون به نام گرانولوماس باریومی ایجاد کند.
سوارخ شدن روده یک مشکل جدی تر اما بسیار نادر است.

در موارد زیر بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید:

خونریزی مقعدی داشته باشید.
درد شکمی شدید داشتید.
تب داشته باشید.
مشکل روده در چند روز بعد از تست نداشته باشید.

نتایج تنقیه باریوم

تنقیه باریوم یا ارزیابی معده ای روده ای تحتانی ارزیابی توده ی روده بزرگ توسط اشعه ایکس است(کولون و رکتوم)

نتایج تنقیه باریوم معمولا بلافاصله بعد از تست یا در طی چند روز در دسترس است.

طبیعی

کولون طبیعی به نظر می رسد.

غیر طبیعی

یک یا چند مشکل در کولون تشخیص داده می شود مثل:

بخشی از کولون با باریوم پر نشده است.
باریک شدن روده
پولیپ یا رشد دیواره داخلی کولون
کیسه ها در دیواره کولون (diverticulosis)
نقص های ساختاری و تورم (کولیت) غشای کولون
بخش باریک شده یا حلقه پیچیده روده که باعث انسداد می شود.

روده تلسکوپی می تواند در یک کودک دیده شود که وارد شدن بخشی از روده به دیگری را نشان دهد. تنقیه باریوم می تواند به عنوان درمان برای برگشت روده به وضعیت نرمال خود استفاده شود.

بسیاری از شرایط می تواند نتایج تست تنقیه باریوم را تغییر دهد. پزشک شما هر نتیجه غیر طبیعی قابل توجه را در رابطه با علائم شما و سلامت گذشته شما بررسی خواهد کرد.

چه چیزی بر روی تست اثر می گذارد

دلایلی که شما ممکن است نتوانید تست را انجام دهید یا اینکه چرا نتایج مفید نیست عبارتند از:

مدفوع یا گاز در کولون
اسپاسم های عضلانی در دیواره کولون
کولیت زخمی شدید، مگاکولون سمی، diverticulitis حاد یا سوراخ شدن روده
بارداری
عدم توانایی بی حرکت ماندن یا همکاری حین تست
چاقی مفرط
تست بلعیدن باریوم (بررسی های معده ای روده ای فوقانی) انجام شده در یک هفته قبل از تست.

درباره چه چیزی باید فکر کرد

اگر پزشک شما فکر می کند که شما توده شکمی دارید، تست های دیگر ممکن است قبل یا بعد از تنقیه با باریوم لازم باشد. این ها شامل اشعه ایکس شکمی، مطالعات اولتراسوند و سی تی اسکن می باشد.

اگر سری های روده ای معده ای بالایی برنامه یزی شده است، باید بعد از تنقیه باریوم انجام شود. باریوم بلعیده شده طی بررسی های GI بالایی ممکن است چند روز طول بکشد تا از روده عبور کند و می تواند با نتایج تنقیه باریوم اختلال ایجاد کند.

تنقیه باریوم عموما برای غربالگری سرطان کولون استفاده نمی شود. تست های دیگری که در این روند استفاده می شوند، عبارتند از: